Στης Καρυδιάς τον ίσκιο. Απόψεις -κριτικές

http://stonasterismotouvivliou.blogspot.gr/2017/07/blog-post_31.html?m=1
Στον αστερισμό του βιβλίου 31-7-2017

Ύστερα από 2μιση χρόνια και ένα αστυνομικό μυστήριο, η Γιώτα Φώτου επιστρέφει με ένα δυνατό κοινωνικό δράμα, συμπλέκοντας έντεχνα τις ατομικές τραγωδίες των ηρώων της με τις μπόρες του 20ου αιώνα.
Ζωές, λοιπόν, που κινούνται "Στης Καρυδιάς τον Ίσκιο" αναζητώντας τη γενναία ηλιαχτίδα που θα διαπεράσει την πικρή της φυλλωσιά για να σκορπίσει μακρυά τις σκιές...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Θάλεια Λυμπέρη μεγαλώνει σε ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας, υπό το άγρυπνο βλέμμα της ακλόνητης  καρυδιάς, που απλώνει τον ίσκιο της στην αυλή της.
           Η φτώχεια καθημερινή σύντροφος στην πολυμελή της οικογένεια που παραμένει στέρεα θεμελιωμένη στον έρωτα και την ομόνοια.
Οι χαρές λιγοστές μα η αγάπη περισσεύει ανάμεσα στη δυναμική Θαλεια, την ονειροπόλα κι αισιόδοξη αδελφή της Αγαθούλα και τις δίδυμες, που περιμένουν την έλευση του καινούριου μωρού. 
Όταν η συμφορά κι ο Πόλεμος θα χτυπήσουν την πόρτα της, σβήνοντας κάθε γέλιο, μοναδική παρηγοριά για τη μικρή Θάλεια θα σταθεί ο Δημοσθένης Ταρούσης, με τα γυριστά ματοτσίνορα και τη μεγάλη του αγκαλιά, ώσπου η ζωή τής τον παίρνει-κι αυτόν- μακρυά. 
Αλβανικό Έπος, Κατοχή, Εμφύλιος και Μεταναστευση σκορπίζουν τα όνειρα των απλών ανθρώπων και διώχνουν τα νιάτα μιας άσπλαχνης πατρίδας στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. 
Μια διπλή προδοσία και μια ανεπούλωτη αγάπη θα οδηγήσουν τελικά τη Θάλεια στον Καναδά να αναμετρηθεί με την πιο μεγάλη της διάψευση και να αναζητήσει την δικαίωση για τα χαμένα της χρόνια.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Πικρό σαν τα φύλλα της καρυδιάς, λεπτό σαν τον κορμό της, αλλά προσφέροντας γλυκούς καρπούς αναγνωστικής αγαλλίασης το μυθιστόρημα της Γιώτας Φώτου ξετυλίγει τα θυελλώδη του συναισθήματα και τους πολλαπλούς συμβολισμούς του σε συνδυασμό με τις τραγωδίες του προηγούμενου αιώνα, εκεί , "Στης Καρυδιάς Τον Ίσκιο".
Έρωτας , Ιστορία, Δράμα σε μια μοναδική σύμπραξη!

             Το "μαγικό" με τα βιβλία της Γιώτας Φώτου είναι πως ενώ, εν πρωτοις δεν προβάλλουν ως "μεγαλεπήβολα συγγραφικά εγχειρήματα", εισχωρούν απροσδόκητα στην καρδιά του αναγνώστη, με μια πυκνότητα συναισθημάτων και μια γοητευτική πληρότητα όπου "απολύτως τίποτα δε λείπει και τίποτα δεν περισσεύει"... Έτσι κι εδώ.
        Η Καρυδιά της Φώτου είναι ένα  δράμα που μέσα από μια σφιχτοδεμένη πλοκή, υποβάλλει πλήθος συναισθημάτων -από την αγανάκτηση και την απόγνωση ως την αύρα του έρωτα, την πίκρα και την ελπίδα...
            Ένα έργο μεστό, που κινείται σε τρεις άξονες- τον κοινωνικό, τον ιστορικό και τον συμβολικό, που κομίζει ένα βαθύ δίδαγμα για όλους μας.    
       Απαλά κι αθόρυβα η συγγραφέας αξιοποιεί μια ξεχασμένη γωνίτσα γης και μια σειρά τραγικών προσώπων για να συνθέσει τελικα ένα περιεκτικό χρονικό του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, αφήνοντας ένα ανεκτίμητο μήνυμα πίστης στον αόπηχο! (περίοδος 1908-1958).
          Από απόψεως αφηγηματικής τεχνικής, έχουμε διαδοχή πρωτοπρόσωπης αφήγησης (όπου η Θαλεια Λυμπέρη ανοίγει τα μύχια της ψυχής της) και τριτοπρόσωπης αφήγησης (όπου εποπτεύουμε όσα δεν ξέρει εκείνη, με έμφαση στην οικογένεια Ταρούση)     
         Οι χαρακτήρες μοναδικοί και πολυεπίπεδοι , άρτια σκιαγραφημένοι εγείρουν την ενσυναίσθηση
             Η βιοπαλαίστρια μάνα Ταρούσαινα- διορατική και ανεξίκακη-
η ευαίσθητη Άννα που μετρά απώλειες,
η ανυποψίαστη γλυκιά Αγαθούλα, που αντιτάσσει την φωτεινή οπτική της στις αντιξόοτητες,
ο συνειδητοποιημένος συμπονετικός Ραφαήλ που καλείται να επιλέξει ανάμεσα στην ηρεμία του και την αλληλεγγύη,
ο αντιφατικός Δημοσθένης Ταρούσης, με τα άνομα πάθη του, που θα γνωρίσει και τις δυο όψεις της ζωής- θύτης και ίσως θύμα των καιρών,
κι η ευσυνείδητη, συναισθηματική Θάλεια με τη βίαια υφαρπαγμένη παιδικότητα - και αρεκτοί άλλοι-
όλοι αντιπαλεύουν ατομικόυς δαίμονες και σεργιανούν τον αναγνώστη στο ατομικό τους σύμπαν !
            Από την Ευρυτανία στον Καναδά, από την προσδοκία στην προδοσία κι από τον έρωτα στα κοινά πάθη, οι ήρωες διατρέχουν τα κύματα τις Ιστορίας, μέσα από τις ατομικές τους τραγωδίες- άλλοτε ηθικοί αυτουργοί, αλλοτε "σφάγια ανυποψίαστα" κι αλλοτε συμπαραστάτες!
               Μέσα από ένα πολυδιάστατο οικογενειακό δράμα, όμως μας παρατίθεται το ζοφερό, αλλά και διαφωτιστικό μωσα'ι'κό του εικοστού αιωνα που τόσο ολέθριος στάθηκε για τον λαό μας.  
          Τα γεγονότα δυιλίζονται τώρα, όχι κάτω από ιστορικές και ιδεολογικές ερμηνείες, αλλά μονάχα υπό το πρίσμα των καθημερινών ανθρώπων της βιοπάλης, που αναδεικνύουν και την απώτατη αλήθεια τους , πληρώνοντας όλες τις φριχτές συνέπειες αν και αθώοι...
          Στη Φώτου η συλλογικότητα υποχωρέι μπρος στο ατομικό δράμα.
Αντιθέτως, το συλλογικό στοιχείο- ειτε ονομαστεί πατρίδα/ κράτος, είτε κόμμα, είτε "κοινωνία του χωριού"- προβάλλει απειλητικό κι εχθρικό προς την ατομικότητα- και συχνα άιτιο της καταστροφής της.
           Όλα τα ιδανικά καταρρεόυν κάτω από το αδυσώπητο βάρος της αδικίας και της αδυσώπητης φτώχειας -μοναδική ανταμοιβή που το κράτος επεφύλαξε στους αδαείς που τους άλεσαν οι πολιτικές φιλοδοξίες και οι παράλογοι πόλεμοι. 
Οράματα, μίση, ιδεολογίες- όλα- συντρίβονται, συμπαρασύροντας τους αθώους, που προδίδονται πολλαπλώς από  μια πατρίδα που αναδεικνύεται Μήδεια -καταστρέφοντας τα παιδιά της με την αδηφαγία του Κρόνου!
Μου άρεσε η οπτική της Γιώτας Φώτου για τον Εμφύλιο Σπαραγμό, όπου, χωρίς να παίρνει θέση, αναδεικνύει τον αδελφοκτόνα φρίκη και την αλλοτρίωση που αυτός επιφέρει σε όλους. 
Η "Μάνα με τους γιους που ποελμούν " Στης Καρυδιάς Τον ίσκιο" θυμίζει το γνωστό κομμάτι του "Όνειρο" Μικη Θεοδωράκη.
Παραμένοντας αποστασιοποιημένος από ιδεολογικές σπέκουλες, ο προβληματιμσός της Γιώτας Φωτου - μεσω των ηρώων- είναι στραμμένος στο δικαιό αίτημα των καθημερινών ανθρώπων για μια ευκαιρία να δημιουργήσουν τη Νέα Μέρα χωρίς να τους την γκρεμίζουν. 
        Το κατηγορώ σε μια Ελλάδα μητριά, αμείλικτο, διατρέχει όλες τις σελίδες κι αποτυπώνεται καταληκτικά σε μια επιθυμία φυγής- αντίθετη προς τον Νόστο του Οδυσσέα.
Mέσα από αυτο το πρίσμα της απόδρασης από την εξαθλίωση και χωρίς εξωραισμούς, προβάλλει η Μετανάστευση που σημάδεψε τη μεταπολεμική Ελλάδα!
Λύση απόγνωσης και μια νέα πραγματικότητα σε Γερμανία,Αμερική, Βέλγιο ,Αυστραλία και μια γενιά προδομένη, που αναζητά νέες ρίζες- έκπτωτη από την Εδέμ των πατριων εδαφών...
            Μέσα σε όλα δεσπόζει η Καρυδιά, που απλώνει τον επίμονο ίσκιο της- αλώβητη από τις μπόρες που σαρώσαν προσδοκίες και ζωές ολάκερες...
Κυνικά απαθής, χαιρέκακα πικρή, η καρυδιά θαρρείς κι εκπληρώνει για όποιον την πλησιάζει τον ρόλο που η λαική παράδοση της αποδίδει, συνδέοντας την με τις πίκρες της ζωής.
          "Συνεργοί" της οι σκιές και οι τοπικές δεισιδαιμόνίες που, σε μια λαογραφική διάθεση παραθέτει, η συγγραφέας, σκηνοθετώντας μια πνιγηρή ατμόσφαιρα που καθιστά τον αναγνώστη κοινωνό του τρόμου και του ζόφου που τυλίγει τους άφταιγους ήρωες... 
Η Καρυδιά με τον διάχυτο συμβολισμό της αντιπροσωπεύει καταρχήν τούτη τη φθονερή Ελλάδα και την Ιστορία που απλώνει το σκοτάδι του Πολέμου πάνω από τους ταπεινούς κι ευγενείς πόθους των απλών ανθρώπων... 
Σε επίπεδο ψυχαναλυτικό όμως, η καρυδιά αντιπροσωπευει τον εγκλωβισμό του ατόμου στην αυτολύπηση και τη θυματοποίηση που το εμποδίζει να προχωρήσει μπροστά.
              Σκηνές θριλερ- με υπολανθάνον το μεταφυσικό στοιχείο, συνθέτουν ένα αδιέξοδο και μια άνευ όρων παράδοση στο "πεπρωμένο", που δείχνει αναπόφευκτο κι ανελέητο -ειδικότερα στα ανασφαλή μάτια της τρομοκρατημένης Θάλειας, που προτάσσει ευθύνες για να κρυφτεί από την ίδια τη ζωή ...Μονάχα εκείνη, άραγε;
        Πόσες φορές, αλήθεια, δεν φυγομαχούμε στη ζωή αποδίδοντας τις συμφορές μας σε άνωθεν παραγοντες αναπόδραστους, χωρίς θάρρος να παλέψουμε για όσα ονειρευτήκαμε!
Πόσες φορές δεν αναζητήσαμε άλλοθι έξω από εμάς, ώσπου να ανασυντάξουμε δυνάμεις για να γίνουμε μόνοι μας η "σωτηρία κι η απαλλαγή μας"!
 ...Ετσι κι η ανασφαλής Θάλεια- παγιδευμένη χρόνια στον ισκιο αυτής της Καρυδιάς- κάποια στιγμή θα αφυπνιστεί και θα ζητήσει "να δρέψει και τους καρπούς", με την ελπίδα να μην είναι αργά, σε μια κορύφωση αγωνιώδη που αποζητά την ελπίδα....

              Η Γιώτα Φώτου, μέσα από επίπονες διαδρομές  και αυτογνωσίας των ηρώων, αποκαθιστά με ιδιαίτερο τρόπο την πίστη στον Άνθρωπο και στην εκπληκτική δύναμη της ψυχής, που αναγεννάται εκ της τέφρας της, σαν το φλεγόμενο πουλί του Μύθου...
Για όλα ξαποστάστε μαζί με τους παιδικούς πόθους της Θαλειας και  του Δημοσθένη  "Στης Καρυδιάς τον Ίσκιο",και ανακαλύψτε μαζί τους αν θα καταφέρει ο έρωτας των παιδικών τους χρόνων να 
δικαιωθεί  στο ταξίδι της ζωής τους... 

Κώστας  Τραχανάς.Εφ. ΜΑΧΗΤΗΣ Άρτας 7-11-2017  
Οι ήρωες αυτού του βιβλίου είναι: η Θάλεια, ο Βαγγέλης, η Βαγγελιώ, η Ταρούσαινα, η Άννα, ο Θύμιος, η Φανούλα, η Αφροδίτη, ο Μαυραντώνης, ο Λευτέρης, ο Φούσκας-o Περικλής.

Η Θάλεια Λυμπέρη και ο Δημοσθένης Ταρούσης, παιδιά ακόμα, συναντιούνται κάτω από μια καρυδιά, σε ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας. Η ιστορία τους διαδραματίζεται, τα δύσκολα χρόνια 1908-1958. Τα μάτια της Θάλειας Λυμπέρη είχαν το χρώμα από τα φύλλα της καρυδιάς. Πράσινα ήταν τα φύλλα της καρυδιάς, πολλές φορές δείχνουν σκοτεινά και πάντα στάζουν πίκρα. Τα πικρά φύλλα της καρυδιάς συμβόλιζαν την πίκρα που νιώθουν τόσο οι ψυχές που φεύγουν όσο και αυτοί που μένουν πίσω. Πικρό κλαδί η καρυδιά, πικρά φύλλα. Τότε δεν ήξερε η Θάλεια ότι αυτή η πίκρα της καρυδιάς σηματοδοτούσε την πίκρα που θα ερχόταν αργότερα, πίκρα αβάσταχτη, που κράτησε αρκετά χρόνια. Δέντρο είναι η ζωή! Καρυδιά! Δέντρο με ίσκιο βαρύ είναι η ζωή. Αν κάποιος χαλαρώσει κάτω από αυτόν τον ίσκιο κινδυνεύει να χαθεί. Δέντρο είναι η ζωή που μέσα στα φυλλώματά του φωλιάζουν οι σκιές του θανάτου, του φόβου, της αδικίας, ακόμη και του έρωτα και της αγάπης. Το κακό έχει βαθιές ρίζες. Η καρυδιά τους τυλίγει απλώνοντας κλαδιά και ρίζες και δεν μπορούν αποφύγουν τον ίσκιο, την πίκρα της, να ανοίξουν δρόμο για τον ουρανό, να βάλουνε το φως μέσα τους. Τους τύλιξε και τους δυο και δεν ήταν εύκολο να απαλλαγούνε από αυτή. Δεν είχαν διέξοδο. Θα τους έτρωγε η καρυδιά…

Η Θάλεια είχε μεγάλη αδυναμία στον Δημοσθένη. Όμως αυτός της έδωσε μεγάλο πόνο. Η Θάλεια για πολλά χρόνια έκανε μεγάλες θυσίες. Απελπισμένοι και βλέποντας τα όνειρά τους να πνίγονται, κάνουν λανθασμένες επιλογές, φτάνοντας στην άκρη του γκρεμού. Μεγαλώνοντας ο Δημοσθένης αρραβωνιάζεται την αδελφή της Θάλειας και φεύγει για το Τορόντο του Καναδά. Προδόθηκε από τον Δημοσθένη η Θάλεια. Μαζί με το Δημοσθένη η Θάλεια έχασε και την αδελφή της. Ίσως να μην την ξανάβλεπε ποτέ πια. Έφυγε για την άλλη άκρη του κόσμου. Διπλή η απώλεια. Χάθηκαν ένας - ένας οι αγαπημένοι από δίπλα της. Όπως τρέφει ο έρωτας τη ζωή με την ελπίδα και την παρουσία του, έτσι μπορεί να σκοτώσει τον άνθρωπο, να τον καταστρέψει, να τον στείλει στα τάρταρα με την απόρριψη. Έχει μεγαλύτερη εξουσία ο έρωτας από τον θάνατο. Μεγάλος ο πόνος, θέριεψαν η οργή με το μίσος μέσα της. Το μίσος μαύρισε την καρδιά της Θάλειας και την έκανε να επιθυμεί σφοδρά την εκδίκηση. Η αγάπη για τον Δημοσθένη μετατράπηκε αυτόματα σε μίσος. Ήθελε να βρει τρόπο να τον καταστρέψει. Σκεφτόταν ακόμη να ταξιδέψει στον Καναδά κι έπλαθε σενάρια για τις ενέργειές καθώς θα τον συναντούσε.

Ίσως ήταν καταραμένη. Έσβησε κάθε όνειρο, κάθε ελπίδα. Η Θάλεια πήρε το μονοπάτι που οδηγούσε στα κτήματα με τις καρυδιές. Έμεινε κάτω από το δέντρο όπου μικρή είχε για πρώτη φορά συναντήσει τον Δημοσθένη κι έκλαψε πικρά. Κράτησε τη γλύκα του μοναδικού φιλιού του και με αυτό συνέχισε να παλεύει ολομόναχη τα επόμενα χρόνια. Ολομόναχη, ξεχασμένη από ζωντανούς και πεθαμένους…

Στη ζωή της Θάλειας παρουσιάζονται κάποιες σκιές. Κάποια αποκρουστικά πλάσματα. Σκοτεινές σκιές στην αρχή, με ακαθόριστο σχήμα, αργότερα πήραν μορφή κι άπλωσαν τα μαύρα τους φτερά σχηματίζοντας ένα κύκλο ομόκεντρο, σαν να ήθελαν να δηλώσουν την κυριαρχία τους πάνω στη Θάλεια. Όλες αυτές οι σκιές την τρόμαζαν και την απειλούσαν. Την επισκέπτονται οι πεθαμένοι της οικογένειάς της. Δεν ήξερε αν ήταν όλα δημιουργήματα του μυαλού και της φαντασίας της ή αν ήταν της μοίρας της ή αν αυτές οι σκοτεινές σκιές, με την επίκληση της Βαγγελιώς, κατάφερναν να την εξουσιάζουν και να την πνίγουν. Οι σκιές κυκλοφορούσαν ανενόχλητες ανάμεσα στην οικογένεια, αλλά μόνο η Θάλεια τις έβλεπε. Το κακό τους απειλούσε… Δεν έλεγε σε κανένα τι της συνέβαινε, για να μην την περάσουν για τρελή.

Ο Δημοσθένης Ταρτούσης έκανε λανθασμένες επιλογές κι ήταν εξαναγκασμένος να ξεκινήσει πάλι από την αρχή. Είχε παίξει μέχρι και στα χαρτιά την αρραβωνιαστικιά του…

Η Θάλεια έπρεπε να συνεχίσει αφήνοντας το παρελθόν πίσω και μόνο μια συνάντηση μαζί του θα την βοηθούσε να το κάνει. Τότε θα ξεκαθάριζαν τα αισθήματά της, θα λυτρωνόταν από την αγωνία. Την επιθυμούσε αυτή τη λύτρωση, τη θεωρούσε αναγκαία. Τα σχέδιά της για εκδίκηση είχαν κάνει πλέον φτερά…

Λαβύρινθος είναι η ζωή κάθε ανθρώπου. Εμπόδια, κλειστές πόρτες, πισωγυρίσματα, κύκλοι ώσπου να βρεθεί ανοιχτή δίοδος. Πρέπει να περάσεις από πολλές δυσκολίες για να συνειδητοποιήσεις τελικά ότι δεν επιλέγει ο ίδιος ο άνθρωπος όσα θα του φέρει η μοίρα, είναι όμως υπεύθυνος για την διαχείριση αυτών κι έχει καθήκον να αγωνίζεται ακόμα κι όταν όλα δείχνουν δυσπρόσιτα.

Θα έφευγαν κάποτε οι σκοτεινές σκιές που βασάνιζαν την Θάλεια;

Θα την έτρωγε ο ίσκιος της καρυδιάς την Θάλεια;

Θα μπορέσει η Θάλεια να συγχωρέσει;

Έχει λογική ο έρωτας; Υπακούει σε κανόνες;

Υπάρχει κάτι που μαγεύει και γοητεύει στο βιβλίο αυτό.

Η γραφή της Γιώτα Φώτου είναι ένα ρευστό υλικό που καίει, που εισχωρεί βαθιά.

Ένα πολύ ωραίο, λαϊκό, ερωτικό μυθιστόρημα.

Διαβάστε το.
 Παύλος Ανδριάς 31-10-2017 http://aylogyros.blogspot.gr/2017/10/blog-post_936.html
Πικρό δέντρο η καρυδιά. Βαρύς ο ίσκιος της. Αν κάποιος... χαλαρώσει κάτω από αυτόν, κινδυνεύει να χαθεί…», αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, κάτι που δηλώνει ότι μέσα στις σελίδες του θα συναντήσεις κάτι το δυνατό, κάτι το μαγευτικό…

Η συγγραφέας  Γιώτα Φώτου λοιπόν, μέσα από τη διαδρομή κάποιων ανθρώπων που σωστά επιλέγει και τους επιτρέπει να κινηθούν με ολοκληρωμένους ρόλους δράσης και αντίδρασης ανάμεσα στη μυθολογία και την ιστορία, μας προσφέρει ένα έργο δυνατό, γεμάτο συγκινήσεις και βαθιά νοήματα.

Η διαφορετικότητα της γραφής της, σε κάνει να αισθανθείς καθετί που απλόχερα σου προσφέρει η συγγραφέας μέσα από το έργο της, με τη λαϊκή παράδοση, τις δοξασίες και τις δεισιδαιμονίες να ξυπνούν εικόνες του χθες, με αποτέλεσμα να σε μαγεύει όλη αυτή η «σύνθεση».

Είναι λοιπόν ένα βιβλίο που σε καθηλώνει, σε ταξιδεύει, σου επιτρέπει να κάνεις ένα σεργιάνι στο χθες, με πλούσιες εικόνες και άριστη συγγραφική ροή, ένα βιβλίο με σπάνια ελληνική κουλτούρα και αφήγηση…

Καθίστε έστω και νοερά κάτω από τη σκιά της καρυδιάς και διαβάστε το.

http://www.ipareamas.gr/ 18-10-2017 Αριστείδης Καρεμφύλλης

Ωραίο δέντρο η καρυδιά. Με μεγάλη ιστορία και θρησκευτικές καταβολές. Ψηλή, με πλατιά φύλλα. Με μια πίκρα το πράσινό της ποτισμένο. Μα μεγάλη η γλύκα της, όταν η ίδια αποτελεί την απαρχή ενός λογοτεχνικού έργου. Ενός κειμένου μεστού σε εικόνες και προσεγμένο στην δομή και την τελική του κυκλοφορία.
Ήρθε μαζί με τα υπόλοιπα του Ψυχογιού το βιβλίο της Φώτου. Δεν μου γέμισε το μάτι στην αρχή. Το άφησα στην άκρη, να το πιάσω από τα τελευταία. Και καλά έκανα, εν μέρει. Έκλεισε καλά τον κύκλο της στοίβας του. Μας μίλησε για παγανιστικές δοξασίες, κι ένα χωριό στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Για τους ανθρώπους του. Για τα προβλήματα. Για μια γενιά γεμάτη προβλήματα.
Η Γιώτα Φώτου, έστησε ένα επαρχιακό, ελληνικό θρίλερ. Έδωσε πνοή στην νοοτροπία που καθόριζε τον τρόπο που ζούσαν χιλιάδες άνθρωποι στους κόλπους της επαρχίας. Και κατάφερε να μην καταλήξει το θέμα της γελοίο. Να μην καταλήξει η ιδέα της γελοία. Στάθηκε στο ύψος των συγγραφικών περιστάσεων, χρωμάτισε τις εναλλαγές στις σκηνές, έδωσε ζωή σε πρόσωπα, που η ίδια κατάφερε να στήσει τα ψυχογραφήματά τους με τρόπο οξυδερκή και αποτελεσματικό.
Όταν διαβάζω ένα βιβλίο, μου αρέσει να βρίσκω τις επιρροές των συγγραφέων, είτε αυτές είναι αληθινές, είτε όχι. «Στης καρυδιάς τον ίσκιο» εντόπισα κάτι μαγικό. Η καρυδιά, κι ο τρόπος που η ιστορία κινήθηκε γύρω από αυτή, μου έφερε μνήμες από τα κείμενα του μεγάλου Ιωάννου. Από τους προσφυγικούς συνοικισμούς του, που η καρυδιά ήταν το μέσο, για την επικοινωνία του με τους νεκρούς του.
Μετά από αρκετούς, κακούς τίτλους, κατάφερα να ταξιδέψω με ένα βιβλίο. Το αν μου άρεσε το ταξίδι, δεν θα το μάθετε. Απλά, θα σας αποκαλύψω, πως ήταν από τα συναρπαστικότερα των τελευταίων ετών.


BOOKcity Μαρία Ανδριοπούλου 28-9-2017

Αυτό που πάντα με μαγεύει στα βιβλία της κυρίας Φώτου είναι ότι ασχολείται με χρονικές περιόδους της ελληνικής ιστορίας λιγότερο γνωστές στο ευρύ κοινό ή τουλάχιστον που λίγοι έχουν ασχοληθεί μαζί τους, αν και θα έπρεπε.Αυτό το θαυμάζω απίστευτα γιατί δείχνει και έναν άνθρωπο που αγαπάει τη πατρίδα του αλλά κυρίως τους ανθρώπους, κι αυτό είναι το πιο σημαντικό. Πάντα βάζει σε πρωταρχική θέση τους ήρωες της και ύστερα όλα τα υπόλοιπα, απλά και μόνο για να τους εξυψώσει και να τους αναδείξει,ψυχή τε και σώματι.Όλα αυτά λοιπόν έχουν σαν αποτέλεσμα να πλάθει τρομερά γοητευτικούς χαρακτήρες,καλούς και κακούς, πάντα όμως αληθινούς που απλά καθόμαστε και ακούμε τι έχουν να μας πουν.Είναι η κλασική περίπτωση του καλού ελληνικού βιβλίου!

Γιώργος Τράντας (από την παρουσίαση του βιβλίου στη Λάρισα 15-6-2017
Καταρχήν ο τίτλος "στης καρυδιάς τον ίσκιο" είναι επιτυχής. Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα η συγγραφέας επιβεβαιώνει ότι οι φυλλωσσιές της καρυδιάς ήταν τόσο πυκνές ώστε να κρύψουν και να δυναμώσουν έναν μεγάλο έρωτα που γεννήθηκε στα πέτρινα χρόνια, αλλά και μ΄έναν ίσκιο, που έφαγε την οικογένεια της Θάλειας, όπως ομολόγησε πριν την καταστροφή της καρυδιάς στην αυλή του σπιτιού. Μπορεί ένα δέντρο να συνδέεται με την καλοτυχία ή την κακοτυχία της οικογένειας; Ποιος ξέρει! Σίγουρα όμως συνδέεται με τις προσδοκίες ή τον απολογισμό ενός ανθρώπου.
"Δέντρο είναι η ζωή! Καρυδιά! Μπορεί να ποτίσει τον άνθρωπο με πίκρες προτού του δώσει καρπούς. Κι αν τελικά τους δώσει, εκείνος με κόπο θα τους γευτεί. Κρύβεται η ευτυχία σε σκληρό περίβλημα, απροσπέλαστο πολλές φορές"
Με το καρύδι μοιάζει και μια αληθοφανής μυθοπλασία: στο σκληρό περίβλημα ο μύθος, στο εσωτερικό του η αλήθεια, το ουσιαστικό μήνυμα. 
Δέντρο με ίσκιο βαρύ είναι η ζωή. Αν κάποιος χαλαρώσει κάτω από αυτόν κινδυνεύει να χαθεί. Δέντρο είναι η ζωή που μέσα στα φυλλωματά του φωλιάζουν οι σκιές του θανάτου, του φόβου, της αδικίας ακόμα και του έρωτα και της αγάπης. Σκιά είναι ο έρωτας, κι η αγάπη ακόμα, σκιά είναι κι αυτή, παρατηρεί η συγγραφέας. 
Όπως πλέκονται τα φύλλα της καρυδιάς - όσοι την έχετε παρατηρήσει θα διαπιστώσατε ότι δεν αναπτύσσεται με γεωμετρικό τρόπο, όπως άλλα δέντρα- έτσι και η ιστορία αυτή πλέκεται σε 368 σελίδες ενώνοντας τις κλωστές- ζωές δύο ουσιαστικά οικογενειών σ' ένα κέντημα που χρειάστηκε πάνω από μισό αιώνα για να τελειώσει, αφού έχουν κοπεί πολλές κλωστές στην πορεία. 
Θέλει χάρισμα να πραγματοποιήσεις τόσο μεγάλο ταξίδι στο χώρο και το χρόνο. Από ένα ορεινό χωριό της Ευρυτανίας στο μακρινό Τορόντο του Καναδά με ενδιάμεσους σταθμούς την Αθήνα και τον Πειραιά. Και από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 50.

Μια συγγραφέας για να μπορεί να μας ταξιδέψει θα πρέπει να έχει ταξιδέψει κι αυτή. Τουλάχιστον μεσα από πολλές δικές της αναγνώσεις. Αλλιώς δεν μπορεί να μοιραστεί μαζί μας τόσο όμορφες εικόνες. Τόσο διαφορετικές πληροφορίες. Απορείς πως μπορεί να περιγράφει με τόσο ζωντανά χρώματα την αγροτική ζωή σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό, μια πολεμική ατμόσφαιρα, τη ζωή πλανόδιων εμπόρων και οργανοπαικτών, αλλά και μια παρτίδα πόκερ στην οποία παίζεται το μέλλον ενός ανθρώπου. Πόσοι διαφορετικοί τύποι δεν παρελαύνουν από τις σελίδες του τελευταίου βιβλίου της Γιώτας Φώτου: Αγρότες, κτηνοτρόφοι, εργολάβοι, φιλάνθρωποι παπάδες, μάγισσες και τσαρλατάνοι, εκβιαστές και χαρτοπαίκτες, αντάρτες και δουλικά. Ακόμα και τα "δάνεια" θέλει τέχνη να τα ξεχωρίσεις πριν τα χρησιμοποιήσεις: από τα όμορφα λογοτεχνικά αποσπάσματα στην αρχή κάθε κεφαλαίου μέχρι τις λαϊκές παροιμίες και τα ρεμπέτικα τραγούδια.
Θέλει τέχνη επίσης να κρατήσεις τον αναγνώστη καθηλωμένο σ' ένα αφήγημα που στο μεγάλυτερο μέρος του είναι γεμάτο πόνο και βάσανα. Δεν εναλλάσσεται ο πόνος με τη χαρά αλλά παρενθετικά παρεμβάλλονται στιγμές ευτυχίας, κυρίως λόγω του έρωτα, στον κανόνα της δυστυχίας, του πόνου, της πείνας, της ορφάνιας και της προσφυγιάς. Αλλά μήπως και η περίοδος αυτή δεν είναι η πιο πονεμένη για τη χώρα μας σε όλη τη νεότερη ιστορία της; Ελληνοτουρκικοί, βαλκανικοί, πάγκόσμιοι πόλεμοι, μικρασιατική καταστροφή, αδελφοκτόνος αφανισμός. 
Όταν περιγράφει η Γιώτα Φώτου τα πρόσωπα του χωριού, τον μέθυσο, τον αυστηρό πατέρα, τον παπά, κ.α. βλέπω μπροστά μου πρωταγωνιστές των ιστοριών του Παπαδιαμάντη, του Βιζυηνού, του Καρκαβίτσα, που δεν απέχουν καθόλου από τους ανθρώπους της περιφέρειας την εποχή εκείνη. Και κυρίως περιγράφει με ιδιαίτερη τέχνη τις μάνες του έργου: τη μάνα Βαγγελιώ που πουλάει την ψυχή της στο διάβολο για την ευτυχία της κόρης της, τη μάνα Άννα Λυμπέρη που παλεύει μέχρι τέλους κόντρα στα χτυπήματα της ζωής και τη μάνα Ταρούσαινα που ανατρέφει μόνη τα παιδιά της και μεταναστεύει για χάρη τους στα γεράματά της. Όλες για χάρη της μητρότητας έκαναν τις αμαρτίες τους, είχαν τα μυστικά τους, αλλά τα κίνητρα είναι αυτά που μετράνε στο έργο. Αυτά είναι που αγιάζουν ή κολάζουν τις πράξεις.
Πρωταγωνίστρια και αφηγήτρια η Θάλεια Λυμπέρη. Ένα κορίτσι που επιβεβαιώνει τη ρήση ότι αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα. Οι πρόγονοι της Θάλειας έφαγαν τα πικροκάρυδα αλλά το στόμα της Θάλειας πίκρανε για 22 χρόνια.
Η Θάλεια
Να παλεύει με τις σκιές από μικρή
Να μεγαλώνει πρόωρα
Ν΄αποκοιμίζει τον έρωτά της.
Να πετροβολάει τη ζωή με την ερωτική συνεύρεση. Να προσφέρει την παρθενιά της κι ένα ρουμπινένιο δαχτυλίδι στην καρότσα ενός φορτηγού ενός πλανώδιου εμόρου για μερικά προικιά της αδερφής της.
Βερεσέ. Όλη της η ζωή βερεσέ. Με δόσεις. Πόνου και δοκιμασίας. 
Ιερό πρόσωπο η Θάλεια. Αφιερωμένη, ξομολογημένη, ερωτευμένη. 
Αλλά και ο Δημοσθένης, το ερώμενο πρόσωπο, το άλλο μισό της Θάλειας με ανάλογη πορεία: 
Εξώγαμος και ορφανός, πεινασμένος και πρόσφυγας, τζογαδόρος και βαποράκι, γυναικάς και εκμεταλλευτής.
Όμως στο τέλος έρχεται η μετάνοια με την κυριολεξία της σύνθετης λέξης: άλλαξε μυαλά και τρόπο ζωής.
Και δίπλα τους πολλά πρόσωπα με διασταυρούμενες πορείες. Πρόσωπα που χάνονται από τον πόνο, τον πόλεμο, την πείνα. Και πρόσωπα που γεννιούνται εκεί στην ξενιτιά.
Το βιβλίο πραγματεύεται τα δυο μεγαλύτερα ταμπού του ανθρώπου: τον έρωτα και τον θάνατο. Όμως ο έρωτας, λέει κάπου η συγγραφέας με το στόμα της Θάλειας, έχει μεγαλύτερη εξουσία από το θάνατο. Στο τέλος ο έρωτας θα διώξει την κατάρα που συνοδεύει με μορφή ερινύων την πρωταγωνίστρια.

https://tovivlio.net 23-6-2017

Από τον Άγγελο Πετρουλάκη

———————————–

Η Γιώτα Φώτου έκανε την εμφάνισή της στα ελληνικά γράμματα μ’ ένα βιβλίο για παιδιά, το «ΑΛΦΑ του Άγγελου». Ακολούθησαν και άλλα βιβλία για παιδιά, μέχρι που το 2008 εμφανίζεται στο χώρο τής λογοτεχνίας με το μυθιστόρημα «Τα βιολιά της χαράδρας».

Το 2005 όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο  «Ο αόρατος Πολ», της είχα πει πως το επόμενο βήμα της θα είναι να μπει στον χώρο της λογοτεχνίας με μυθιστόρημα, γιατί αυτός ήταν ο χώρος της. Με την αμεσότητα και τη σεμνότητα που τη διακρίνει, είχε απαντήσει πως το θεωρεί ιδιαίτερα μακρινό αυτό το όνειρο.

Όμως, τρία χρόνια μετά, το όνειρο έγινε πραγματικότητα και το «Στης καρυδιάς τον ίσκιο» είναι το έκτο της μυθιστόρημα, χωρίς να έχει εγκαταλείψει το παιδικό βιβλίο, όπου εκεί έχει να παρουσιάσει δεκατρία βιβλία. Αναμφίβολα έχουμε να κάνουμε με μια συγγραφέα ιδιαίτερα γόνιμη, επίσης ιδιαίτερα αθόρυβη, που όμως έχει σταθερούς φίλους και… ορκισμένους αναγνώστες.

«Στης καρυδιάς τον ίσκιο»… Τίτλος που δεν προδιαθέτει τον αναγνώστη για όσα ξεδιπλώνονται στις σελίδες του. Η καρυδιά, ένα συγκεκριμένο δέντρο σ΄ένα πλάτωμα ενός χωριού στην ορεινή Ευρυτανία, λειτουργεί ως πρόσχημα για να ξεδιπλωθεί η ζωή κάποιων ανθρώπων, που βιώνουν την ελληνική πραγματικότητα τόσο στην περίοδο του Μεσοπολέμου, όσο και στην Κατοχή, και στον Εμφύλιο.

Ο αναγνώστης θα πρέπει να έχει στον νου του μια αδιάψευστη αλήθεια: Η Ελλάδα δεν βίωνε, από περιοχή σε περιοχή, τις ίδιες κοινωνικές συνθήκες, όπως, επίσης, δεν βίωνε όσα βίωνε μια άλλη περιοχή της Ευρώπης. Άρα τον κάτοικο της ορεινής Ευρυτανίας δεν ενδιέφερε τίποτα απ’ όσα μπορεί να ενδιέφεραν έναν κάτοικο άλλης περιοχής. Για τους περισσότερους, το βασικό μέλημά τους ήταν να επιζήσουν, να κυριαρχήσουν πάνω στην πείνα τους.

Σε σχέση με τις υπόλοιπες συνθήκες που διαμόρφωναν τη ζωή του Ευρωπαίου ή του Αμερικανού, οι διαφορές ήταν ανυπολόγιστες και αγεφύρωτες. Στο μικρό χωριό όπου διαδραματίζεται η ιστορία τα πράγματα είναι πολύ απλά. Να υπάρχει μια στέγη για να μην μπαίνει η βροχή και το χιόνι και να υπάρχει έστω ένα πιάτο αραιωμένη χορτόσουπα, όχι γιατί οι άνθρωποι ήταν εκ πεποιθήσεως… «χορτοφάγοι», πιστοί στην υγιεινή διατροφή.

Εκεί θα γεννηθεί η κεντρική ηρωίδα και θα πορευτεί με τις φοβίες της, τις προκαταλήψεις, την αγωνία της καθημερινότητας. Πλάι της θα κινείται μια κοινωνία ανθρώπων, επίσης βασανισμένων, που δεν γνωρίζουν τι έγινε στο Βερντέν, που δεν θα μάθουν ποτέ για τη νύχτα των κρυστάλλων, που δεν έχουν ακούσει το όνομα Άλμπερτ Αϊνστάιν, ούτε το Τζέιμς Τζόις, δεν γνωρίζουν τι σημαίνει «Ντανταϊστές» και πολλά άλλα.

Γιώτα Φώτου

Τόσο η ίδια, όσα και τα πρόσωπα που κινούνται γύρω της θα ζήσουν τα απόνερα των πολέμων, θα πληρώσουν το αναλογούν τίμημα και θα προχωρήσουν ένα βήμα τη ζωή τους με τη μετανάστευση. Η λογοτεχνία μιλά για το τεράστιο θέμα της μετανάστευσης, με λέξεις απλές, ωστόσο σκληρές μέσα στην αλήθεια τους. Εκατοντάδες σελίδες σχετικών μελετών λένε πολύ λιγότερα και λιγότερο ουσιαστικά από κάποιες δεκάδες σελίδες της Γιώτας Φώτου, που αναδεικνύει τον καημό και τον πόνο τού μετανάστη, χωρίς να καταφύγει σε στατιστικά στοιχεία ή κοινωνιολογικές αναλύσεις. Η Φώτου έχει την ικανότητα να μιλά για σπουδαία πράγματα, αποφεύγοντας κραυγαλέες εκφράσεις και δημιουργώντας ολοζώντανα σκηνικά.

Έχουμε να κάνουμε, λοιπόν, με ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, από μια συγγραφέα που δεν χρειάζεται να καταφύγει σε υπερβολές για ν’ αποδείξει ότι μπορεί να είναι στην πρώτη γραμμή τού χώρου τού μυθιστορήματος.

Ισορροπημένο γράψιμο, χωρίς ακροβατισμούς και μύθους που αποσκοπούν σε εντυπωσιασμούς. Με αρχή – μέση – τέλος. Με ματιά υπερβατική πάνω στην Ιστορία του τόπου, στα σημεία όπου χρειάστηκε να κάνει αναφορές. Κι εδώ η ισορροπία ιδανική, με οδηγό τη συμφιλιωτική αντιμετώπιση γεγονότων που δίχασαν τον τόπο.

Ο μύθος σε πολλά σημεία γίνεται κοινωνικό σχόλιο και αναφορά σε δεινά άγνωστα στους νεότερους, γι’ αυτό και διδαχτικός. Η έρευνα και η μελέτη τής Ιστορίας εμφανής, ιδιαίτερα όπου αυτή ακουμπά όχι τους πρωταγωνιστές, αλλά τους απλούς ανθρώπους.

Σχολαστική εμφανίζεται ακόμα και σε θέματα ιδιαίτερης φύσης, όπως η ερωτική ζωή τών γυναικών σε μια εποχή που όλα ήταν απαγορευμένα. Ακόμα και στις λεπτομέρειες του πόκερ και μάλιστα τόσο πιστά που ο αναγνώστης ζει την αγωνία τού παίκτη σαν να είναι δική του.

Ανεπιφύλακτα πιστεύω πως η Φώτου δείχνει ότι δεν χρειάζεται η υπερβολή για να χτιστεί ένα μυθιστόρημα, ούτε η επίκληση δαιμονίων και άλλων γελοιοτήτων για να καταγραφεί η δυστυχία, αλλά και η δικαίωση, στοιχεία που χαρακτηρίζουν πολλά από τα βιβλία που λανσάρονται ως επιτυχημένα.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

vivlia4u.weebly.com

 Γιάννης Ζαραμπούκας 14-6-2017

Παράξενο δέντρο η καρυδιά.

Ο ίσκιος της βαρύς, τα φύλλα της πικρά, μα οι καρποί της νόστιμοι.

Παράξενο δέντρο η καρυδιά. Δέντρο ανθεκτικό, με σκληρό κορμό και ρίζες βαθιές.

Δέντρο που εγκυμονεί κινδύνους, μιας κι αν χαλαρώσεις για πολλή ώρα κάτω από

τον ίσκιο της κινδυνεύεις να χαθείς, λέει ο ελληνικός λαός. . .

Μια καρυδιά λοιπόν, πρωταγωνιστεί στο νέο βιβλίο της συγγραφέως Γιώτας Φώτου, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τον τίτλο «Στης καρυδιάς τον ίσκιο»

Μια καρυδιά που απλώνει τα κλαδιά και τις ρίζες της ανεξέλεγκτα. Τα πυκνά κι αδιαπέραστα φύλλα της δημιουργούν ίσκιους και σκιές, που βυθίζουν στο "σκοτάδι» το σπίτι της οικογένειας του Θύμιου Λυμπέρη και διαδραματίζουν ρόλο καθοριστικό στην πορεία του κάθε μέλους της. . .

Μια καρυδιά με παρουσία συμβολική καθ’ όλη την πορεία του βιβλίου, το οποίο τοποθετείται στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα και την χρονική περίοδο 1908 -1958. Τα ιστορικά γεγονότα του διαστήματος εκείνου -από τους Βαλκανικούς Πολέμους, την μικρασιάτικη καταστροφή, τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, αλλά και λίγο ύστερα στην εποχή των μεταναστευτικών κυμάτων για Αμερική και Καναδά - επιλέγει να χρησιμοποιήσει ως καμβά η συγγραφέας Γιώτα Φώτου για να κεντήσει επάνω του, την ιστορία του νέου της μυθιστορήματος. Μέσα από το οποίο μας αφηγείται την πορεία, στα δυσβάσταχτα εκείνα χρόνια, δυο οικογενειών, κατοίκων ενός ορεινού χωριού του νομού Ευρυτανίας. Της οικογένειας του Θύμιου Λυμπέρη κι αυτή του Τόλια Ταρούση.

Η κυρία Φώτου συνδυάζοντας τον σφιχτοδεμένο, ουσιώδη κι απόλυτα περιγραφικό τρόπο γραφής της, με τη συγγραφική δεινότητα που την χαρακτηρίζει συνθέτει μία γοητευτική μυθιστορηματική ιστορία. Μία ιστορία όμως, άκρως αληθοφανή για την εποχή στην οποία αναφέρεται. Μία ιστορία που αναδίδει ένα ιδιαίτερο άρωμα, άρωμα που ξυπνά έντονα συναισθήματα και μνήμες.

Ένα άρωμα που διέπεται από νοσταλγία, πίκρα, θλίψη και πόνο. Άρωμα που περιέχει στοιχεία θανάτου, που ζέχνουν, τα οποία ωστόσο καλύ

πτονται έστω και πρόσκαιρα από την ευωδιαστή μυρωδιά της αισιοδοξίας και της ελπίδας! Μία ιστορία, λοιπόν, μέσα από την οποία η συγγραφέας αναβιώνει μία καθημερινότητα δυσβάσταχτη. Καθημερινότητα ποτισμένη με τη στυφάδα των προβλημάτων και των σκληρών συνθηκών διαβίωσης της εποχής, και ιδιαίτερα των κατοίκων αρκετά ορεινών περιοχών.

Περιοχών ξεχασμένων όχι μόνο από το κράτος και τους ανθρώπους, αλλά πολλές φορές και από τον ίδιο το Θεό...Μία καθημερινότητα, στην οποία πρωταγωνιστούν άνθρωποι βιοπαλαιστές.Άνθρωποι δικοί μας, που τους συναντάμε συχνά στα πρόσωπα των παππούδων και

των γιαγιάδων μας. Άνθρωποι ταπεινοί, που έζησαν την πείνα και τη φτώχεια, που τους ροκάνιζε καθημερινά τη ψυχή το άγχος για το αν η μέρα που ξημερώνει θα τους βρει στα πόδια τους, γερούς να εργαστούν και να προσφέρουν έστω και τα ελάχιστα αυτά που-με πολύ σκληρό κόπο και ιδρώτα - κερδίζουν, στην οικογένεια τους. Άνθρωποι που κοιτούσαν πάντα χαμηλά και τα όνειρα τους περιορίζονταν σε ένα καλό για τα παιδιά τους προξενιό. Άνθρωποι, όπως ο Θύμιος, η Άννα, η Βαγγελιώ,η Αγορή, η Θάλεια, ο Θανασός και πόσοι άλλοι με την ίδια μοίρα, που έζησαν εκείνα τα πέτρινα χρόνια, διάσπαρτοι απ’ άκρη σ’ άκρης της Ελλάδας.

Η συγγραφέας συγκεκριμένα για να μας κοινωνήσει στιγμές από τη ζωή των δύο οικογενειών κάνει χρήση δύο αφηγηματικών φωνών. Αρχικά, χρησιμοποιεί την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπου ο αναγνώστης συναντά την Θάλεια - κόρη του Θύμιου και της Άννας-, για να αναφερθεί στην καθημερινότητα της οικογένειας Λυμπέρη. Παράλληλα όμως, χρησιμοποιεί και τριτοπρόσωπη αφήγηση, όχι μόνο για να μας συστήνει την

οικογένεια του Τόλια Ταρούση, αλλά και να μας παρουσιάσει τη δική της δύσκολη κι αβέβαιη καθημερινότητα, εστιάζοντας κυρίως στον μικρό γιο της οικογένειας τον Δημοσθένη.

Ο αναγνώστης δένεται συναισθηματικά με την Θάλεια. Συμμερίζεται τον φόβο της για τις σκιές που έχουν πλημμυρίσει το σπίτι της και καθορίζουν την κακή μοίρα της οικογένειας της. Συμπονεί την Άννα για την ευθραυστότητα της ψυχής της.Χαμογελά με την Αγαθούλα–την μικρότερη αδερφή της Θάλειας- που παρά τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει η οικογένεια της, δε ξεχνά ποτέ να ονειρευτεί και να κάνει σκέψεις ελπιδοφόρες! Θαυμάζει την Αγορή, την γυναίκα του Τόλια Ταρούση για την παλικαρίσια συμπεριφορά της, κόντρα σ’ όλα εκείνα τα εμπόδια που ορθώνονται στο δρόμο της και δυσχεραίνουν την ανατροφή των παιδιών της.Θυμώνει με τον Τόλια κι αργότερα με τον γιο του, τον Δημοσθένη, και τις πράξεις τους, που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις ζωές «αθώων» ανθρώπων! Προσωπικά, λοιπόν, το νέο μυθιστόρημα της κυρίας Φώτου μπορώ να πω ότι με καθήλωσε, με μάγεψε με την απλότητα του, καθώς και τις συγγραφικές ποιότητες που το διακρίνουν! Ειδικότερα, κάποια από τα στοιχεία που ξεχώρισα είναι:Πρώτα από όλα, το κεντρικό θέμα του μυθιστορήματος, το οποίο δεν είναι άλλο από την μετανάστευση. Ένα θέμα πραγματικά επίκαιρο, το οποίο παρουσιάζεται με σεβασμό, έμμετρα και χωρίς μελοδραματισμούς. Η συγγραφέας με την λιτότητα του λόγου της και τα συναισθήματα να καλλιεργούνται μέσω των ίδιων των γεγονότων, αναφέρεται στο πρόβλημα της μετανάστευσης, κάνοντας μία εύλογη προσπάθεια αναζήτησης των βαθύτερων ριζών του προβλήματος

αυτού,μέσα από την παρακολούθηση της πορείας της ελληνικής ιστορίας εκείνων τωνχρόνων! Η χρήση κάποιων μεταφυσικών επίσης στοιχείων, στοιχείων με συμβολικό κατά κύριο λόγο χαρακτήρα, είναι ένα από τα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του βιβλίου.Στοιχεία, όπως οι σκιές που διακρίνει η Θάλεια. Σκιές που όντως θα μπορούσαν να συμβολίζουν το κακό και τις παγίδες που στήνει αυτό στους ανθρώπους για να λαθέψουν και να πληγωθούν. Μα, κάλλιστα θα μπορούσαν να αποτελούν και τους εξωτερικευμένους φόβους της πρωταγωνίστριας. Φόβοι που την κρατούν δέσμια τους, καθρεφτίζουν την ανασφαλή πλευρά του χαρακτήρα της και λειτουργούν ως «ανθυποβολή»καθορίζοντας την εξέλιξη που ́χει στο χρόνο η ζωή της!

Ακόμη, ένα στοιχείο που νομίζω πως καθιστά αυτό το μυθιστόρημα ξεχωριστό είναι το λαογραφικό στοιχείο, που αναδύεται από κάθε του σελίδα. Η γενναιόδωρη αυτή αναφορά της συγγραφέως σε ήθη και έθιμα ξεχασμένα της εποχής εκείνης,σε δεισιδαιμονίες, θρύλους και παραδόσεις, σε μικρές καθημερινές συνήθειες των ανθρώπων τότε. Χαρακτηριστικό πραγματικά θαυμαστό , διότι μέσω αυτού «παραμένουν στη ζωή» στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού μας, τα οποία έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στο χρόνο!

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, η κυρία Φώτου έγραψε ένα αμιγώς κοινωνικό μυθιστόρημα , μέσα απ’ τις σελίδες του οποίου θα ταξιδέψεις όμορφα σε μια εποχή σκληρή,θαπροβληματιστείς για κοινωνικά ζητήματα όπως η μετανάστευση και τα βαθύτερα αίτια αυτής, θα συγκινηθείς, μα πάνω από όλα θα διδαχτείς πως αξίζει να δώσεις μάχη με κάθε δυσκολία, όσο κι αν ο ουρανός της ζωής σου γεμίζει ασφυκτικά με σύννεφα μαύρα, γιατί έστω και μια αχτίδα αισιοδοξίας είναι αρκετή για να θεμελιώσεις απάνω της τα όνειρα σου!

Και μη ξεχνάς φίλε αναγνώστη, πως υπήρξαν κάποτε άνθρωποι, που η ζωή τους φέρθηκε με τρόπο δυσάρεστο, μα εκείνοι προσπάθησαν σκληρά να τη ζήσουν όσο το δυνατόν καλύτερα... Καλή ανάγνωση!

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

http://www.culture21century.gr/2017/06/sths-karydias-ton-iskio-ths-giwtas-fwtoy-book-review.html

Γιώτα Παπαδημακοπούλου 27-6-2017

Μετά από δύο και πλέον χρόνια, η πολυαγαπημένη συγγραφέας Γιώτα Φώτου επιστρέφει στα λογοτεχνικά δρώμενα με ένα βιβλίο γεμάτο συμβολισμούς, βαθιά συναισθήματα, πηγαίο δράμα, ρεαλιστική αποτύπωση της ανθρώπινης φύσης και της τραγικότητας -σε όλες της εκφάνσεις της- που την συντροφεύει, μα και μ' ένα βιβλίο γεμάτο εικόνες και μυρωδιές, νοτισμένες μ' εκείνη την πικρή επίγευση που μονάχα οι πραγματικά μοναδικές και καθοριστικές στιγμές στην πορεία της ζωής ενός ανθρώπου μπορούν ν' αφήσουν. Και βασικός πρωταγωνιστής στο κέντρο όλων αυτών των καταιγιστικών εξελίξεων που συνθέτουν το μοναδικό αυτό δράμα χαρακτήρων, μία καρυδιά, ο ίσκιος της οποίας γίνεται μάρτυρας μυστικών και υποσχέσεων, προστάτης αληθειών, μα και κοινωνός κινδύνων, αφού όπως λέει ο λαός μας, ο ίσκιος της μπορεί να γίνει βαρύς κι επικίνδυνος αν σταθείς πολύ ώρα από κάτω του.
Η ιστορία μας τοποθετείται στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα και πιο συγκεκριμένα, ανάμεσα στο 1908 και στο 1958. Πενήντα χρόνια πλούσια σε ιστορικά γεγονότα και γεμάτα σημαντικές στιγμές που καθόρισαν, σε μεγάλο βαθμό, την ταυτότητα της σύγχρονης Ελλάδας μα και του κόσμου ολάκερου. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η Μικρασιάτικη Καταστροφή, ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος, τα κατοχικά χρόνια και εκείνα του Εμφυλίου, στιγμές βουτηγμένες στον πόνο, στην απώλεια, στον συνεχή αγώνα προστασίας των ιδανικών ενός ολόκληρου λαού και της ελευθερίας για την οποία έγιναν οι μεγαλύτερες θυσίες στον τόπο ετούτο, στην προσπάθεια να κρατηθεί κανείς ζωντανός, διατηρώντας μέσα του ζωντανή και την ελπίδα ακόμα και στις πιο σκοτεινές και αιματοβαμμένες στιγμές. Όλα αυτά και πολλά περισσότερα αποτυπώνονται με σκληρό ρεαλισμό και αληθοφάνεια, με λεπτομέρεια και παραστατικότητα, όπως ακριβώς θα περίμενε κανείς από μια συγγραφέα όπως η κυρία Φώτου, που έχει αποδείξει πολλάκις πως διαθέτει μια μοναδική ικανότητα να παντρεύει την Ιστορία με την μυθιστορία.
Η κυρία Φώτου έχει επιλέξει ένα πολύπλοκο ιστορικό ψηφιδωτό για ν' αποτελέσει το φόντο μιας ιστορίας ανθρώπων και χαρακτήρων που παλεύουν να επιβιώσουν και ν' αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες μιας ζωής άκρως απαιτητικής, που φέρει πολύ βαρύ φορτίο στις πλάτες της, μα και ενάντια στους προσωπικούς τους δαίμονες, τις ανασφάλειες και τις αδυναμίες τους που πολλές φορές τους οδηγούν σε λανθασμένες αποφάσεις και σε περίπλοκα μονοπάτια που οδηγούν τη ζωή τους σε άλλους προορισμούς απ' αυτούς που, ίσως, να έπρεπε να έχουν καταλήξει. Και όμως, ακόμα και στις πιο σκληρές συνθήκες, ακόμα κι όταν καλούνται να πληρώσουν το τίμημα των επιλογών τους, κάτι έχουν να λάβουν, κάτι έχουν να διδαχτούν, γιατί ακόμα και τα πιο οδυνηρά και δυσβάσταχτα συναισθήματα έχουν να προσφέρουν κάτι στους ανθρώπους, να καθορίσουν το ποιοι αυτοί θα γίνουν, το αν μπορούν ν' αλλάξουν.
Η αφήγηση του βιβλίου μοιράζεται ανάμεσα στην πρωτοπρόσωπη και την τριτοπρόσωπη αφήγηση, με τη Θάλεια να δίνει, στην πρώτη περίπτωση, φωνή στην καθημερινή ζωή της οικογένειας Λυμπέρη και όσα την σημάδεψαν, ενώ στη δεύτερη έχουμε την αποτύπωση της καθημερινότητας της οικογένειας Ταρούση, μα και όλων όσων αισθάνεται και βιώνει ο γιος τους, ο Δημοσθένης. Και εκεί που η ζωή των δύο νέων δέθηκε από τη μοίρα και τον έρωτα, η ίδια η Iστορία, τα βιώματα μα και οι προσωπικές τους επιλογές τούς χωρίζουν, για ν' ανταμώσουν ξανά, ξενιτεμένοι πλέον σ' έναν νέο τόπο, σε μία νέα χώρα. Κι εμείς συμπονάμε τόσο τους ίδιους όσο και τις οικογένειές τους, για την κακορίζικη τη μοίρα τους, μα και για την ψυχική δύναμη που επιδεικνύουν τα μέλη αυτής, με τις γυναίκες ειδικά να διαθέτουν παλικαριά και μεγαλείο ψυχής που θα ζήλευε ο καθένας.
Μέσα από ένα χρονικό μιας ολόκληρης πεντηκονταετίας, μέσα από το ανθρώπινο δράμα δύο οικογενειών, η κυρία Φώτου αφηγείται με τρόπο ιδιαίτερο και βαθιά συγκινητικό, μια ιστορία που παρά την χρονική της τοποθέτηση, είναι πάρα πολύ σύγχρονη. Σε μία εποχή που ζούμε και βιώνουμε τραγικές καταστάσεις, που η μετανάστευση και τα δεινά έχουν γίνει κομμάτι της πραγματικότητας μας, αποδεικνύεται πως κάθε τι παλιό, σε θεωρία και ιδέες, μπορεί να είναι πολύ ρεαλιστικό και σύγχρονο. Μια ιστορία που δεν στερείται συμβολισμών και λαογραφίας, μα και κοινωνικού δράματος -χωρίς, όμως, να καταφεύγει σε μελοδραματισμούς που δεν θα άρμοζαν στην περίπτωση-, που δεν γίνεται να μην αγγίξει την καρδιά, την σκέψη, την συνείδηση, το συναίσθημα του αναγνώστη, προκαλώντας τον να κατανοήσει πως χωρίς αγώνα, θυσίες και προσπάθεια, τίποτα δεν είναι δυνατόν, επειδή, αν παλέψεις, τίποτα δεν είναι αδύνατον. Βαθμολογία 10/10

________________________________________________________________________________

https://biblioanafores.blogspot.gr/2017/07/blog-post_12.html

Δήμητρα Κωλέτη - 12-7-2017

Καλογραμμένο με γρήγορη ροή, περιγραφές χωρίς φλυαρίες και ήρωες γεμάτους πάθη, σκέψεις και ενέργειες που μας μεταφέρουν στις κοινωνικοπολιτικές  συνθήκες που επικρατούσαν τη σκοτεινή εποχή του Β Παγκοσμίου Πολέμου, της Κατοχής των εμφυλιακών και μετεμφιλιακών χρόνων στην πατρίδα μας, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά στοιχεία του νέου βιβλίου της Γιώτας Φώτου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεςι Ψυχογιός με τίτλο Στης καρυδιάς τον ίσκιο. 

.................................................................

http://filoithslogotexnias.blogspot.gr/2017/07/blog-post_13.html

Κλειώ  Τσαλαπάτη 13-7-2017

Το νέο μυθιστόρημα της Γιώτας Φώτου «Στης καρυδιάς τον ίσκιο»

κυκλοφόρησε πριν ένα μήνα από τις εκδόσεις Ψυχογιός

.

Από τον τίτλο ακόμα περιμένει ο αναγνώστης μια ανατρεπτική

ιστορία και αυτό γιατί, η σκιά της καρυδιάς σύμφωνα με τη λαογραφική

μας παράδοση θεωρείται μοναδική αλλά καταστρεπτική και πολλές

φορές μοιραία για όποιον ξεχνιόταν από κάτω μαγεμένος από τη δροσιά

της. Έτσι δεν είναι τυχαία και εδώ η επιλογή μια που η ζωή των ηρώων

του βιβλίου είναι κάπως το ίδιο καταστρεπτική, αν αφεθούν στην τύχη

τους και δεν αντιδράσουν

.

Η οικογένεια Λυμπέρη, του Θύμιου και της Άννας έχει μια τραγική

ιστορία. Ζει φτωχικά μαζί με τα τέσσερα κορίτσια της οικογένειας με

πρωταγωνίστρια την πρωτότοκη κόρη, Θάλεια, μετά την απόρριψη του

παππού της οικογένειας που δεν δεχόταν την Άννα για νύφη. Όταν στην

οικογένεια θα έρθει και το πέμπτο μέλος, το αγόρι, θα ξεκινήσουν και οι

συμφορές να ακολουθούν η μια την άλλη. Μα, εκεί, κάτω από την

καρυδιά θα συναντήσει η Θάλεια τον Δημοσθένη Ταρούση, η οικογένεια

του οποίου έχει και αυτή ένα μεγάλο μυστικό. Να ήταν τα μάτια του που

είχαν το χρώμα των φύλλων της καρυδιάς που χάραξαν για πάντα στην

καρδιά της Θάλειας το αποτύπωμα τους; Ή μήπως η μοίρα ήταν

γραμμένη να βρεθούν και να είναι μαζί μετάαπό τόσες περιπέτειες

;

Ένα ταξίδι στο χρόνο από το 1908-1958 καθώς μαζί με την τραγική

ιστορία των δύο οικογενειών ξεδιπλώνονται όλα τα ιστορικά και πολιτικά

γεγονότα που συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία. Το δυνατό σημείο

του βιβλίου είναι η ψυχογράφηση των ηρώων. Η ζωή τους και οι

επιλογές τους όσο λανθασμένες και αν είναι, πάντα είναι

δικαιολογημένες. Είναι και αυτοί σαν τους ήρωες αρχαίας τραγωδίας.

Φαίνεται σαν να μην έχουν άλλη επιλογή πέρα από το να οδηγηθούν

μόνοι τους στην καταστροφή. Η τραγικότητα των ηρώων τους καθιστά

αμέσως συμπαθείς στα μάτια του αναγνωστικού κοινού το οποίο

ακολουθεί τα βήματα τους στην εξέλιξη της πλοκής προσδοκώντας την

κάθαρση να έρθει

.

Στο βιβλίο εναλλάσσεται η πρωτοπρόσωπη αφήγηση και εκεί

διαβάζουμε τις σκέψεις και τηνοπτική της πρωταγωνίστριας ηρωίδας,

Θάλειας με την τριτοπρόσωπη αφήγηση στην οποία ακούμε τον

αφηγητή να μας εξιστορεί τις παράλληλες ιστορίες. Η επιλογή αυτή

προωθεί ομαλά την πλοκή και ρίχνει φως στην ιστορία επεξηγώντας

πολλά σημεία. Οι αναδρομικές αφηγήσεις βάζουν τα πράγματα στη

θέση τους

.

Ξεχωρίζει ακόμα η προσθήκη στοιχείων από την ηθογραφία και τη

λαογραφική παράδοση. Οι δοξασίες και οι δεισιδαιμονίες που

ταλαιπωρούσαν την κοινωνία τότε, ζωντανεύουν. Και παρά την ισχυρή

τους επίδραση στους ανθρώπους της εποχής, οι ήρωες της ιστορίας

μας αποδεικνύονται εξαιρετικά δυνατοί

.

Το ταξίδι στο χρόνο, ο αγώνας για επιβίωση, η μετανάστευση,

μυστικά που είναι αδύνατον να ειπωθούν και η αγάπη, όλα «στης

καρυδιάς τον ίσκιο», έναν ίσκιο που δεν πρέπει να χαλαρώσεις από

κάτω, γιατί κινδυνεύεις να χαθείς. Μήπως κάπως έτσι δεν είναι και η ίδια η ζωή;

http://www.bookia.gr/index.php?action=book&bookid=218999

Στης καρυδιάς τον ίσκιο Γιώτα Φώτου Ψυχογιός, 2017
25-6-2016
Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η Γιώτα Φώτου με το νέο της βιβλίο «Στης καρυδιάς τον ίσκιο» μας γυρνά πίσω στον χρόνο, στα δύσκολα χρόνια μεταξύ 1908-1958 που η Ελλάδα στενάζει κάτω από την μπότα διαφόρων κατακτητών που κούρσεψαν το κορμί της. Πόλεμοι, πείνα, κατοχή, εμφύλιος, μετανάστευση, προσφυγιά, ο αγώνας για την επιβίωση, η επαρχία που πλέον δεν έχει ζωή και διώχνει τα παιδιά της. «Έφυγαν οι άνθρωποι ομαδικά, άδειασε η χώρα μέσα σε λίγα χρόνια. Η ίδια η Ελλάδα έδιωξε τα παιδιά της….. και οι προστάτες της αυτοί που έβαλαν αδέλφια να αλληλοσκοτωθούν , την εγκατέλειψαν αφού έκαναν την δουλειά τους…» Κάτω από μια καρυδιά που ο ίσκιος της σκεπάζει τα όνειρα, τις πίκρες, τον πόνο, απελπισία στενάζουν οι ήρωες της. Ένα βιβλίο που δεν θέλεις να το αφήσεις από τα χέρια σου καθώς ο λόγος και οι ανατροπές σε κρατούν καθηλωμένο. Δυο οικογένειες που κουβαλούν στις πλάτες τους μια βαριά κληρονομιά, παλιές αντιλήψεις που πλήγωσαν και χάλασαν ζωές. Έρωτες ανικανοποίητοι που δεν είχαν τύχη, καταστάσεις που δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι συνέβησαν κάποτε. Κι όμως άντεξαν. Έσφιξαν τα δόντια και βγήκαν νικητές. Πόση δύναμη τελικά είχαν εκείνοι οι άνθρωποι μέσα τους για να μπορέσουν να παλέψουν το ανεπανόρθωτο; Πόση δύναμη και υπομονή είχαν εκείνες οι γυναίκες που δέχονταν την περιφρόνηση, την αδιαφορία και τα θέλω του πατέρα-αφέντη; Πόση ψυχική δύναμη μπορεί να είχε μέσα της η μάνα των τριών αγοριών που ο άντρας της έφερε μια άλλη γυναίκα στο σπίτι της, την Κερασώ όπου πέθανε στα χέρια της και της άφησε ακόμη ένα γιο, τον Δημοσθένη για να τον μεγαλώσει σαν παιδί της; Πώς τα μαντζούνια και τα μάγια για να πιάσει το άλλο ζευγάρι γιο έφερε μαζί με την δυστυχία και τον πόνο μιας νέας ζωής που δεν έφταιγε σε τίποτε; Προκαταλήψεις; Αμορφωσιά; Ελπίδα; Η ιστορία επαναλαμβάνεται όσο δεν διδασκόμαστε από τα λάθη μας . Με τόσα που τραβήξαμε ως λαός μυαλό δεν βάλαμε έχει πει η συγγραφέας και συμφωνώ απόλυτα μαζί της. Ακόμη κι όταν «ταξιδεύουμε» στο Τορόντο του Καναδά όπου έφυγαν μετανάστες οι ήρωες της, βλέπουμε και το άλλο, το σκοτεινό πρόσωπο του Έλληνα μετανάστη. Αυτού που μπλέχτηκε στην μαφία, στον τζόγο, στις παρανομίες για να πλουτίσει γρήγορα. Αυτού που βούτηξε στα βαθιά, έχασε τα πάντα και ξανασηκώθηκε. Επειδή ως αναγνώστρια μου αρέσει να βρίσκω εκείνα τα σημεία που δίνουν το πολιτικό και κοινωνικό στίγμα σε κάθε βιβλίο, αυτό που διδάσκει και ίσως προβληματίσει τον αναγνώστη, τσάκισα τις παρακάτω σελίδες

Σελ.125 «Θα πολεμήσουμε, δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα χέρια να βλέπουμε τους κατακτητές να τυραννούν τον λαό. Η ελευθερία θέλει θυσίες. Όσο περισσότερα άτομα βγουν στον αγώνα τόσο καλύτερα θα τα καταφέρουμε»

Σελ. 134 «Τώρα κάποια μάνα περιμένει τον γιο της, κι αυτός… Αυτός είναι τροφή στα όρνια. Και μια άλλη μάνα προσεύχεται για τον δικό της γιο τη στιγμή που εκείνος κρατά στο χέρι του το φονικό όπλο και είναι βουτηγμένος στο αίμα» και «Οι γερμανοί έφυγαν. Εσείς τους διώξατε; Ήρθε η ώρα να φύγουν; Δεν έχει σημασία. Τώρα τι κάνετε; Κρεμάτε κεφάλια Ελλήνων; Ή προκαλείτε τους άλλους να κρεμάσουν τα δικά σας;..»

Ενώ στη σελ.135 «Με βοηθούσαν και τους βοηθούσα, μοιραζόμασταν τον πόνο μας, το ξεροκόμματο πολλές φορές. Και τώρα γίναμε ξαφνικά εχθροί. Επειδή ο Κωνσταντής είναι δεξιός και μείς αριστεροί…»

Σελ. 285 Παλιά οι ντόπιοι αντιμετώπιζαν με μεγάλη προκατάληψη τους Έλληνες. Τους θεωρούσαν όλους εγκληματίες. Βλέπεις στις αρχές του αιώνα όταν έφτασαν από την Ελλάδα εδώ, οι συνθήκες ήταν ακόμη δυσκολότερες και μέσα στην απόγνωση τους έγιναν κλέφτες και κακοποιοί…..»

Ενώ για τον πόλεμο της Κορέας αναφέρει η συγγραφέας μέσα από τον ήρωα της «Πώς το κράτος δεν αντιλαμβανόταν την κούραση του λαού από τους δικούς του πολέμους κι έστελνε τους νέους να υπερασπιστεί χώματα που ούτε είχαν ακουστά πριν»

Καλοτάξιδο το βιβλίο κι ας γίνει προβληματισμός η ανάγνωση του.. 

.