Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2009

Παιδικό Λογοτεχνικό βιβλίο και τηλεόραση


Έχω ακούσει πολλές φορές παιδιά να λένε ότι αυτά δεν διαβάζουν μεν παιδικά βιβλία, ωστόσο βλέπουν παραμύθια και ιστορίες στην τηλεόραση.
Η τηλεόραση δεν εχει αντικαταστήσει μόνο το παιδικό βιβλίο αλλά και το παιχνίδι. Παλιά τα παιδιά βιάζονταν να τελειώσουν τα μαθήματά τους για να έχουν ελευθερο χρόνο να παίξουν ή να διαβάσουν ένα εξωσχολικό βιβλίο. Σήμερα βιάζονται να τα τελειώσουν για να προλάβουν να δουν την κάθε, αμφιβόλου ποιότητας, εκπομπή.
Για να καταλάβουμε τη διαφορά τηλεόρασης και βιβλίου, καλό θα ήταν να δούμε αναλυτικά τι είναι ακριβώς το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο και ποιος ο ρόλος της τηλεόρασης.
Παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο είναι το αισθητικά δικαιωμένο, ανοιχτό κείμενο που γράφεται από μεγάλους και απευθύνεται στα παιδιά. Λέμε ανοιχτό γιατί καλείται ο ίδιος ο αναγνώστης να ερμηνεύσει αυτά που διαβάζει σύμφωνα με τα βιώματά του, τις εμεπιρίες και τις προσωπικές ανάγκες. Σχηματίζει τις δικές του εικόνες, ταυτίζεται με τους ήρωες ή με κομάτια της προσωπικότητας των ηρώων, έχει το χρόνο και τη δυνατότητα να ελέγξει τα συναισθήματά του με ασφάλεια καθώς μπορεί να κλείσει όποια στιγμή εκείνος θέλει το βιβλίο ή να γυρίσει πίσω προσπαθώντας να ερμηνεύσει ότι δεν κατάλαβε. Με το λογοτεχνικό βιβλίο εξασφαλίζει εμπειρίες ισάξιες με τις πραγματικές, ταξιδεύει στο χρόνο, σε χώρες άγνωστες και γνωρίζει στάσεις και αντιλήψεις ανθρώπων διαφορετικές από εκείνες που ο ίδιος έχει υιοθετήσει. Βάζει στη θέση των ηρώων τον ευατό του και με τον τρόπο αυτοπροσδιορίζεται. Με λίγα λόγια το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο συμβάλει στην ανάπτυξη της φαντασίας, της έκφρασης και της δημιουργικότητας. Η δημιουργικότητα είναι μία από τις κατεξοχήν δεξιότητες που θέλουμε να καλιεργήσουμε στα παιδιά, αφού αυτή ορίζεται σαν την ικανότητα που έχει κάποιος άνθρωπος να λύνει με επιτυχία και πρωτοτυπία τα προβλήματα που του παρουσιάζονται στη ζωή. Η σημερινή κοινωνία χρειάζεται όσο ποτέ άτομα δημιουργικά, άτομα που μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ένα πριβάλλον όπου η άλογη χρήση των τεχνολογικών μέσων ενέχει άπειρους κινδύνους. Τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στη χώρα μας τα τελευταία πενήντα χρόνια ο χώρος της παιδικής λογοτεχνίας έχει να παρουσιάσει αξιόλογα έργα γραμμένα από από αξιόλογους συγγραφείς.
Από την άλλη μεριά η τηλεόραση με την ταχύτατα κινούμενη εικόνα, τα χρώματα και τους ήχους είναι το μέσον το οποίο περνά γρήγορα και ασυνείδητα μυνήματα και στάσεις ζωής χωρίς να δίνει τη δυνατότητα προηγουμένου ελέγχου. Στο υποσυνείδητο του θεατή εδραιόνονται συμπεριφορέ πριν εκείνος προλάβει να τις αξιολογήσει. Όχι μόνο το παιδί αλλά και ο ενήλικας καθημερινώς βοβμαρδίζεται από εικόνες που δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα. Πέρα από τον κίνδυνο για την υγεία τους που ενέχει η πολύωρη παρακολούθηση της μικρής οθόνης, οι μελέτες έδειξαν ότι αναπτύσεται αδυναμία προσοχής, διαταραχές του ύπνου, υιοθέτηση βίαιης συμπεριφοράς. Η τηλεόραση είναι ένα μέσο το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς αφού μπορεί να φέρει τα παιδιά, με εποπτικό τρόπο, κοντά σε θέματα που θα ήταν καλό να τα γνωρίσουν. Ωστόσο ακόμα και οι παιδικές εκπομπές πολλές φορές κρίνονται ακατάλληλες από τους ειδικούς αφού δεν προετοιμάζουν το παιδί για τον πραγματικό κόσμο, επιδεικνύοντας τέρατα και εξωγήινους που είναι διαρκώς σε πόλεμο, βάζοντας έτσι σε κίνδυνο την ψυχική τους ηρεμία. Από την άλλη μεριά οι μεσημεριανές εκπομπές, τα κακής ποιότητα σίριαλ και ταινίες, τα ριάλιτι που έχουν κατακλύσει το τηλεοπτικό πρόγραμμα μπουκώνουν το παιδί με λανθασμένα και πολλές φορές επικίνδυνα πρότυπα αποπροσανατολίζοντάς το έτσι από τον πραγματικό κόσμο, θέτοντας εμπόδια στη υγιή ψυχοσωματική του ανάπτυξη.
Το ζητούμενο είναι να καταλάβει η οικογένεια ότι με το παράδειγμα των μεγάλων μπορεί και το παιδί να πάρει τη σωστή θέση απέναντι στην τηλεόραση και το βιβλίο. Όταν στην οικογένεια το μόνο έντυπο που μπαινει είναι το περιοδικό με τα κουτσομπολιά, όταν οι μεγάλοι δεν χάνουν ούτε για μια μέρα την ευκαιρία να παρακολουθούν τα άτομα που εξευτελίζονται μπρος στο φακό, τότε είναι φυσικό και τα παιδιά να κάνουν το ίδιο.
Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΔΙΚΗ ΜΑΣ. Το τηλεκοντρόλ έχει και ένα κουμπί με το οποίο η τηλεόραση σβήνει. ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ ΤΟ
Η εικόνα είναι από την εσωτερική εικονογράφιση του βιβλίου μου ΜΑΣΑΣ, ΦΥΣΑΣ και ΝΙΚΑΣ που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες.

6 σχόλια:

Unknown είπε...

Από λάθος έβαλα το σχόλιο στην προηγούμενη ανάρτηση. Το επαναλαμβάνω εδώ αφού δεν ξέρω αν θα το δεις. Οι τελευταίες σου αναρτήσεις πραγματικά θίγουν ένα σημαντικό κεφάλαιο που αφορά την ελληνική οικογένεια και στο οποίο δε δόθηκε η πρέπουσα σημασία από τους πάσης φύσεως υπευθύνους.
Περιμένω το νέο σου βιβλίο με ανυπομονησία. Φιλιά και καλό χειμώνα

Μαριάνθη είπε...

Δε χρειάζεται να πω πως τοποθετήσε πολύ σωστά στο θέμα και πως συμφωνώ.Ελπίζω αυτές οι θέσεις που είναι και οι σωστές να βρουν αντίκρισμα και να πραγματωθούν από τους γονείς για το καλό των παιδιών τώρα και της κοινωνίας αύριο.
Περιμένουμε το καινούριο σου βιβλίο να το καλοδεχτούμε.

Γιώτα Φώτου είπε...

Γειά σου Ρόζα. Καλό χειμώνα σε μας σήμερα φάνηκε η αλλαγή του καιρού, νομίζω και παντού στην Ελλάδα. Τον τελευταίο καιρό βλέποντας τα προγράμματα της καινούριας χρονιάς στην TV πραγματικά απελπίστηκα. Τι έίναι όλα αυτά που μας ταϊζουν; Σε ποιον απευθύνονται; Ποιος τα βλέπει; κι αν δεν κάνουν κάτι οι υπεύθυνοι, εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, θα επιμένουμε να στηρίζουμε με τις επιλογές μας όλα αυτά τα σκουπίδια.

Γιώτα Φώτου είπε...

Μαριάνθη τα λέμε με κάθε ευκαιρία. Ποιος μας ακούει είναι άλλο θέμα. Φιλιά

Ανώνυμος είπε...

Καλημέρα Γιώτα, Βρήκα το ιστολόγιο από ένα mail που στάλθηκε στα σχολεία από τις εκδ. Ψυχογιός. Ίσως κανονίσουμε ακόμα μια συνάντηση μαζί σου. Καλή σχολική χρονιά και πάντα δημιουργική
Αχιλλέας - Δράμα

Γιώτα Φώτου είπε...

Καλησπέρα συνάδερφε Αχιλλέα. Χαίρομαι που βρεθήκαμε κι εδώ. Έχω τις καλύτερες αναμνήσεις από την επίσκεψή μου στο σχολείο σας και θα ήταν μέγάλη μου χαρά να σας επισκεφτώ ξανά.