Από τις 6-10-2011 κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία το νέο μου μυθιστόρημα από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ
Από το οπισθόφυλλο
«Για μεγάλο διάστημα μετρούσα τα χρόνια με σβησμένα φεγγάρια, ελπίζοντας παράλληλα για το φωτεινό πρόσωπο της ζωής. Οι δικές μου μέρες έλαμψαν όταν γνώρισα την αληθινή αγάπη. Όσα πέρασα στο παρελθόν με έκαναν δυνατή, ανθεκτική στον πόνο. Τον δύσκολο δρόμο δεν τον φοβάμαι. Το σκοτάδι δεν αντέχω, αυτό που με αποπροσανατολίζει από τον προορισμό μου. Και είμαι έτοιμη να κάνω ό,τι χρειαστεί για να φέρω πάλι το φεγγάρι ολόγιομο στον δικό μου ουρανό».
Η ξαφνική εμφάνιση της Μηλίτσας Χαριτίδη σ’ ένα μικρό χωριό το Νοέμβρη του 1958 ταράζει τα νερά της κλειστής κοινωνίας. Ο Νάκος Παπαχρήστος και ο Μενέλαος Παρίσης, δύο άντρες που τους ενώνει ένα σκοτεινό παρελθόν, την ερωτεύονται παράφορα. Η κοπέλα παίζει μαζί τους, ενώ παράλληλα στρέφεται στη Φιλιώ, την κόρη του Νάκου, και κερδίζει τη συμπάθειά της. Οι δύο γυναίκες εκμυστηρεύονται η μία στην άλλη τα τραγικά γεγονότα που τις σημάδεψαν. Και όταν σταδιακά αποκαλύπτεται η ζωή τους, έρχεται στο φως ένα συγκλονιστικό μυστικό που θα τις ενώσει για πάντα.
Η ιστορία μιας κοπέλας που τόλμησε να αψηφήσει τα σκοτάδια της ζωής της και να κατακτήσει το φως της αλήθειας.
Απόψεις Κριτικές
Zan Nikol 1-10-2013 http://www.thinkdrops.gr/2013/10/01/svhsmena-feggaria/
Η Μιλήτσα μεγάλωσε ζώντας σαν παρακλάδι στη ζωή των άλλων… Ζούσε ό,τι περίσσευε και πάλευε να βρει τον εαυτό της μέσα από τις αντιξοότητες που της επιφύλασσε η ζωή της.
Γεννημένη στην ορφάνια πάλεψε με τους δαίμονες της τότε εποχής για να μπορέσει να επιζήσει από την σκληρότητα των παιδικών της χρόνων. Δεν είχε ταυτότητα, δεν ήξερε πού γεννήθηκε, ποια είναι. Και όταν αποφάσισε να δει τι κρύβεται πίσω από την κουρτίνα του παρελθόντος, η ζωή την έφερε σ’ ένα μικρό χωριό, το Νοέμβρη του 1958. Ανάμεσα σε δύο άντρες που τους ένονες ένα σκοτεινό παρελθόν. Η σειρήνα της αντήχησε στ’ αυτιά τους και η λογική τους τρελάθηκε στο πέρασμα της. Η Μιλήτσα κολύμπησε στα βρώμικα νερά τους, ώστε να βρει αυτήν τη στεριά που τόσα χρόνια αναζητούσε, ακόμα και αν αυτή η στεριά την έφερνε αντιμέτωπη με εφιάλτες που ούτε είχε φανταστεί ακόμα.
Μια πολύ δυνατή ιστορία, έντονα καταγεγραμμένη στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Ένα πέρασμα στην κουλτούρα και στην επικινδυνότητα της κλειστής κοινωνίας εκείνων των χρόνων. Μια ηρωίδα με μεγάλη αξιοπρέπεια και δύναμη που κατάφερε να αγγίξει την αγάπη, ακόμα και αν αυτή ζούσε έτη φωτός μακριά της. Η θέληση του ανθρώπου δε χάνεται ποτέ, ακόμα και αν περάσει από μονοπάτια σκοτεινά. Τίποτα δεν είναι δεδομένο παρά μόνο εκείνο το φως που ξεπροβάλλει στην άκρη τους. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να το φτάσουν, να το αγγίξουν, να το γευτούν, αρκεί να μη λυγίσουν στη διαδρομή.
goodreads 1-11-13 Κλειώ Τσλαπάτη http://www.greekbooks.gr/books/logotehnia/svismena-fegaria.product#reviews 19-2-2014 Φίλοι της λογοτεχνίας
Ένα υπέροχο βιβλίο που τελείωσα μέσα σε λίγες μέρες, καθώς μου κέντρισε το ενδιαφέρον από τις πρώτες του σελίδες! Μια υπόθεση πρωτότυπη, με μυστήριο και πολλές ανατροπές, με πλοκή που δε μπορείς εύκολα να προβλέψεις, ούτε καν να υποψιαστείς!!! Για όσο διάστημα το διάβαζα, μεταφέρθηκα νοερά στα ήθη και στα έθιμα της ελληνικής επαρχίας. Η συγγραφέας μας μεταφέρει με μεγάλη μαεστρία στην ατμόσφαιρα ενός χωριού, με κλειστό κοινωνικό περίγυρο, με ήθη και έθιμα που, πλέον, φαντάζουν μακρινά και ακατανόητα σε εμάς και μας ξετυλίγει λίγο-λίγο το μυστήριο της ζωής των κατοίκων του. Κυρίαρχο πρόσωπο μια νέα γυναίκα, η Μηλίτσα, η οποία εμφανίζεται στο χωριό αυτό, με αδιευκρίνιστες προθέσεις όπως και παρελθόν. Σιγά-σιγά, ανακαλύπτουμε, σελίδα τη σελίδα, τα γεγονότα του παρελθόντος που κρατήθηκαν μυστικά για πολλά χρόνια, με ανυπολόγιστο κόστος στις ζωές όλων των ηρώων. Η Μηλίτσα, θα αποτελέσει τη Νέμεση για πολλούς από τους κατοίκους του ορεινού χωριού και θα αλλάξει τη ζωή τους με απρόσμενο τρόπο. Τα θερμά μου συγχαρητήρια στη συγγραφέα, για ένα ακόμα πανέμορφο και άκρως ενδιαφέρον μυθιστόρημα! Φίλοι μου, ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ!!!
25-1-2012 Νίκος Διακογιάννης Tera Amou http://tera-amou.pblogs.gr/2012/01/sbhsmena-feggaria-giwta-fwtoy.html
Από το οπισθόφυλλο
«Για μεγάλο διάστημα μετρούσα τα χρόνια με σβησμένα φεγγάρια, ελπίζοντας παράλληλα για το φωτεινό πρόσωπο της ζωής. Οι δικές μου μέρες έλαμψαν όταν γνώρισα την αληθινή αγάπη. Όσα πέρασα στο παρελθόν με έκαναν δυνατή, ανθεκτική στον πόνο. Τον δύσκολο δρόμο δεν τον φοβάμαι. Το σκοτάδι δεν αντέχω, αυτό που με αποπροσανατολίζει από τον προορισμό μου. Και είμαι έτοιμη να κάνω ό,τι χρειαστεί για να φέρω πάλι το φεγγάρι ολόγιομο στον δικό μου ουρανό».
Η ξαφνική εμφάνιση της Μηλίτσας Χαριτίδη σ’ ένα μικρό χωριό το Νοέμβρη του 1958 ταράζει τα νερά της κλειστής κοινωνίας. Ο Νάκος Παπαχρήστος και ο Μενέλαος Παρίσης, δύο άντρες που τους ενώνει ένα σκοτεινό παρελθόν, την ερωτεύονται παράφορα. Η κοπέλα παίζει μαζί τους, ενώ παράλληλα στρέφεται στη Φιλιώ, την κόρη του Νάκου, και κερδίζει τη συμπάθειά της. Οι δύο γυναίκες εκμυστηρεύονται η μία στην άλλη τα τραγικά γεγονότα που τις σημάδεψαν. Και όταν σταδιακά αποκαλύπτεται η ζωή τους, έρχεται στο φως ένα συγκλονιστικό μυστικό που θα τις ενώσει για πάντα.
Η ιστορία μιας κοπέλας που τόλμησε να αψηφήσει τα σκοτάδια της ζωής της και να κατακτήσει το φως της αλήθειας.
Απόψεις Κριτικές
Zan Nikol 1-10-2013 http://www.thinkdrops.gr/2013/10/01/svhsmena-feggaria/
Η Μιλήτσα μεγάλωσε ζώντας σαν παρακλάδι στη ζωή των άλλων… Ζούσε ό,τι περίσσευε και πάλευε να βρει τον εαυτό της μέσα από τις αντιξοότητες που της επιφύλασσε η ζωή της.
Γεννημένη στην ορφάνια πάλεψε με τους δαίμονες της τότε εποχής για να μπορέσει να επιζήσει από την σκληρότητα των παιδικών της χρόνων. Δεν είχε ταυτότητα, δεν ήξερε πού γεννήθηκε, ποια είναι. Και όταν αποφάσισε να δει τι κρύβεται πίσω από την κουρτίνα του παρελθόντος, η ζωή την έφερε σ’ ένα μικρό χωριό, το Νοέμβρη του 1958. Ανάμεσα σε δύο άντρες που τους ένονες ένα σκοτεινό παρελθόν. Η σειρήνα της αντήχησε στ’ αυτιά τους και η λογική τους τρελάθηκε στο πέρασμα της. Η Μιλήτσα κολύμπησε στα βρώμικα νερά τους, ώστε να βρει αυτήν τη στεριά που τόσα χρόνια αναζητούσε, ακόμα και αν αυτή η στεριά την έφερνε αντιμέτωπη με εφιάλτες που ούτε είχε φανταστεί ακόμα.
Μια πολύ δυνατή ιστορία, έντονα καταγεγραμμένη στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Ένα πέρασμα στην κουλτούρα και στην επικινδυνότητα της κλειστής κοινωνίας εκείνων των χρόνων. Μια ηρωίδα με μεγάλη αξιοπρέπεια και δύναμη που κατάφερε να αγγίξει την αγάπη, ακόμα και αν αυτή ζούσε έτη φωτός μακριά της. Η θέληση του ανθρώπου δε χάνεται ποτέ, ακόμα και αν περάσει από μονοπάτια σκοτεινά. Τίποτα δεν είναι δεδομένο παρά μόνο εκείνο το φως που ξεπροβάλλει στην άκρη τους. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να το φτάσουν, να το αγγίξουν, να το γευτούν, αρκεί να μη λυγίσουν στη διαδρομή.
goodreads 1-11-13 Κλειώ Τσλαπάτη http://www.greekbooks.gr/books/logotehnia/svismena-fegaria.product#reviews 19-2-2014 Φίλοι της λογοτεχνίας
Ένα υπέροχο βιβλίο που τελείωσα μέσα σε λίγες μέρες, καθώς μου κέντρισε το ενδιαφέρον από τις πρώτες του σελίδες! Μια υπόθεση πρωτότυπη, με μυστήριο και πολλές ανατροπές, με πλοκή που δε μπορείς εύκολα να προβλέψεις, ούτε καν να υποψιαστείς!!! Για όσο διάστημα το διάβαζα, μεταφέρθηκα νοερά στα ήθη και στα έθιμα της ελληνικής επαρχίας. Η συγγραφέας μας μεταφέρει με μεγάλη μαεστρία στην ατμόσφαιρα ενός χωριού, με κλειστό κοινωνικό περίγυρο, με ήθη και έθιμα που, πλέον, φαντάζουν μακρινά και ακατανόητα σε εμάς και μας ξετυλίγει λίγο-λίγο το μυστήριο της ζωής των κατοίκων του. Κυρίαρχο πρόσωπο μια νέα γυναίκα, η Μηλίτσα, η οποία εμφανίζεται στο χωριό αυτό, με αδιευκρίνιστες προθέσεις όπως και παρελθόν. Σιγά-σιγά, ανακαλύπτουμε, σελίδα τη σελίδα, τα γεγονότα του παρελθόντος που κρατήθηκαν μυστικά για πολλά χρόνια, με ανυπολόγιστο κόστος στις ζωές όλων των ηρώων. Η Μηλίτσα, θα αποτελέσει τη Νέμεση για πολλούς από τους κατοίκους του ορεινού χωριού και θα αλλάξει τη ζωή τους με απρόσμενο τρόπο. Τα θερμά μου συγχαρητήρια στη συγγραφέα, για ένα ακόμα πανέμορφο και άκρως ενδιαφέρον μυθιστόρημα! Φίλοι μου, ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ!!!
25-1-2012 Νίκος Διακογιάννης Tera Amou http://tera-amou.pblogs.gr/2012/01/sbhsmena-feggaria-giwta-fwtoy.html
Διάβασα
με μεγάλο ενδιαφέρον το μυθιστόρημα της συγγραφέως Γιώτας Φώτου που
κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Γνωστή στο χώρο της λογοτεχνίας
για παιδιά, με διακρισεις πολλές, μάς προσφέρει το τρίτο βιβλίο της στην
κατηγορία της λογοτεχνίας ενηλίκων. Η υπόθεση του μυθιστορήματος
στηρίζεται σε δυο βασικές παραμέτρους. Από τη μια βρίσκονται τα μυστικά
μιας οικογένειας στην ελληνική ύπαίθρο των μέσων του εικοστού αιώνα κι
απ' την άλλη οι απανωτές αποκαλύψεις που σαρώνουν τις ζωές των
εμπλεκομένων στα μυστήρια.
Κεντρική
ηρωίδα η Μηλίτσα Χαριτίδη, μια δυναμική γυναίκα που θα τολμήσει να
μάθει τι επιτέλους συνέβη όταν ήταν μόλις τριάμησι ετών και την
ακολουθεί ως σήμερα σαν βαριά σκιά. Δεν είναι μόνο σκληρό να ανακαλύπτει
κανείς, ενήλικος πια και λίγο πριν τη μέρα του γάμου, ότι κάποιοι άλλοι
όρισαν καταπώς επιθυμούσαν τη ζωή του. Είναι και απάνθρωπο να
ανακαλύπτει πως μήτε το ονοματεπώνυμο που φέρει είναι αληθινό!
Μισή
ζωή; Ψεύτικη ζωή; Για πάντα ανούσια ή αφορμή για νέα πορεία; Ποιοι ήταν
αυτοί που πούλησαν ένα μικρό κορίτσι και γιατί; Κι αν ήταν δικοί της
άνθρωποι πώς προέβησαν σε μια τέτοια πράξη; Γι' αυτό η Μηλίτσα Χαριτίδη
επισκέπτεται χρόνια μετά το χωριό των 58 κατοίκων. Κανείς όμως δεν
πρέπει να μάθει το παραμικρό. Μια δικαιολογία, ένα καλοστημένο ψέμα και
το δόλωμα βρίσκει το σκοπό του. Φιλοξενείται αρχικά στο σπίτι του Νάκου
Παπχρήστου, ο οποίος, χήρος ων, ζει με τα παιδιά του. Η Μηλιτσα
καταφέρνει να κερδίσει τους πάντες με την απλότητα, τους καλούς τρόπους,
την ευθύτητα και τρομερή εξυπνάδα της. Κάποια στιγμή γίνεται το
αντικείμενο του πόθου τόσο του Νάκου όσο κι ενός άλλου χωριανού του
Μενέλαου. Εκείνη όμως δεν θα ενδώσει και θα τραβήξει το σχοινί μέχρι
τέλους προκειμένου να πετύχει να έρθουν στο φως όλα! Όσο για τους δυο
άντρες εκείνοι θα βρεθούν ενώπιον αόρατου δικαστηρίου που θα τους
επιβάλλει την τιμωρία των τύψεων για το υπόλοιπο της ζωής τους.
Η
φιλία με τη μεγάλη κόρη του Νάκου είναι το μέσον που η συγγραφέας
επέλεξε για να γνωρίσει ο αναγνώστης τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή
αυτής της άγνωστης γυναίκας προτού πάρει την απόφαση να επισκεφθει ξανά
το ορεινό χωριό. Ένα βράδυ, καθώς της ανοίγει την καρδιά της, θα αρχίσει
να μιλάει για τη Θεσσαλονίκη, το σπίτι όπου μεγάλωσε, για τους
κινδύνους που καραδοκούσαν εκεί όταν κάποια στιγμή, για να μην
πεινάσουν, οι γυναίκες άρχισαν να δέχονται άντρες για την πληρωμένη
ηδονή.
Από
το άθλιο κι άκρως επικίνδυνο για ένα δωδεκάχρονο κορίτσι περιβάλλον θα
τη σώσει μια πλούσια οικογένεια που χρειαζόταν οικιακή βοηθό. Οπότε από
κει και πέρα η ιστορία προχωρά μέχρι την ενηλικίωση της Μηλίτσας και το
πρώτο σκίρτημα του έρωτα στο πρόσωπο του Αντρέα. Τρελά ερωτευμένος μαζί
της, ξεκάθαρος και δοσμένος στην αλήθεια, δε θα της αρνηθεί τίποτα,
ακόμη και να θέσει σε εφαρμογή το παράτολμο σχέδιό της προκειμένου να
μάθει τα πάντα, όσα έλαβαν χώρα σε εκείνο το ορεινό χωριό.
Με
γλώσσα απλή και καθόλου ποιητική διάθεση, η συγγραφέας ενδιαφέρεται
κυρίως για την αγωνία, που η δυναμική μεγάλων μυστικών προσφέρει. Άρα
ένας έντεχνος καταμερισμός και η συνετή διαχείριση του παρόντα χρόνου
της αφήγησης, έχουν εξασφαλίσει το απαιτούμενο για τον αναγνώστη
κρεσέντο.
Σκηνές
που θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στο νου είναι η εξαφάνιση του
μικρού κοριτσιού στα χειμαδιά, καθώς και η εικόνα ενός μικρού φερέτρου
που δεν θα ανοιχτεί ποτέ. Έπειτα η σκηνή στο σπίτι των αδερφών Χαριτίδη
όταν ένας άντρας τολμά να δει ερωτικά την δωδεκάχρονη Μηλίτσα! Τα γεγονότα του 1955 στην Κωνσταντινούπολη έρχονται να ενσωματωθούν στην ιστορία και να καθορίσουν την τύχη των ηρώων. Δε γίνεται παρά να συγκλονιστεί ο αναγνώστης αναλογιζόμενος τι δεινά πέρασε ο ελληνικός λαός από τις βουλές των βαρβάρων...
Τέλος,
οι περιγραφές της ζωής των κτηνοτρόφων οι οποίοι υπό δύσκολες συνθήκες
πάλευαν για τον επιούσιο είναι από τις πλέον αξιομνημόνευτες.
Σβησμένα
φεγγάρια. Ένα βιβλίο για τα λάθη, τα πάθη, τις παραλείψεις που
στιγματίζουν ζωές. Ένα βιβλίο για τη θέληση, την ανάγκη για φως εκεί που
οι άλλοι ήθελαν κυρίαρχο μόνο το σκοτάδι.
8-12-2011 Πασχαλία Τραυλού
http://pasxaliatravlou.blogspot.gr/2011/12/blog-post.html
ΣΒΗΣΜΕΝΑ
ΦΕΓΓΑΡΙΑ Της Γιώτας Φώτου
«... Η ζωή έχει τους νόμους της. Ο
καθένας όπως έστρωσε θα κοιμηθεί. Μπορεί να περάσουν χρόνια, μπορεί να πιστεύει
πως όλα τελείωσαν, ξεχάστηκαν και ξαφνικά... έρχονται τα πάνω κάτω. Όποιος
πιστεύει ότι μπορεί να κρατήσει επ’ άπειρον κρυμμένα μυστικά πλανάται. Θα έρθει
η στιγμή που θα ανοίξει το ντουλάπι και θα βγουν όλα τα άπλυτα στη φόρα. Γι’
αυτό πρέπει να είναι προετοιμασμένος. Αν και το πιο σωστό είναι να βάλει το
μυαλό του να δουλέψει πριν πάρει αποφάσεις. Μόνο τότε θα βγει καθαρός. Αλλά είπαμε, πολλές φορές το μυαλό του
ανθρώπου θολώνει. Και αιτία γι’ αυτή τη θολούρα είναι ο εγωισμός».
Πρωταγωνίστρια
αυτού του βιβλίου δεν είναι η Μηλίτσα Χαριτίδη όπως ίσως θα συμπεράνει εν
πρώτοις ο αναγνώστης. Ούτε ο Μενέλαος Παρίσης και ο Νάκος Παπαχρήστος που
διεκδικούν τα κάλλη της όμορφης μυστηριώδους άγνωστης που με μια βαλίτσα στο
χέρι καταφθάνει το Νοέμβρη του 1958 στο απομονωμένο χωριό τους . Πρωταγωνιστής
είναι ο ανθρώπινος εγωισμός που καθορίζει τις δράσεις των ηρώων και προκαλεί
ένα ντόμινο δυστυχίας καλά κρυμμένης μέσα σε ένα τρίπτυχο μυστικών.
Ιδιαίτερα επιδέξια η Γιώτα Φώτου στο
στήσιμο μυστηριωδών καταστάσεων όπως έχει αποδείξει και στο παρελθόν με τα
Βιολιά της Χαράδρας και το δάκρυ του κρίνου, σε ετούτο το βιβλίο καταφέρνει να
χειριστεί αριστοτεχνικά τις σιωπές και τις ενοχές των ηρώων της καθηλώνοντας τον αναγνώστη.
Το πλέγμα των μυστηριωδών καταστάσεων
εξελίσσεται σε τρία επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο ο αναγνώστης διερωτάται για την
προέλευση της ξένης που καταφθάνει στο
χωριό και πληροφορείται μέσα από τη διήγηση της ίδιας της Μηλίτσας Χαριτίδη στη
Φιλιώ Παπαχρήστου κόρης του ενός εκ των επίδοξων εραστών της στο χωριό και της
Ερμιόνης, που πέθανε πρόσφατα. Η Μηλίτσα αφηγείται τα παιδικά της χρόνια κοντά
στη Φανή και την Έλλη Χαριτίδη, δύο ιερόδουλες κατά τη διάρκεια της Γερμανικής
Κατοχής, καθώς και τη ζωή της ως ψυχοκόρη κοντά στην οικογένεια Κωστοπούλου.
Το δεύτερο επίπεδο αναπτύσσεται πάνω στη
βάση της μυστηριώδους εξαφάνισης της κόρης της Ερμιόνης Παπαχρήστου, στο πένθος
που αυτή ισοβίως βίωσε για το χαμένο παιδί της και την δυσαρμονική της σχέση με
τον μονόγνωτο σύζυγό της.
Στο τρίτο επίπεδο, υπάρχει η πεισματική
άρνηση της Ερμιόνης να δεχτεί ως σύζυγο του μεγάλου της γιου, του Δήμου, την
Ανθή Μπούρα, γεγονός που γεννάει ένα ακόμη ερωτηματικό στον αναγνώστη οδηγώντας
τον να αρπάξει το νήμα της πλοκής και να μην σταματήσει παρά μόνο όταν φτάσει στη
λύση του δράματος. Οι μυθιστορηματικοί πόλοι επομένως είναι τρεις και κινούνται
γύρω από τον ιδεολογικό άξονα της συγγραφέως, τον ανθρώπινο εγωισμό και την
καχυποψία και υποκρισία που ελλοχεύουν στις κλειστές κοινωνίες.
Μα ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Εξ ορισμού μυθιστόρημα είναι το είδος
του αφηγηματικού λόγου στο οποίο υπάρχουν καθορισμένοι απόλυτα ο χρόνος και ο
χώρος της δράσης, οι χαρακτήρες και η μυθιστορηματική πλοκή που εκτυλίσσεται
στηριζόμενη σε συγκεκριμένες μυθιστορηματικές συμβάσεις. Οι αρχές αυτές
τηρούνται απαρέγκλιτα από την λογοτεχνική πένα της Γιώτας Φώτου. Ο χρόνος όπου
διαδραματίζεται το έργο είναι ο Νοέμβριος του 1958, με επιτυχημένες αναδρομές
στο παρελθόν σε ξεχωριστά κεφάλαια ώστε δεν προκαλείται καμία σύγχυση στον
αναγνώστη που παρακολουθεί ακοπίαστα τις χωροχρονικές μεταβάσεις της
συγγραφέως. Το παιχνίδι παρελθόντος παρόντος ακολουθώντας την λογοτεχνική
τεχνική της φωτοσκίασης πετυχαίνει μέσω της πένας της συγγραφέως, να
διακλαδίζει την πλοκή και να φωτίζει την πορεία του μυθιστορήματος κάθε φορά
που μεταφερόμαστε στο παρελθόν ενώ να περιπλέκει και να εντείνει το ενδιαφέρον
του αναγνώστη όποτε υπάρχει δράση στον παρόντα χρόνο.
Όσον αφορά τους χαρακτήρες οφείλω να
σημειώσω ότι υπάρχει μια ποικιλομορφία προσωπικοτήτων, ανδρικών και γυναικείων
ρόλων με συναισθηματικές διακυμάνσεις τέτοιες που συμβάλλουν στην εξέλιξη της
μυθιστορηματικής πλοκής. Η πρωταγωνίστρια έρχεται αντιμέτωπη με ποικίλλες
μορφές συγκίνησης ενώ τα συναισθήματά της, καθώς φωτίζονται και αναλύονται μέσα
από τα λόγια και τις πράξεις της, κινούνται από το απόλυτο μίσος ως την απόλυτη
αγάπη, αφού πρόκειται για μια ηρωίδα απόλυτα φυσική, σαν πρόσωπο υπαρκτό που
ταλανίζεται από τα ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα που δρουν παράλληλα σε μια
συγκεκριμένη χρονική στιγμή προκαλώντας τη συνισταμένη των πολλαπλών της
αντιδράσεων.
Το ίδιο πρόσωπο λατρεύει τον Ανδρέα
Σταθάτο, την ίδια στιγμή που θρηνεί για τη χαμένη μητέρα του και μισεί τους
ενόχους που την κράτησαν πολλά χρόνια μακριά από τη μητρική στοργή. Η Μηλίτσα
Χαριτίδη είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα που ξέρει επιδέξια να κινεί τα
συναισθήματα των άλλων δίχως να μπορεί απόλυτα να ελέγχει τα δικά της
συναισθήματα. Φυσικότητα χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά και των καταλυτικών ηρώων
Μπούρα, Παρίση και Παπαχρήστο. Ο Νάκος κινείται απερίσκεπτα εξαιτίας του
εγωισμού του και η Μηλίτσα λόγω μίσους και μιας πρωθύστερης διάθεσης για εκδίκηση
αναβάλλει για αργότερα ως και την πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής της
προκειμένου να απαλλαγεί από τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Πέρα όμως από τη χωροχρονική διάσταση,
τους ήρωες και την ενδιαφέρουσα μυθιστορηματική πλοκή δεν περνούν διόλου απαρατήρητα
στοιχεία λαογραφικά, πραγματολογικά, ιστορικά, ψυχογραφικά και ηθογραφικά. Η
Γιώτα Φώτου έχει μια εμμονή στην τέλεια απόδοση της ατμόσφαιρας του χώρου και
της εποχής που επιλέγει κάθε φορά για να εντάξει το μύθο της. Το χωριό
μεταμορφώνεται σ’ ένα άψογο θεατρικό σκηνικό για τον αναγνώστη και οι ήρωες
μιλούν και δρουν όπως θα ενεργούσαν και θα κινούνταν υπαρκτά πρόσωπα, με τις
εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις που καθορίζουν τη ζωή και τη συμπεριφορά
τους, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο η μυθοπλασία όσο και η ψυχογράφηση των ηρώων
συνθέτουν άψογα τη διαμόρφωση του εικονικού σύμπαντος που μαστόρεψε η
συγγραφέας.
Ωστόσο, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη
μυθιστορηματική μαεστρία της Γιώτας Φώτου και αποτελούν τα μεγάλα ατού ετούτου
του βιβλίου είναι αφενός τα εκφραστικά της μέσα και αφετέρου οι ανατροπές και
οι αντιθέσεις που χρησιμοποιεί.
Η γλώσσα είναι ρέουσα και λιτή. Δίχως
λογοτεχνικές εξάρσεις και λεκτικούς ακροβατισμούς κερδίζει τις εντυπώσεις και
την αμείωτη προσήλωση του αναγνώστη. Είναι διάχυτη η αίσθηση ότι παρακολουθεί
θεατρική παράσταση καθώς οι μακροσκελείς μονόλογοι αποτυπώνουν ρεαλιστικά τις
σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων. Η εικονοπλασία πετυχαίνει αφενός άψογη
σκηνοθεσία του έργου αφετέρου επιτείνει καθοριστικά τη συγκίνηση. Με λιτές
περιγραφές η Γιώτα Φώτου καταφέρνει το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα
συναισθηματικής έντασης του αναγνώστη. Η χρήση φράσεων και λέξεων της
καθομιλουμένης δίνει ζωντάνια, αμεσότητα και φυσικότητα στο κείμενο, καθώς η
αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο των ηρώων αποδεικνύει την ικανότητά της να υποδύεται
τους ήρωές της αλλάζοντας συνεχώς τρόπο έκφρασης και σκέψης ώστε μας προσφέρει
μ’ αυτό τον τρόπο μια ποικιλία χαρακτήρων, δράσεων και αντιδράσεων.
Το δεύτερο ατού του βιβλίου είναι η η
προβολή ηθικών αντίποδων μέσα στο έργο. Η Έλλη και η Φανή, οι ιερόδουλες που
μεγάλωσαν την Μηλίτσα είναι δυο γυναίκες που υποτίθεται ότι δεν έχουν κανέναν
ηθικό φραγμό λόγω του επαγγέλματός τους. Δεν είναι ευυπόληπτες κοινωνικά ωστόσο
την ώρα της κρίσης, τη στιγμή που κρινόταν η ζωή και η σωματική ακεραιότητα της
Μηλίτσας στην παιδική της ακόμη ηλικία, αποδεικνύουν ότι ακόμη υπήρχε μέσα τους
ζώσα η ανθρωπιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το κατακάθι της κοινωνίας, τον Κανατά
ο οποίος αποδεικνύεται ανάξιος να εκτελέσει την ειδεχθή πράξη που του αναθέτουν
ευυπόλητα υποτίθεται άτομα.
Αντίθετα στην κλειστή κοινωνία των
κτηνοτρόφων Παπαχρήστου, Μπούρα και Παρίση, οι ευυπόληπτοι οικογενειάρχες
φιλοτεχνούνται με μελανά χρώματα καθώς καθένας εξ αυτών κρύβει νοσηρά μυστικά βυθισμένος
στο έλος της κοινωνικής υποκρισίας.
«Έφυγε η Ερμιόνη, πάει. Γιατί και πώς
μόνο ο ίδιος το ήξερε και ποτέ κανένας άλλος δεν έπρεπε να το μάθει. Έφυγε και
ήταν σαν να λύθηκε ο κόμπος μέσα του, αυτός που τον εμπόδιζε μια ζωή να
αισθανθεί αληθινός άντρας» θα μας πει η συγγραφέας χαρακτηριστικά.
Τα ανθρώπινα πάθη σε ολόκληρο το βιβλίο
προβάλλονται ως η απαρχή των ανθρώπινων δεινών και ταυτόχρονα τονίζεται ότι
στην Ελληνική επαρχία η ντροπή για πολλά χρόνια ήταν μόνο γένους θηλυκού ακόμη
κι όταν η γυναίκα έπεφτε θύμα κακοποίησης. Μήπως τέτοιες καταστάσεις που
αμαυρώνουν την ανθρώπινη οντότητα δεν συνεχίζουν να υφίστανται σε ορεινές
ασιατικές περιοχές ακόμη και στον 21ο αιώνα;
Οι κοινωνικοί προβληματισμοί που
τίθενται στο βιβλίο είναι πολλοί. Πρώτα απ’ όλα γίνεται μια μυθιστορηματική
καταγραφή της δευτερεύουσας θέσης της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία περίπου
μισό αιώνα πριν. Τονίζεται η πατριαρχική απολυταρχία και η τυραννική υποταγή
της γυναίκας στον άντρα αφέντη. Θεωρείτο αποδεκτή η μοιχεία από την πλευρά του
ανδρός εν αντιθέσει με τη γυναίκα που ακόμη κι όταν ο σύζυγος απεβίωνε δεν είχε
δικαίωμα να ξαναφτιάξει τη ζωή της, αλλά γινόταν εύκολη βορά για τα αρσενικά
αρπακτικά που προσελκύονταν μόνο για σαρκική ευχαρίστηση.
Ένας άντρας πρέπει να νοιάζεται μόνο για
δυο πράγματα: για τη δουλειά και την τιμή της οικογένειας. Να περπατάει με το
κούτελο καθαρό! Θα πει η Γιώτα Φώτου δια στόματος Νάκου Παπαχρήστου, αναφερόμενη
στην κατ’ επίφαση ηθική καθαρότητα που έχανε το νόημά της συχνά μέσα στις
μικρόνοες κλειστές κοινωνίες της ελληνικής επαρχίας.
Ωστόσο, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ
σ’ ένα αφανή ήρωα του έργου, τον Ρήγα, το μικρό κουτάβι που επί είκοσι χρόνια
ψάχνει τη χαμένη κυρά του ακολουθώντας τη ως εκεί που μπορούσε τότε που κάποιοι
βάλθηκαν να της στερήσουν τη μητρική αγκαλιά, για να ξεψυχίσει τη μέρα της
επιστροφής της, θυμίζοντας έντονα τον Άργο, το θρυλικό σκύλο του ομηρικού
Οδυσσέα, πετυχαίνοντας να ανεβάσει τους τόνους της μυθιστορηματικής συγκίνησης.
Ο ρόλος των ψυχικών παιδικών τραυμάτων
για την ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη των ανθρώπων προβάλλεται και αναλύεται πολύ
επιτυχημένα. Η συγγραφέας θίγει τα συναισθήματα μειονεξίας που δημιουργούνται
στην ηρωίδα της λόγω της νοσηρότητας του περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε,
ταυτόχρονα όμως η Μηλίτσα αποκαλύπτει κάποια άλλη στιγμή πως οι κακουχίες την
έκαναν δυνατή. Οι δύο όψεις αυτού του νομίσματος, δεν είναι άλλες από τις
δράσεις και τις αντιδράσεις της ίδιας της ζωής που τσαλακώνουν και συνάμα ατσαλώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη με
τις δοκιμασίες της.
Θεωρώντας ότι η Γιώτα Φώτου μας
προσέφερε ένα ακόμη λογοτεχνικό διαμάντι θα ήθελα να κλείσω ετούτο το κείμενο
μ’ ένα απόσπασμα που με εντυπωσίασε με τη δυναμική του αποδεικνύοντας την
αρτιότητα των λογοτεχνικών περιγραφών της:
«Η πρώτη ξεκάθαρη ανάμνηση που είχε από
τη ζωή της η Μηλίτσα ήταν ένα ταξίδι σε μια καρότσα φορτηγού. Δεν κατάφερε να
ξεκαθαρίσει ποτέ αν ήταν χειμώνας ή καλοκαίρι. Ψιλόβρεχε όμως κι εκείνη κρύωνε.
Στην καρότσα υπήρχαν και άλλοι άνθρωποι. Κάποιος για να την προφυλάξει από τη
βροχή, την τύλιξε μ΄ένα τσουβάλι που μύριζε σαπίλα. Εκείνη την ανακατεμένη
βρώμα της σαπίλας τη βρίσκει εμπρός της κάθε φορά που βρίσκεται σε δύσκολη
κατάσταση».
Με ύλη την ηθική σήψη των κατ’ επίφασιν
ηθικών, η Γιώτα Φώτου κατάφερε να στήσει τον μυθιστορηματικό της ιστό και να
μας χαρίσει ένα έργο που γράφτηκε για να αποτυπωθεί με ανεξίτηλα γράμματα στις
συνειδήσεις μας.
Σας προτρέπω ανεπιφύλακτα να το
διαβάσετε.
ΦΕΓΓΑΡΙΑ Της Γιώτας Φώτου
«... Η ζωή έχει τους νόμους της. Ο
καθένας όπως έστρωσε θα κοιμηθεί. Μπορεί να περάσουν χρόνια, μπορεί να πιστεύει
πως όλα τελείωσαν, ξεχάστηκαν και ξαφνικά... έρχονται τα πάνω κάτω. Όποιος
πιστεύει ότι μπορεί να κρατήσει επ’ άπειρον κρυμμένα μυστικά πλανάται. Θα έρθει
η στιγμή που θα ανοίξει το ντουλάπι και θα βγουν όλα τα άπλυτα στη φόρα. Γι’
αυτό πρέπει να είναι προετοιμασμένος. Αν και το πιο σωστό είναι να βάλει το
μυαλό του να δουλέψει πριν πάρει αποφάσεις. Μόνο τότε θα βγει καθαρός. Αλλά είπαμε, πολλές φορές το μυαλό του
ανθρώπου θολώνει. Και αιτία γι’ αυτή τη θολούρα είναι ο εγωισμός».
Πρωταγωνίστρια
αυτού του βιβλίου δεν είναι η Μηλίτσα Χαριτίδη όπως ίσως θα συμπεράνει εν
πρώτοις ο αναγνώστης. Ούτε ο Μενέλαος Παρίσης και ο Νάκος Παπαχρήστος που
διεκδικούν τα κάλλη της όμορφης μυστηριώδους άγνωστης που με μια βαλίτσα στο
χέρι καταφθάνει το Νοέμβρη του 1958 στο απομονωμένο χωριό τους . Πρωταγωνιστής
είναι ο ανθρώπινος εγωισμός που καθορίζει τις δράσεις των ηρώων και προκαλεί
ένα ντόμινο δυστυχίας καλά κρυμμένης μέσα σε ένα τρίπτυχο μυστικών.
Ιδιαίτερα επιδέξια η Γιώτα Φώτου στο
στήσιμο μυστηριωδών καταστάσεων όπως έχει αποδείξει και στο παρελθόν με τα
Βιολιά της Χαράδρας και το δάκρυ του κρίνου, σε ετούτο το βιβλίο καταφέρνει να
χειριστεί αριστοτεχνικά τις σιωπές και τις ενοχές των ηρώων της καθηλώνοντας τον αναγνώστη.
Το πλέγμα των μυστηριωδών καταστάσεων
εξελίσσεται σε τρία επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο ο αναγνώστης διερωτάται για την
προέλευση της ξένης που καταφθάνει στο
χωριό και πληροφορείται μέσα από τη διήγηση της ίδιας της Μηλίτσας Χαριτίδη στη
Φιλιώ Παπαχρήστου κόρης του ενός εκ των επίδοξων εραστών της στο χωριό και της
Ερμιόνης, που πέθανε πρόσφατα. Η Μηλίτσα αφηγείται τα παιδικά της χρόνια κοντά
στη Φανή και την Έλλη Χαριτίδη, δύο ιερόδουλες κατά τη διάρκεια της Γερμανικής
Κατοχής, καθώς και τη ζωή της ως ψυχοκόρη κοντά στην οικογένεια Κωστοπούλου.
Το δεύτερο επίπεδο αναπτύσσεται πάνω στη
βάση της μυστηριώδους εξαφάνισης της κόρης της Ερμιόνης Παπαχρήστου, στο πένθος
που αυτή ισοβίως βίωσε για το χαμένο παιδί της και την δυσαρμονική της σχέση με
τον μονόγνωτο σύζυγό της.
Στο τρίτο επίπεδο, υπάρχει η πεισματική
άρνηση της Ερμιόνης να δεχτεί ως σύζυγο του μεγάλου της γιου, του Δήμου, την
Ανθή Μπούρα, γεγονός που γεννάει ένα ακόμη ερωτηματικό στον αναγνώστη οδηγώντας
τον να αρπάξει το νήμα της πλοκής και να μην σταματήσει παρά μόνο όταν φτάσει στη
λύση του δράματος. Οι μυθιστορηματικοί πόλοι επομένως είναι τρεις και κινούνται
γύρω από τον ιδεολογικό άξονα της συγγραφέως, τον ανθρώπινο εγωισμό και την
καχυποψία και υποκρισία που ελλοχεύουν στις κλειστές κοινωνίες.
Μα ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Εξ ορισμού μυθιστόρημα είναι το είδος
του αφηγηματικού λόγου στο οποίο υπάρχουν καθορισμένοι απόλυτα ο χρόνος και ο
χώρος της δράσης, οι χαρακτήρες και η μυθιστορηματική πλοκή που εκτυλίσσεται
στηριζόμενη σε συγκεκριμένες μυθιστορηματικές συμβάσεις. Οι αρχές αυτές
τηρούνται απαρέγκλιτα από την λογοτεχνική πένα της Γιώτας Φώτου. Ο χρόνος όπου
διαδραματίζεται το έργο είναι ο Νοέμβριος του 1958, με επιτυχημένες αναδρομές
στο παρελθόν σε ξεχωριστά κεφάλαια ώστε δεν προκαλείται καμία σύγχυση στον
αναγνώστη που παρακολουθεί ακοπίαστα τις χωροχρονικές μεταβάσεις της
συγγραφέως. Το παιχνίδι παρελθόντος παρόντος ακολουθώντας την λογοτεχνική
τεχνική της φωτοσκίασης πετυχαίνει μέσω της πένας της συγγραφέως, να
διακλαδίζει την πλοκή και να φωτίζει την πορεία του μυθιστορήματος κάθε φορά
που μεταφερόμαστε στο παρελθόν ενώ να περιπλέκει και να εντείνει το ενδιαφέρον
του αναγνώστη όποτε υπάρχει δράση στον παρόντα χρόνο.
Όσον αφορά τους χαρακτήρες οφείλω να
σημειώσω ότι υπάρχει μια ποικιλομορφία προσωπικοτήτων, ανδρικών και γυναικείων
ρόλων με συναισθηματικές διακυμάνσεις τέτοιες που συμβάλλουν στην εξέλιξη της
μυθιστορηματικής πλοκής. Η πρωταγωνίστρια έρχεται αντιμέτωπη με ποικίλλες
μορφές συγκίνησης ενώ τα συναισθήματά της, καθώς φωτίζονται και αναλύονται μέσα
από τα λόγια και τις πράξεις της, κινούνται από το απόλυτο μίσος ως την απόλυτη
αγάπη, αφού πρόκειται για μια ηρωίδα απόλυτα φυσική, σαν πρόσωπο υπαρκτό που
ταλανίζεται από τα ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα που δρουν παράλληλα σε μια
συγκεκριμένη χρονική στιγμή προκαλώντας τη συνισταμένη των πολλαπλών της
αντιδράσεων.
Το ίδιο πρόσωπο λατρεύει τον Ανδρέα
Σταθάτο, την ίδια στιγμή που θρηνεί για τη χαμένη μητέρα του και μισεί τους
ενόχους που την κράτησαν πολλά χρόνια μακριά από τη μητρική στοργή. Η Μηλίτσα
Χαριτίδη είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα που ξέρει επιδέξια να κινεί τα
συναισθήματα των άλλων δίχως να μπορεί απόλυτα να ελέγχει τα δικά της
συναισθήματα. Φυσικότητα χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά και των καταλυτικών ηρώων
Μπούρα, Παρίση και Παπαχρήστο. Ο Νάκος κινείται απερίσκεπτα εξαιτίας του
εγωισμού του και η Μηλίτσα λόγω μίσους και μιας πρωθύστερης διάθεσης για εκδίκηση
αναβάλλει για αργότερα ως και την πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής της
προκειμένου να απαλλαγεί από τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Πέρα όμως από τη χωροχρονική διάσταση,
τους ήρωες και την ενδιαφέρουσα μυθιστορηματική πλοκή δεν περνούν διόλου απαρατήρητα
στοιχεία λαογραφικά, πραγματολογικά, ιστορικά, ψυχογραφικά και ηθογραφικά. Η
Γιώτα Φώτου έχει μια εμμονή στην τέλεια απόδοση της ατμόσφαιρας του χώρου και
της εποχής που επιλέγει κάθε φορά για να εντάξει το μύθο της. Το χωριό
μεταμορφώνεται σ’ ένα άψογο θεατρικό σκηνικό για τον αναγνώστη και οι ήρωες
μιλούν και δρουν όπως θα ενεργούσαν και θα κινούνταν υπαρκτά πρόσωπα, με τις
εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις που καθορίζουν τη ζωή και τη συμπεριφορά
τους, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο η μυθοπλασία όσο και η ψυχογράφηση των ηρώων
συνθέτουν άψογα τη διαμόρφωση του εικονικού σύμπαντος που μαστόρεψε η
συγγραφέας.
Ωστόσο, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη
μυθιστορηματική μαεστρία της Γιώτας Φώτου και αποτελούν τα μεγάλα ατού ετούτου
του βιβλίου είναι αφενός τα εκφραστικά της μέσα και αφετέρου οι ανατροπές και
οι αντιθέσεις που χρησιμοποιεί.
Η γλώσσα είναι ρέουσα και λιτή. Δίχως
λογοτεχνικές εξάρσεις και λεκτικούς ακροβατισμούς κερδίζει τις εντυπώσεις και
την αμείωτη προσήλωση του αναγνώστη. Είναι διάχυτη η αίσθηση ότι παρακολουθεί
θεατρική παράσταση καθώς οι μακροσκελείς μονόλογοι αποτυπώνουν ρεαλιστικά τις
σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων. Η εικονοπλασία πετυχαίνει αφενός άψογη
σκηνοθεσία του έργου αφετέρου επιτείνει καθοριστικά τη συγκίνηση. Με λιτές
περιγραφές η Γιώτα Φώτου καταφέρνει το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα
συναισθηματικής έντασης του αναγνώστη. Η χρήση φράσεων και λέξεων της
καθομιλουμένης δίνει ζωντάνια, αμεσότητα και φυσικότητα στο κείμενο, καθώς η
αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο των ηρώων αποδεικνύει την ικανότητά της να υποδύεται
τους ήρωές της αλλάζοντας συνεχώς τρόπο έκφρασης και σκέψης ώστε μας προσφέρει
μ’ αυτό τον τρόπο μια ποικιλία χαρακτήρων, δράσεων και αντιδράσεων.
Το δεύτερο ατού του βιβλίου είναι η η
προβολή ηθικών αντίποδων μέσα στο έργο. Η Έλλη και η Φανή, οι ιερόδουλες που
μεγάλωσαν την Μηλίτσα είναι δυο γυναίκες που υποτίθεται ότι δεν έχουν κανέναν
ηθικό φραγμό λόγω του επαγγέλματός τους. Δεν είναι ευυπόληπτες κοινωνικά ωστόσο
την ώρα της κρίσης, τη στιγμή που κρινόταν η ζωή και η σωματική ακεραιότητα της
Μηλίτσας στην παιδική της ακόμη ηλικία, αποδεικνύουν ότι ακόμη υπήρχε μέσα τους
ζώσα η ανθρωπιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το κατακάθι της κοινωνίας, τον Κανατά
ο οποίος αποδεικνύεται ανάξιος να εκτελέσει την ειδεχθή πράξη που του αναθέτουν
ευυπόλητα υποτίθεται άτομα.
Αντίθετα στην κλειστή κοινωνία των
κτηνοτρόφων Παπαχρήστου, Μπούρα και Παρίση, οι ευυπόληπτοι οικογενειάρχες
φιλοτεχνούνται με μελανά χρώματα καθώς καθένας εξ αυτών κρύβει νοσηρά μυστικά βυθισμένος
στο έλος της κοινωνικής υποκρισίας.
«Έφυγε η Ερμιόνη, πάει. Γιατί και πώς
μόνο ο ίδιος το ήξερε και ποτέ κανένας άλλος δεν έπρεπε να το μάθει. Έφυγε και
ήταν σαν να λύθηκε ο κόμπος μέσα του, αυτός που τον εμπόδιζε μια ζωή να
αισθανθεί αληθινός άντρας» θα μας πει η συγγραφέας χαρακτηριστικά.
Τα ανθρώπινα πάθη σε ολόκληρο το βιβλίο
προβάλλονται ως η απαρχή των ανθρώπινων δεινών και ταυτόχρονα τονίζεται ότι
στην Ελληνική επαρχία η ντροπή για πολλά χρόνια ήταν μόνο γένους θηλυκού ακόμη
κι όταν η γυναίκα έπεφτε θύμα κακοποίησης. Μήπως τέτοιες καταστάσεις που
αμαυρώνουν την ανθρώπινη οντότητα δεν συνεχίζουν να υφίστανται σε ορεινές
ασιατικές περιοχές ακόμη και στον 21ο αιώνα;
Οι κοινωνικοί προβληματισμοί που
τίθενται στο βιβλίο είναι πολλοί. Πρώτα απ’ όλα γίνεται μια μυθιστορηματική
καταγραφή της δευτερεύουσας θέσης της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία περίπου
μισό αιώνα πριν. Τονίζεται η πατριαρχική απολυταρχία και η τυραννική υποταγή
της γυναίκας στον άντρα αφέντη. Θεωρείτο αποδεκτή η μοιχεία από την πλευρά του
ανδρός εν αντιθέσει με τη γυναίκα που ακόμη κι όταν ο σύζυγος απεβίωνε δεν είχε
δικαίωμα να ξαναφτιάξει τη ζωή της, αλλά γινόταν εύκολη βορά για τα αρσενικά
αρπακτικά που προσελκύονταν μόνο για σαρκική ευχαρίστηση.
Ένας άντρας πρέπει να νοιάζεται μόνο για
δυο πράγματα: για τη δουλειά και την τιμή της οικογένειας. Να περπατάει με το
κούτελο καθαρό! Θα πει η Γιώτα Φώτου δια στόματος Νάκου Παπαχρήστου, αναφερόμενη
στην κατ’ επίφαση ηθική καθαρότητα που έχανε το νόημά της συχνά μέσα στις
μικρόνοες κλειστές κοινωνίες της ελληνικής επαρχίας.
Ωστόσο, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ
σ’ ένα αφανή ήρωα του έργου, τον Ρήγα, το μικρό κουτάβι που επί είκοσι χρόνια
ψάχνει τη χαμένη κυρά του ακολουθώντας τη ως εκεί που μπορούσε τότε που κάποιοι
βάλθηκαν να της στερήσουν τη μητρική αγκαλιά, για να ξεψυχίσει τη μέρα της
επιστροφής της, θυμίζοντας έντονα τον Άργο, το θρυλικό σκύλο του ομηρικού
Οδυσσέα, πετυχαίνοντας να ανεβάσει τους τόνους της μυθιστορηματικής συγκίνησης.
Ο ρόλος των ψυχικών παιδικών τραυμάτων
για την ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη των ανθρώπων προβάλλεται και αναλύεται πολύ
επιτυχημένα. Η συγγραφέας θίγει τα συναισθήματα μειονεξίας που δημιουργούνται
στην ηρωίδα της λόγω της νοσηρότητας του περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε,
ταυτόχρονα όμως η Μηλίτσα αποκαλύπτει κάποια άλλη στιγμή πως οι κακουχίες την
έκαναν δυνατή. Οι δύο όψεις αυτού του νομίσματος, δεν είναι άλλες από τις
δράσεις και τις αντιδράσεις της ίδιας της ζωής που τσαλακώνουν και συνάμα ατσαλώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη με
τις δοκιμασίες της.
Θεωρώντας ότι η Γιώτα Φώτου μας
προσέφερε ένα ακόμη λογοτεχνικό διαμάντι θα ήθελα να κλείσω ετούτο το κείμενο
μ’ ένα απόσπασμα που με εντυπωσίασε με τη δυναμική του αποδεικνύοντας την
αρτιότητα των λογοτεχνικών περιγραφών της:
«Η πρώτη ξεκάθαρη ανάμνηση που είχε από
τη ζωή της η Μηλίτσα ήταν ένα ταξίδι σε μια καρότσα φορτηγού. Δεν κατάφερε να
ξεκαθαρίσει ποτέ αν ήταν χειμώνας ή καλοκαίρι. Ψιλόβρεχε όμως κι εκείνη κρύωνε.
Στην καρότσα υπήρχαν και άλλοι άνθρωποι. Κάποιος για να την προφυλάξει από τη
βροχή, την τύλιξε μ΄ένα τσουβάλι που μύριζε σαπίλα. Εκείνη την ανακατεμένη
βρώμα της σαπίλας τη βρίσκει εμπρός της κάθε φορά που βρίσκεται σε δύσκολη
κατάσταση».
Με ύλη την ηθική σήψη των κατ’ επίφασιν
ηθικών, η Γιώτα Φώτου κατάφερε να στήσει τον μυθιστορηματικό της ιστό και να
μας χαρίσει ένα έργο που γράφτηκε για να αποτυπωθεί με ανεξίτηλα γράμματα στις
συνειδήσεις μας.
Σας προτρέπω ανεπιφύλακτα να το
διαβάσετε.
