"Κράτησέ μου μια αλήθεια για το τέλος" του Βασίλη Μόσχη

Από την παρουσίαση στη Λάρισα 22-4-2015

 

Εξ ορισμού  ένα μυθιστόρημα, για να χαρακτηρισθεί επιτυχημένο, πέρα από την έκταση αφήγησης που προϋποθέτει εμπεριέχει πολυπλοκότητα, διαφορετικά επίπεδα χρόνου, πλοκή συνήθως φανταστική με κάποια πραγματικά στοιχεία και ολοκληρωμένους χαρακτήρες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους  σε προκαθορισμένη διάταξη που ορίζει ο δημιουργός του.  

Το βιβλίο "Κράτησέ μου μια αλήθεια για το τέλος"  έχει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά αναδεικνύοντας την ικανότητα, το ταλέντο και τη μαεστρία του δημιουργού του.

Είναι το δεύτερο μυθιστόρημα του  Βασίλη Μόσχη   (το πρώτο ήταν το μπεστ σέλλερ Χιλιάδες χρώματα στα μάτια της που απέσπασε θερμές κριτικές). Ο Βασίλης Μόσχης σπούδασε Αγγλική γλώσσα και φιλολογία στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, γράφει την καθημερινή στήλη Ουδέν σχόλιον στην εφημερίδα Ολύμπιο Βήμα της Κατερίνης και τη στήλη Βιβλίο ενώ έχει γράψει οκτώ βιβλία για τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας.

« Κράτησε μου μια αλήθεια για το τέλος» Το εξώφυλλο καλαίσθητο και απόλυτα δεμένο με την υπόθεση ενώ ο τίτλος εμπεριέχει τη λέξη κλειδί που είναι η «αλήθεια».   Εξάλλου όπως τονίζει ο συγγραφέας στον πρόλογο « η αλήθεια είναι το ζητούμενο και γλυκά την αποδιώχνουμε».

 Σημειολογικός ο τίτλος. Η αλήθεια αποκαλύπτεται μόνο στο τέλος του βιβλίου, τότε που τη μαθαίνουν και οι αναγνώστες αφού το βιβλίο χαρακτηρίζεται από ανατροπές οι οποίες συνεχίζονται ως τις τελευταίες σελίδες και καταφέρνουν να αιχμαλωτίσουν το ενδιαφέρον.  

Στην πραγματική ζωή πόσο μπορεί να αργήσει αυτή η αποκάλυψη της αλήθειας;  Για πόσο χρονικό διάστημα μπορούν να κρατηθούν κρυμμένα μυστικά;  Κρατούνται εσαεί κρυμμένα μυστικά ή μήπως ακόμα κι όταν όλα δείχνουν πως είναι πλέον αργά όλα βγαίνουν στο φως; Πόσο αδύναμος είναι ο άνθρωπος μπρος στη μοίρα και πόσο ο ίδιος μπορεί να πάρει στα χέρια του την ίδια του τη ζωή ή να αποδώσει μόνος του δικαιοσύνη; Αυτά τα ερωτήματα μπαίνουν μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος, ερωτήματα στα οποία ο συγγραφέας δεν απαντά ξεκάθαρα θέλοντας να κάνει τον αναγνώστη συμμέτοχο. Εξάλλου αυτό δεν είναι λογοτεχνία; Η ερμηνεία σύμφωνα με τα ξεχωριστά προσωπικά βιώματα;

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Όταν  στις πρώτες σελίδες του βιβλίου μια ηλικιωμένη γυναίκα, η Μαριάνθη, γίνεται μάρτυρας μιας δολοφονίας δεν μπορεί να περάσει από το μυαλό του αναγνώστη ότι θα διαβάσει κάτι παραπάνω από ένα μυστηριώδες ίσως αστυνομικό μυθιστόρημα, πόσο περισσότερο ότι τον περιμένει ένα ταξίδι στο παρελθόν, σε στιγμές σημαντικές για την ιστορία της Ελλάδας.

Η Μαριάνθη  βρίσκεται στην υπηρεσία του μοναχικού αλλά διάσημου ηθοποιού Αλέξη Μακρή από την εποχή που εκείνος ήταν μικρός. Γύρω από αυτόν τον ήρωα  σταδιακά ο συγγραφέας υφαίνει την πλοκή αρχίζοντας να εμφανίζει πρόσωπα με διαφορετικό χαρακτήρα και υπόσταση. Η Δανάη Ρήγα, η νεαρή δικηγόρος που έχει καταφέρει με κόπο και στερήσεις να επιτύχει τους στόχους της, μαγνητίζει τον ηθοποιό αλλά η ίδια  ερωτεύεται τον Νικόλα Χαλκιά ο οποίος μόνο ξεκάθαρες προθέσεις δεν έχει για εκείνη. Δίπλα στον ηθοποιό  εμφανίζεται επίσης μια άλλη νέα γυναίκα η Ζωή Μεταξά. Με ποια από τις δυο είναι ερωτευμένος ο νεαρός Αλέξης; Τι είναι αυτό που κρύβει κάνοντας το μυαλό του αναγνώστη να τρέχει σε χίλιους δρόμους;

Ο έρωτας έχει το ρόλο του μέσα στο βιβλίο – πώς θα μπορούσε εξάλλου να λείπει αφού το μυθιστόρημα αναπαριστά την πραγματική ζωή στην οποία ο έρωτας έχει κυρίαρχο ρόλο. Ο έρωτας συνδέει πολλούς από τους ήρωες του βιβλίου και τον βλέπουμε σ’ όλες τις μορφές του: να γίνεται κινητήριος δύναμη, στήριγμα, ελπίδα, λιμάνι όπως επίσης και καταστροφή, να δίνει πόνο ή να οδηγεί σε συμβιβασμούς, να εξαπατά, να προδίδει.  Γίνεται πρόφαση για τον συγγραφέα έτσι ώστε να μπει στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και να εξετάσει διαφορετικές συμπεριφορές και στάσεις ζωής.  

Εκτός από τη Μαριάνθη δίπλα στους νεαρούς ήρωες συνυπάρχει και παίζει καθοριστικό ρόλο  μια άλλη γενιά, αυτή που έζησε τον πόλεμο, την κατοχή, τον εμφύλιο και όρισε τη διαδρομή των απογόνων της. Υπάρχει άραγε άνθρωπος  του οποίου η ζωή δεν σχετίζεται με τις ρίζες του και τις αποφάσεις προγενεστέρων;  Ο χαρακτήρας όμως μπορεί να θεωρηθεί ότι κληρονομείται; Τα παιδιά μοιάζουν στους γονείς; Ακολουθούν ή επαναλαμβάνουν τις πράξεις τους; Αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο;

Ο Γεράσιμος Χαλκιάς, πατέρας του Νικόλα, ψάχνει να βρει την ταυτότητα αυτού που τον εκβιάζει στο παρελθόν, στα χρόνια της γερμανικής κατοχής τότε που κάποιοι δε δίστασαν να συνεργαστούν με τους κατακτητές ή να αδικήσουν συμπατριώτες.

Ο πατέρας του Γεράσιμου, πιο πίσω ακόμα, δρα στα ληστοκρατούμενα βουνά των συνόρων της τότε ελεύθερης Ελλάδας, φέρνοντας στο προσκήνιο ιστορικές στιγμές που έχουν ένα ξεχωριστό χρώμα και πράξεις οι οποίες μπορούν να πάρουν πολλές ερμηνείες. Εδώ είναι που αναφέρεται και η πρώτη μετανάστευση των ελλήνων στην Αμερική . Τρεις γενιές, τρεις λοιπόν, διαφορετικές εποχές, τρεις διαφορετικοί τρόποι ζωής που ωστόσο εκτός από το αίμα έχουν κοινά που τους συνδέουν αναμεταξύ τους.

Η Αργυρώ, μητέρα της Δανάης έχει φυλαγμένα τα δικά της μυστικά που ανάγονται επίσης στην εποχή της κατοχής και του εμφυλίου. Μιας εποχής που ο συγγραφέας καταφέρνει να ζωντανέψει με επιτυχία χρησιμοποιώντας τόσα πραγματολογικά στοιχεία όσα πραγματικά χρειάζονται για να στηρίξουν το μύθο προκαλώντας έντονη συναισθηματική φόρτιση στον αναγνώστη.  Κι εδώ επίσης παρακολουθούμε τη δράση τριών γενεών. Ιδιαίτερα φορτισμένη η σκηνή όπου η μάνα ψάχνει το νεκρό παιδί της σκάβοντας το χώμα με τα νύχια της. Μια μάνα που γεύεται τον πόνο σε όλο του το μεγαλείο, βιώνει τα αποτελέσματα του πολέμου με τον χειρότερο τρόπο, μένει στη ζωή ελπίζοντας σε μια συνάντηση με το δεύτερο χαμένο παιδί της, τον μόνο δικό της άνθρωπο που της απόμεινε, την άλλη κόρη που η ίδια είχε παραδώσει στη δούλεψη της εύπορη κυρίας με μοναδική έννοια την επιβίωσή της  κι όταν αυτή η συνάντηση έρχεται τότε η μάνα αφήνεται στο θάνατο έχοντας ξεμείνει από απόθεμα δύναμης.  Απέναντι ένας άλλος κόσμος, εκείνος του άπληστου κτηματία που  διαφεντεύει μοίρες,  αποφασίζει για ζωές,  έχει άλλη άποψη για την τιμή και την υπόληψη του καθενός.   Ως πού μπορεί να φτάσει η προστασία του προσωπικού συμφέροντος; Είναι δυνατόν μπρος σ’ αυτό  το προσωπικό συμφέρον  να θυσιαστούν ζωές, ακόμα και ολόκληρα χωριά;  Πως ακριβώς ορίζεται η ακεραιότητα του χαρακτήρα;  Σίγουρα δεν υπάρχουν δικαιολογίες για ακραίες συμπεριφορές, υπάρχουν όμως εξηγήσεις για αυτές τις συμπεριφορές ή όλα έχουν σχέση με την ψυχοσύνθεση του κάθε ατόμου;

Διαφορετικές κοινωνικές τάξεις λοιπόν, διαφορετικές ιδεολογίες, ξεχωριστοί χαρακτήρες, άλλα σχέδια, στόχοι και προσδοκίες.  Η ανέχεια, η φτώχεια, η αδικία αλλά και η εκμετάλλευση, η απληστία  ορίζουν μοίρες, σημαδεύουν ζωές, χαράζουν πορείες.  Η ύπαρξη μιας μεγάλης γκάμας διαφορετικών χαρακτήρων  μέσα στο κείμενο αποδεικνύει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης ψυχής και σκέψης.  Η γυναίκα της εποχής  γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης στις ορέξεις του αρσενικού ωστόσο καταφέρνει να βρει τη δύναμη να αγωνισθεί προκειμένου να βοηθήσει τους αγαπημένους της.  Η γυναίκα που είναι ερωμένη, σύζυγος αλλά πάνω από όλα μητέρα . Η γυναίκα που μπορεί να μαζέψει τα συντρίμμια και να προχωρήσει εμπρός στη ζωή κι ας κρύβει βαθιά μέσα της μεγάλο πόνο. Η ζωή δυστυχώς πρέπει να συνεχιστεί ακόμα κι όταν όλα έχουν χαθεί.

 Ιδιαίτερη φιγούρα μέσα στο βιβλίο η Λέγκω της οποίας το μυαλό σάλεψε εξαιτίας του μεγάλου πόνου,  η Λέγκω που  μέσα στην απομόνωσή της βλέπει καθαρότερα από τους άλλους, η Λέγκω που έχει κομβικό ρόλο τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν. 

Ο χώρος στον οποίο κινείται η ιστορία είναι αφενός ο Όλυμπος με το Λιτόχωρο, τον Άγιο Παντελεήμονα, το ορεινό Λιβάδι και τον παραθαλάσσιο Πλαταμώνα κι αφετέρου η Αθήνα, η Ύδρα, το Σούνιο.  Ο Όλυμπος τόσο στην εποχή της κατοχής όσο και στην εποχή των ληστών έχει να παρουσιάσει άκρως ενδιαφέρουσες ιστορίες με αγώνες, θυσίες και κατορθώματα.  Ο συγγραφέας χωρίς να κουράζει με ατέλειωτες και περιττές περιγραφές και  χρησιμοποιώντας απλή, ζεστή γλώσσα -απαλλαγμένη από λογοτεχνικούς ακροβατισμούς-  καταφέρνει να μεταφέρει τον αναγνώστη στις περιοχές αυτές, τον βάζει να περπατά δίπλα στους ήρωες, να νοιώθει  τον αέρα του βουνού, να ακούει τον ήχο του κύματος και παράλληλα εγείρει τα συναισθήματά του, τον ωθεί να συμπάσχει και να αγωνιά δίπλα στους ήρωες, να ελπίζει, να αγανακτά, να προσδοκά τη λύτρωση.

Πέρα από τα ιστορικά γεγονότα και την πολυπλοκότητα των τρόπων δράσης των ηρώων εκείνο που χαρακτηρίζει το βιβλίο είναι η άψογα δομημένη πλοκή, μια πλοκή με σωστά τοποθετημένες υφέσεις και εντάσεις που εξακτινώνεται σε παράλληλους δρόμους και  συγκλίνει πάλι στον κεντρικό άξονα δημιουργώντας την αίσθηση του μυστηρίου και κρατώντας καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης το ενδιαφέρον σε υψηλά επίπεδα. Παρόλο που ο συγγραφέας  κάνει τη χρήση προοικονομίας στο κείμενό του, πλέκοντας με τέχνη το μύθο και συνδέοντας γεγονότα, ήρωες και καταστάσεις, ο αναγνώστης συχνά βρίσκεται προ εκπλήξεων. Το τέλος απρόσμενο αλλά λυτρωτικό. Όλα μπαίνουν στη θέση τους και η αλήθεια που φανερώνεται καταφέρνει να φέρει τη γαλήνη στην ψυχή όχι μόνο των ηρώων αλλά και των αναγνωστών οι οποίοι κλείνοντας το βιβλίο κρατούν τους προβληματισμούς, τις παραδοχές, την ιστορία μέσα τους.

Του εύχομαι καλή επιτυχία και στον Βασίλη Μόσχη δημιουργικότητα ώστε να μας δώσει κι άλλα ενδιαφέροντα βιβλία

Το Διώροφο της Τσιμισκή (παρουσίαση - απόψεις)

"Το Διώροφο της Τσιμισκή" κυκλοφορεί από 19-3-2015 στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

  Για μένα η συγγραφή του ήταν ένα ενδιαφέρον ταξίδι που άρχισε πριν από πέντε χρόνια με συλλογή πραγματολογικών στοιχείων, επισκέψεις στη Θεσσαλονίκη, μελέτη της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας (1912- 1946).  Η ιστορία στο βιβλίο διαδραματίζεται σχεδόν ολόκληρη στη Θεσσαλονίκη και κινείται σε δυο χρονικά επίπεδα εκείνο της περιόδου 1938 -1945 και στο σημερινό. Θέλησα να στήσω με τέτοιο τρόπο την πλοκή του μύθου ώστε η ιστορία που αφορά τους ήρωες της σύγχρονης εποχής  να δίνει αφορμή αναδρομής στο παρελθόν. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη που τα μυνήματα που παίρνω από αναγνώστες είναι ιδιαίτερα θερμα. Τους ευχαριστώ για τη στήριξη όλα αυτά τα χρόνια κι ευχαριστώ επίσης τους ανθρώπους των εκδόσεων ΨΥΧΟΓΙΟΣ, Αγγέλα Σωτηρίου, Χρυσούλα Τσιρούκη, Πόπη Γαλάτουλα, Κλειώ Ζαχαριάδη και όσους άλλους εργάστηκαν για να κυκλοφορήσει αυτό το βιβλίο.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε στις 31-3-2015 στη Λάρισα από τη συγγραφέα Χρυσάνθη Τσιαμπαλή Κελεπούρη και το δάσκαλο Δημήτρη Καφφέ. Αποσπάσματα διάβασε η Βίβιαν Δούφα και τραγούδησε η Ντίνα Σδράλλη. Την εκδήλωση διοργάνωσαν οι εκδόσεις Ψυχογιος και το βιβλιοπωλείο ΑΝΕΜΟΣ. 

Η Χρυσάνθη Τσιαμπαλή Κελεπούρη μεταξύ άλλων τόνισε:
"Στο μυθιστόρημα δεν ακολουθείται η ευθεία χρονική γραμμή. Οι χρονικές περίοδοι εναλλάσσονται από τη συγγραφέα με άνεση δίνοντας αβίαστα αφενός μια γλαφυρή εικόνα κάθε εποχής, των περιοχών, των ανθρώπων, των συνηθειών τους και των γεγονότων και ταυτόχρονα σμιλεύοντας την ιστορία, γεμίζοντας τα κενά αλλά δημιουργώντας και νέες απορίες και προσμονές στον αναγνώστη.
Η βαθιά σκιαγράφηση των χαρακτήρων και η αφηγηματική τεχνική της Γιώτας Φώτου βοηθά τη μυθιστορηματική πλοκή να φτάσει στο απόγειό της και καταφέρνει να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη μέχρι και την τελευταία σελίδα αφού οι αποκαλύψεις σταματούν κυριολεκτικά με το τέλος του βιβλίου γεγονός που αποδεικνύει για ακόμα μια φορά τη μυθιστορηματική μαεστρία της συγγραφέως. 
Γύρω απο το  Διώροφο της Τσιμισκή εξυφαίνεται μια ιστορία που καταδεικνύει ότι ο άνθρωπος μπορεί να μετατραπεί στο χειρότερο δυνάστη, στο μεγαλύτερο τύραννο, στην πιο νοσηρή μορφή ζωής στον πλανήτη, όταν το μίσος, η προκατάληψη και η απληστία κυριαρχήσουν στις πράξεις του.
Γύρω απο το  Διώροφο της Τσιμισκή όμως εξυφαίνεται και η ιστορία  του έρωτα. Του έρωτα που τα πάντα αψηφά, που δε γνωρίζει σύνορα και θρησκείες, φυλές και συμβάσεις. Του έρωτα που ευδοκιμεί και θεριεύει κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, που γίνεται διέξοδος και δίνει τη λύτρωση ή άλλες φορές αδιέξοδος , φυλακή.

Ο Δημήτρης Καφφές ανέφερε:
" Η Γιώτα Φώτου εξελίσσεται σα συγγραφέας. Το απέδειξε με τον «Κώδικας 99»  όσον αφορά στην παιδική λογοτεχνία την οποία υπηρετεί με ήθος και συνέπεια, το αποδεικνύει σήμερα με το «Το Διώροφο της Τσιμισκή» όσον αφορά στα βιβλία ενηλίκων αφού  προσωπικά θεωρώ  ότι το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα είναι  ανώτερο  από τα προηγούμενα, ακόμα κι από "Το δάκρυ του κρίνου" που γνωρίζω καλά ότι έχει φανατικούς αναγνώστες,  όχι άδικα.

Με το νέο της μυθιστόρημα η συγγραφέας φέρνει στο προσκήνιο ιστορικά γεγονότα και συσχετισμούς που στιγμάτισαν και όρισαν την πορεία της Θεσσαλονίκης.  Το διώροφο σπίτι συμβολίζει την ίδια την πόλη και οι ένοικοι του σπιτιού αντιπροσωπεύουν τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα.  Μέσα από τη ζωή των ηρώων ο αναγνώστης παρακολουθεί την μετακίνηση των Ποντίων, τη μικρασιατική καταστροφή, την εξολόθρευση της εβραϊκής κοινότητας  από τους Ναζί, γεγονότα  που αλλάζουν την εικόνα της πόλης.    Μέσα σε λίγα χρόνια οι  καταστάσεις  που  διαδέχονται  η μια την άλλη, και κατ’ ακολουθία  ο πόνος, ο θάνατος και η τραγωδία του ξεριζωμού στοχεύουν  ανθρώπους με διαφορετική καταγωγή  και πολιτισμική ταυτότητα . 

Οι σκηνοθετικές οδηγίες της Γιώτας Φώτου δημιουργούν κινηματογραφική δυναμική και ενεργοποιούν την φαντασία του αναγνώστη. Για εκείνη η καταστροφή της Σμύρνης δεν χαρακτηρίζεται μόνο από το συνωστισμό της προκυμαίας. Τσέτες αντάρτες βάζουν φωτιές σε σπίτια όπου καίγονται οικογένειες, ο στρατός του Κεμάλ  σφάζει  άμαχο πληθυσμό  -αντίποινα για όσα ενδεχομένως έζησε η άλλη πλευρά από τους έλληνες στρατιώτες.   Ο ξεριζωμός  των Ποντίων συνοδεύεται  επίσης από τον θάνατο  ενώ ο αφανισμός των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στα κρεματόρια του Άουσβιτς  αμαυρώνει την ιστορία της ανθρωπότητας.

Υπάρχουν άραγε ακόμα και σήμερα πάνω στη γη παρόμοια  γεγονότα;  Κι αν ναι,  ποιον αφορούν;  Έχει ο πόνος εθνικότητα;  Η ιστορία έγινε παράδειγμα προς αποφυγή ή μήπως άτομα  των οποίων οι πρόγονοι κυνηγήθηκαν με τον σκληρότερο τρόπο  παίρνουν τώρα το ρόλο του θύτη;  Η συγγραφέας  βάζει απλά ερωτήματα αφήνοντας  αιχμές και δίνοντας το έναυσμα για προβληματισμό.  Τα συμπεράσματα πρέπει να τα βγάλει ο αναγνώστης".

Η δεύτερη παρουσίαση έγινε στη Μυτιλήνη, στο βιβλιοπωλείο Book and Art  όπου μου δόθηκε η ευκαιρία να συναντήσω ενδιαφέροντα και ζεστά άτομα. Τους ευχαριστώ θερμά όλους.

Αποσπάσματα απόψεων- κριτικών 

Η Βασιλική Μολφέση: 6-4-2015
http://cretablog.gr/politismos/logotexnia/item/69777-to-vivlio-sta-xeria-kai-tin-apopsi-tis-vasilikis-to-diorofo-tis-tsimiski-tis-giotas-fotou


Καταπληκτικό, συναρπαστικότατο και συγκλονιστικό το καινούριο βιβλίο της Γιώτας Φώτου με τίτλο " Το διώροφο της Τσιμισκή".

 Καλογραμμένο βιβλίο με μια ιδιαίτερη και τέλεια δομημένη πλοκή που δένει με τέχνη το παρελθόν με το παρόν, το χτες με το σήμερα κι ενώνει όσες οικογένειες κατοίκησαν κατά καιρούς στο διώροφο της οδού Τσιμισκή.
Τι κρύβουν οι τοίχοι αυτού του διώροφου νεοκλασσικού, τι κρύβουν οι ένοικοί του? Πολλά μυστικά που έρχονται στο φως ανθρώπων με βασανισμένες ζωές από τα γεγονότα που συντάραξαν τη χώρα μας τον προηγούμενο αιώνα ζώντας μέσα από τη ζωή των ηρώων όλη την ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης.
Οι ουσιώδεις διάλογοι και οι παραστατικές περιγραφές, ιδιαίτερα της μακεδονικής αρχιτεκτονικής τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και στο Νυμφαίο, κάνουν την υπόθεση ζωντανή, ευκολοδιάβαστη με γρήγορη ροή και χωρίς να κουράζει τον αναγνώστη.
....................................................................................................
Ένα πολύ δυνατό βιβλίο που δένει με μαεστρία και μοναδικό τρόπο , τη σημερινή ζωή των ηρώων με αυτή των προγόνων τους, μέσα στα κοσμοϊστορικά γεγονότα που ξετυλίχτηκαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης και παράλληλα θέτει ερωτήματα που οδηγούν στο εσωτερικό , ψυχικό ξεκαθάρισμα της ζωής των ηρώων στο σήμερα.

Η Γεωργία Ρετετάκου στο Facebook: 18-4-2015
Η Οδύσσεια μιας αλήθειας που άργησε να φανερωθεί! Μιας αλήθειας που κράτησε δεμένη την ζωή τριών διαφορετικών γυναικών που συναντήθηκαν όχι τυχαία για να ενώσουν τα κομμάτια ενός παζλ που έμεινε ατελείωτο χρόνια πριν! Μια συγκλονιστική ιστορία που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη με τις συνεχείς αποκαλύψεις και τις αλλεπάλληλες ανατροπές! Ανατροπές μέχρι την τελευταία σελίδα μέχρι την τελευταία λέξη! Με περιγραφές έντονες και απέριττες, με διαλόγους που έδιναν ουσία στα γεγονότα χωρίς να κουράζουν! Τα ιστορικά στοιχεία δεν λείπουν απο τα βιβλίο μαθαίνεις πολλά για την ιστορία των Εβραίων στην Θεσσαλονίκη, αλλά μαθαίνεις μόνο τόσα όσα χρειάζονται για να πλαισιωθεί το σκηνικό της ζωής των ηρώων! Για άλλη μια φορά η Γιώτα Φώτου απέδειξε πως ένα βιβλίο δεν χρειάζεται να είναι πολυσέλιδο για να αναπτυχθεί μια ιστορία που περιλαμβάνει πολλά γεγονότα και πολλές εξελίξεις! Αυτό το βιβλίο έχει πολλές πτυχές που κάποιες ανακάλυψα και κάποιες θα ανακαλύψω όταν θα το ξαναδιαβάσω! Μια απο αυτές είναι το πως δένεται το παρόν με το παρελθόν και πως τα λάθη του παρελθόντος δεν σβήνονται ποτέ όσα χρόνια και αν περάσουν! Οι πληγές δεν κλείνουν ποτέ αν δεν βρεθεί η δικαίωση!  

Ο Βασίλης Μοσχής  (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Θάρρος της Κοζάνης 21-4-2015 )
http://vassilismoschis.blogspot.gr/2015/04/blog-post_21.html

Να που αποδεικνύεται του λόγου το αληθές, όπως είχα γράψει και παλιότερα! Ότι τα σπίτια ακολουθούν τις ζωές των αφεντικών τους, έχουν την δική τους ζωή, ζουν και αναπνέουν μαζί με τις λύπες και τις χαρές των ενοίκων τους, παλεύουν και μάχονται κι αυτά να σταθούν όρθια, να αντέξουν τις παράλληλες ζωές των ανθρώπων τους, μέχρι να έρθει το τέλος, το όποιο τέλος, για να ξεκινήσουν  τις ζωές τους, πάλι και πάλι, από την αρχή.  

Το “διώροφο” της Γιώτας Φώτου είναι από τα “τυχερά” σπίτια που έζησε πολλές ζωές, αντίκρισε πολλές φορές τον θάνατο, αφουγκράστηκε πολλές φορές, πόνους, χαρές και λύπες. Κράτησε την σιωπή του και φύλαξε μεγάλα μυστικά, όσο μπορούσε.

Το να ζεις το σήμερα, αγνοώντας το χτες σου δίνει την ευκαιρία να αντιμετωπίζεις το αύριο αισιόδοξα; Μπορεί!  Αντιλαμβάνεσαι, όμως, ότι το παρελθόν κρύβει μυστικά, ατελείωτα μυστικά και αρχίζει ένα ανελέητο κυνηγητό επιστροφής του χρόνου το γαϊτανάκι ξετυλίγεται και αποκαλύπτει γεγονότα, διασαφηνίζει παρεξηγήσεις, ανακαλύπτει χαμένα όνειρα. Ένας παντοκράτορας χρόνος που αδυσώπητα εκτελεί την πορεία του.

Οι ήρωες της Γιώτας Φώτου κουβαλούν θέλοντας και μη το βάρος της ιστορίας της χώρας. Οι μικρές Ελλάδες διαμελίζονται , οι κάτοικοι της καταφεύγουν στην μητέρα πατρίδα και προσπαθούν να επιβιώσουν μαζί της. Κατοχή, πείνα, ανέχεια και ένας μαρτυρικός θάνατος της επιβίωσης που κατατρέχει τους πάντες. Πόντιοι Μικρασιάτες, Εβραίοι όλοι συμπληρώνουν το μωσαϊκό της φιλόξενης Θεσσαλονίκης. Οι ζωές τους ακολουθούν η μία την άλλη. Όλοι μαζί, άλλοι χώρια, αδημονούν, πονούν, γελούν και ο χρόνος κυλά συμπαρασύροντας μια καθημερινότητα που είναι ανελέητη.

Η υπέροχη αφήγηση της Γιώτας Φώτου κυλά πάνω στο χαρτί και ξετυλίγει την ιστορία της με μαεστρία, με την πέννα της να ζει ευτυχισμένες στιγμές. Μια πολυδαίδαλη πλοκή, όπως ακριβώς και η ζωή της Θεσσαλονίκης, όπως τα σπίτια της πόλης, που κρύβουν πολλές ιστορίες, έχουν να πουν πολλά. Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη των μυστηρίων, της γεμάτης ιστορίας της, δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά. Με το σασπένς και το μυστήριο να τρέχουν μέχρι την τελευταία σχεδόν σελίδα. Οι ήρωες της δεν μπορούν να ξεφύγουν, κουβαλούν την ίδια ιστορία της πόλης, την δική τους ιστορία, την ιστορία όλων των Ελλήνων. Ίσως έτσι είναι. Ίσως η ζωή σε αυτή την χώρα είναι όπως την περιγράφει η Γιώτα Φώτου. Ίσως έτσι πρέπει να είναι. Γιατί άραγε εκείνο το παρελθόν να είναι σήμερα μεταμφιεσμένο και σε ένα σύγχρονο παρόν;

Το μυθιστόρημα της Γιώτας Φώτου ακολουθεί το χτες και το σήμερα. Οι φλόγες των κρυμμένων μυστικών περιμένουν υπομονετικά, για να ξεθαρρέψουν στους σύγχρονους ήρωες του βιβλίου. Ποιος μπορεί να ζήσει χωρίς την ιστορία του;

“Το  Διώροφο της Τσιμισκή” της Γιώτας Φώτου θα το διαβάσετε πάνω από μία φορές. Γιατί θέλετε να το απολαύσετε, γιατί θα ανακαλύψετε την δική σας ιστορία κάπου κρυμμένη σε αυτήν την μεγάλη ιστορία, γιατί θα θυμηθείτε, γιατί δεν θέλετε να ξεχάσετε, γιατί θα αντιληφθείτε ότι σήμερα ζείτε το ίδιο παρελθόν!  

ΗΓιώτα Παπαδημακοπούλου στο Goodreads (14-4-2015)

https://www.goodreads.com/review/show/1254740781

Αν και γνωρίζω την ύπαρξη της κυρίας Φώτου στο ελληνικό λογοτεχνικό στερέωμα -και προσωπικά έχω αποκομίσει τις καλύτερες των εντυπώσεων μέσω της διαδικτυακής μας αλληλεπίδρασης-, και παρά που έχω ακούσει τόσα χρόνια καλύτερα για τα βιβλία της, δεν είχε τύχει μέχρι σήμερα να διαβάσω κάποιο από αυτά. Ίσως να μην ήταν ο καιρός κατάλληλος, ή ίσως η μοίρα να ήθελε να ξεκινήσω με ένα πραγματικά δυνατό βιβλίο, ένα από εκείνα που έχει σίγουρα όσα στοιχεία απαιτούνται για να αναδειχθεί σε ένα από τα καλύτερα της χρονιάς και που όμως, κάτι μέσα μου μού λέει πως θα είναι -τελικά- ένα από τα πλέον αδικημένα.Γιατί, καλώς ή κακώς, οι αναγνώστες επηρεάζονται πολλές φορές από το marketing, ή την όχι και τόσο δυνατή παρουσία αυτού, στηρίζοντας πένες και βιβλία πιο αδύναμα συγκριτικά με εκείνα που κάνουν τη διαφορά.

Θεσσαλονίκη! Μια πόλη αγαπημένη μα και πληγωμένη. Μια πόλη με μεγάλη Ιστορία. Μια πόλη πλημμυρισμένη από φαντάσματα του παρελθόντος, οι κραυγές των οποίων αντηχούν μέχρι και σήμερα. Και στην πόλη αυτή, ένα διώροφο, εκείνο της οδού Τσιμισκή. Ένα σπίτι γεμάτο χαμένα όνειρα και ελπίδες που έσβησαν. Άνθρωποι που αγάπησαν, μίσησαν, εμπιστεύτηκαν, προδόθηκαν. Άνθρωποι του χθες και άνθρωποι του σήμερα. Άνθρωποι που θα βρεθούν στο διώροφο αυτό, ο καθένας με τους δικούς του φόβους, με τις δικές του κρυφές επιθυμίες, με μυστικά και μνήμες που χωρίς να το ξέρουν συνδέονται με μία παλιά ιστορία. Και για να φτάσουν στην άκρη του νήματος αυτού, θα δεχτούν να συμμετάσχουν στο παράξενο παιχνίδι αυτό της μοίρας που αν και δεν το επέλεξαν, ορίστηκαν ως πιόνια.

Θα ξεκινήσω από το πιο σημαντικό για μένα στοιχείο του βιβλίου αυτού, που δεν είναι άλλο από το πόσο καλοδουλεμένη είναι η πλοκή του. Χωρίς να γίνεται φλύαρο, αξιοποιώντας την έννοια της κινηματογραφικότητας στην αφήγηση και στους διαλόγους του, με γλαφυρότητα αλλά όχι με υπερβολή, η κυρία Φώτου ζωντανεύει την αγαπημένη πόλη της Θεσσαλονίκης μέσα στο πέρασμα των δεκαετιών. Παράλληλα, ζωντανεύει τα ήθη, τις αξίες, τις ιστορίες που την σημάδεψαν σε κάθε εποχή που πέρασε από πάνω της, αλλά και από το σπίτι της οδού Τσιμισκή, που στην πραγματικότητα είναι ο πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας. Με τρόπο μαγικό, η συγγραφέας, μετατρέπει το διώροφό της από έναν χώρο αποτελούμενο από τέσσερις τοίχους, σε έναν ζωντανό οργανισμό που βιώνει, αναπνέει και κυρίως, δεν ξεχνάει. Θυμάται κάθε τι που συνέβη μέσα σε αυτό και σαν θησαυρό το φυλάει μέχρι να περάσει αυτό που πρέπει σε κάποιους άλλους, σε μιαν άλλη γενιά, σε ανθρώπους που δεν μπορούν να διανοηθούν πως το παρελθόν συνδέεται με το παρόν τους.

Πολλοί άνθρωποι περνάνε από τις σελίδες του βιβλίου της κυρίας Φώτου και ο καθένας έχει την δικιά του ιστορία να πει, μια ιστορία που συνδέεται με μια συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, με την Ιστορία της κάθε εποχής που βουτήχτηκε στο αίμα, στα δάκρυα  τον πόνο, στις επιθυμίες, στα όνειρα, στους έρωτες που ήταν καταδικασμένη από την αρχή, σε κάθε είδους συναίσθημα ή εμπειρία. Με έναν τρόπο μαγικό, όμως, σαν να κέντησαν τις κλωστές του πεπρωμένου τους οι μοίρες, οι ιστορίες όλων αυτών των ανθρώπων ενώνονται, λες και ήταν γραμμένο τους να φτάσουν σε μια συγκεκριμένη στιγμή, σε εκείνη την στιγμή που συνειδητοποιείς πως όσο κι αν πιστεύεις πως ορίζεις την ζωή σου, το μέλλον σου, δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση και το ότι το που θα καταλήξεις, ξεκίνησε να γράφεται για σένα πριν καν να γεννηθείς πολλές φορές.

"Το διώροφο της Τσιμισκή" είναι ένα βιβλίο που συνδυάζει μα άψογο τρόπο την Ιστορία με την μυθιστορία. Ακροβατώντας ανάμεσα στον προσωπικό της μύθο και την πραγματικότητα, η κυρία Φώτου αποδεικνύει πως ένας καλός συγγραφέας μπορεί να μας προσφέρει ένα καλό βιβλίο, χωρίς αυτό να γίνει φλύαρο, υπερφίαλο, υπερβολικό, και χωρίς να επαναλαμβάνεται άσκοπα απλά και μόνο για να αυξηθεί ο αριθμός των υπό έκδοση σελίδων του. Ζωντανεύοντας μια υπέροχη πόλη μέσα στο πέρασμα του χρόνου, και αναβιώνοντας την Ιστορία του τόπου αυτού, αλλά και τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων που πέρασαν από το διώροφο της Τσιμισκή, ή που έστω πέρασαν από αυτό, το εν λόγω μυθιστόρημα θα σας συγκινήσει, θα κάνει την καρδιά σας να χτυπήσει πιο γρήγορα, θα προκαλέσει ένα κάποια αίσθημα νοσταλγίας στους παλαιότερους, ενώ το δίχως άλλο, θα σας αφήσει έκπληκτους με το πανέξυπνο και ανατρεπτικό του φινάλε. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί.

Η Δήμητρα Κωλέτη στις ΒιβλιοΑναφορές 24-4-2015
http://biblioanafores.blogspot.gr/2015/04/blog-post_24.html?spref=fb
...........  Η γραφή του κειμένου είναι μοντέρνα και σε πολλά σημεία επιφορτισμένη από το ζοφερό κλίμα της εποχήςπου διαδραματίζεται η υπόθεση. Η ροή είναι γρήγορη κάνοντας έτσι την ανάγνωσή του εύκολη ενώ η πλοκή του είναι απρόσμενη και άκρως εβδιαφέρουσα καθώς η συγγραφέας  "πετά" την κατάλληλη στιγμή κι από ένα τέτοιο στοιχείο που να τροφοδοτεί αυτομάτως το ήδη ενδιαφέρον του αναγνώστη για την εξέλιξη της υπόθεσης. Ο αναγνώστης δηλαδή λόγω της σωστής τοποθέτησης των στοιχείων αυτών δεν αφήνει έτσι εύκολα από τα χέρια του  'Το διώροφο της Τσιμισκή" καθώς χάριν αυτών των στοιχείων δομήθηκε από τη συγγραφέα ένα άρτιο κείμενο από άποψη πλοκής, που παρασύρει σελίδα τη σελίδα και που προσωπικά εγώ το απόλαυσα πραγματικά καθώς η λεγόμενη "κοιλιά" που συναντάμε σε πολλά βιβλία, απουσιάζει πλήρως, κάτι  φυσικά που εν κατακλέιδι με κάνει να χαρακτηρίσω το εν λόγω βιβλίο, εκτός των άλλων, και καλογραμμένο.
Επειδή έχω ιδιαίτερη αδυναμία στα μυθιστορήματα που το υπόβαθρό τους έχει να κάνει με εποχές όπου η Ιστορία πρωταγωνιστεί ξεχώρισα λίγο περισσότερο τα κεφάλαια που αναφέρονταν στους παρελθοντικούς χρόνους, εκεί δηλαδή που η ιστορία φωτίστηκε ρεαλιστικά αλλά και ευαίσθητα.
Διαβάστε το! Είναι ένα όμορφο, πολυπρόσωπο βιβλίο στο οποίο η συγκίνηση και η αγωνία για την υπόθεση κυριαρχούν.


27-5-2015
http://www.thinkfree.gr  Γράφει η Έλενα Αρτζανίδου
ΟΤΑΝ ΟΙ ΜΑΥΡΕΣ ΟΜΠΡΕΛΕΣ  ΚΡΥΒΟΥΝ ΤΟΝ ΗΛΙΟ

«Το  Διώροφο της Τσιμισκή», Γ.Φώτου, εκδ. Ψυχογιός
Η μελετημένη προσέγγιση της Γιώτας Φώτου, κατάφερε να δημιουργήσει ένα αξιολογότατο μυθιστόρημα, που φρόντισε να στήσει με σοβαρότητα, αντικειμενικότητα ακολουθώντας το νήμα της ιστορίας και ορίζοντας η ίδια την τεχνική βούτηξε σε πολλά μέρη της ιστορίας με μοναδικό στόχο να φωτίσει της γκρίζες ζώνες, να αγγίξει ψυχές, να ξεγυμνώσει τα μιάσματα, να λογοκριθεί και να ανασάνει.
Το μυθιστόρημά της κινείται την περίοδο από το 1922 με την καταστροφή της Σμύρνης και το βίαιο διωγμό των κατοίκων από την Μικρά Ασία. Παράλληλα εντάσσει και την  περίοδο 1923 με τον ξεριζωμό και τη γενοκτονία των Ποντίων και Αρμενίων, θέλοντας να μας παραδώσει μέσα από τα αληθινά στοιχεία ένα μυθιστόρημα που απαιτεί προσεκτική ανάγνωση.
Στη συνέχεια προσδοκά και πετυχαίνει να μας οδηγήσει στην καρδιά της Πολιτισμικής Θεσσαλονίκης του 1938-1945, με τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης να δίνουν το δικό τους χρώμα για αιώνες στην πόλη και σε λίγους μόνο μήνες να εξολοθρεύονται όταν οι κατακτητές μαζί με δοσίλογους θα τους οδηγήσουν στο Άουσβιτς. Συγχρόνως το μυθιστόρημα όπως και ξεκινά, παρουσιάζει και φτάνει στην Ελλάδα του σήμερα που ναι μεν έχει προχωρήσει, αλλά και πάλι την συναντάμε οικονομικά λαβωμένη και διχασμένη.
Η συγγραφέας θέλοντας να παρουσιάσει την Θεσσαλονίκη του χθες τότε που η πολυπολιτισμικότητα της πρόβαλε ένα διαφορετικό, δύσκολο, ενδιαφέρον και πλούσιο μωσαϊκό καταφέρνει να στήσει ένα πολύπλοκο σκηνικό με πολλούς, διαφορετικούς και άρτιους ήρωες και ηρωίδες.
Η  περίοδος που τοποθετείται το μυθιστόρημά της ζωντανεύει μέσα από τα συμβάντα των οικογενειών Χαραλαμπίδη, Αρσενίου, Ναζάρι, Δελίογλου που κατάφεραν να επιβιώσουν μέσα από θηριωδίες, φτώχεια, ξεριζωμούς, αλλά και απολαμβάνοντας την ακμή όσο και τη διαφαινόμενη σημερινή κρίση.
Το μυθιστόρημα της «Το Διώροφο της Τσιμισκή», πολυπρόσωπο ξεκινά από το σήμερα 2014 σε μια προβλήτα τρένου. Μια αναπάντεχη συνάντηση δυο γυναικών της Πέρσας Χαραλαμπίδη και της Ειρήνης Δελίογλου γίνονται η αφορμή να μάθουμε και να νιώσουμε όσα η ιστορία για έναν αιώνα οδυνηρά κατέγραψε.
Και οι δυο γυναίκες είναι γυναίκες δεύτερης γενιάς, με ρίζες που φέρουν καταγωγή από Εβραίους, Πόντιους, Αρμένιους και Μικρασιάτες. Αυτό το υλικό από μόνο του έχει πολλά να πει και πολλά να μαρτυρήσει.
Και καθώς στα δυο πρώτα κεφάλαια ο αναγνώστης βουτά στις σελίδες, προχωρά θαρρώντας πως έχει να κάνει με κάτι το σημερινό. Και να, που έρχεται η πρώτη μεγάλη ανατροπή από τη συγγραφέα, που θέτει αμέσως διλήμματα και την ανάγκη να προχωρήσεις.
Η Φώτου με πλήρη επίγνωση της πλοκής και της δύναμης που διαθέτει στο να στήνει σκηνικά αρπάζει τον αναγνώστη και τον  τοποθετεί μπροστά στην πιο μαύρη και οδυνηρή ιστορία της ανθρωπότητας. Ο πόλεμος μαζί με την Κατοχή στην πατρίδα γεννούν στον αναγνώστη τη θλίψη και τις σκιές μέσα πάντα από τις ζωές οικογενειών, των νέων ανδρών και των γυναικών του χθες και του σήμερα που η συγγραφέας έχει επιλέξει να πουν την ιστορία της.
Γυναίκες όπως η Ρόζα Ναζάρι,η Σουσάννα, η Αλέγκρα, η Διαλεχτή, η Λουλού, η Πέρσα, η Ειρήνη είναι σύμβολα της ζωής, μιας ζωής με το φως του ήλιου να τις οδηγεί, με αρχές, παιδεία και αξίες. Παράλληλα όλες αυτές οι γυναίκες, μας κατεβάζουν στο δρόμο που εκείνες περπάτησαν και περπατούν. Μας καλούν στα σπιτικά τους, μας αποκαλύπτουν τα εσώψυχά τους και μέσα από τα ανατρεπτικά γεγονότα που βίωσαν και βιώνουν τις παρακολουθούμε είτε να γκρεμίζονται μόνιμα ή προσωρινά, είτε να καταφέρνουν να σταθούν. Παράλληλα μας αναγκάζουν να τις ακούσουμε προσεκτικά, να τις προσέξουμε και να υποκλιθούμε.
Γυναίκες που μας έρχονται από το 1922, το 1943 ή το 2014 και όμως όλες πεισμώνουν και παλεύουν με νύχια και δόντια για να σταθούν στα πόδια τους με περηφάνια όταν το γκρι μπαίνει στη ζωή τους. Όταν το μαύρο προσπαθεί να τις εξοντώσει, εκείνες μαχήτριες αντιστέκονται και συνεχίζουν.
Όλες οι γυναίκες της Γιώτα Φώτου, ξεπηδούν ολοζώντανες μέσα από τις σελίδες του ιστορικού μυθιστορήματός της και αφού μας συστήνονται στέκονται μπροστά μας για να μας διηγηθούν με απίστευτες διακυμάνσεις χαράς και πόνου όσα  όμορφα, σκληρά, αναπάντεχα και ανατρεπτικά η ζωή της πρόσφερε.
Η σφιχτή πλοκή και δομή, δίχως ίχνος μελού, με αντικειμενικότητα, ανατροπές, δυνατές διακυμάνσεις, αλλά και με δόσεις αληθινού σεβασμού στα γεγονότα της περιόδου 1941-1943 κάνει το έργο της μοναδικό. Συγχρόνως η συγγραφέας επιλέγει να τοποθετηθεί μέσα από τα γεγονότα και τις ενέργειες των ηρώων της, ενώ παράλληλα ρίχνει τον προβολέα αποφεύγοντας τη συγκάλυψη όσων ευθύνονταν και συμμετείχαν στην εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Η μυθιστορηματική της πένα μας παραδίδει ένα μοναδικό λογοτεχνικό έργο που δεν επιτρέπει τη λήθη, αντίθετα τονίζει και αποκαλύπτει τα γεγονότα και τις αιτίες και παράλληλα απαιτεί την επαγρύπνηση κάθε γενιάς.
Ο γυναίκες της οδυνηρής και λυτρωτικής ιστορία της Φώτου, καταφέρνουν με τη μαεστρία και την αληθοφάνεια που καταφέρνει η συγγραφέας να επιτύχει, να αποκτήσουν υπόσταση και να κοιτάξουν τον κάθε αναγνώστη απαιτώντας να τις γνωρίσει, να γνωρίσει τον κύκλο της ζωής τους, άλλοτε μικρό και άλλοτε μεγάλο.
Κάθε μια αλλά και όλες τους μας προκαλούν να συμπάσχουμε μαζί τους επιτρέποντάς μας ή καλύτερα καλώντας μας να  μεταφερθούμε στις γειτονιές τους την εποχή που οι μυρωδιές υπερτερούσαν και το γέλιο άλλοτε περίσσευε και άλλοτε είχε φιμωθεί από το κλάμα.
Και καθώς η ιστορία της Γιώτας Φώτου, μεγαλώνει με το υφάδι να προχωρά πάντα με τον έλεγχο της συγγραφέως, όλες τους οι γυναίκες που πρωταγωνιστούν σε αυτή την ανατρεπτική, με κορυφώσεις ιστορία μας προσκαλούν για να διαπιστώσουμε, όπως τότε αλλά και τώρα, πως ο πλούτος υπήρχε σε εκείνους που πάλευαν από το μηδέν, αλλά και στους άλλους που πατούσαν πάνω σε ζωές για να τον κατακτήσουν και να ηγηθούν αργότερα φορώντας τη μάσκα του πατριώτη.
Παράλληλα μέσα από τον έρωτα της Σουσάννας Ναζάρι, ανακαλύπτουμε, αν τυχόν δεν έτυχε να γνωρίζουμε πόσο οι θρησκείες ήταν τροχοπέδη στον έρωτα αλλοθρήσκων.
Όλες οι ηρωίδες,της Φώτου, μέσα από τα κεφάλαια που δεν προχωρούν γραμμικά, αντίθετα ξεδιπλώνουν τις ιστορίες τους από το χθες στο σήμερα, παρουσιάζονται με απόλυτη ισορροπία, με μοναδικές κορυφώσεις και εκπλήξεις που διαδέχονται η μια την άλλη και δεν επιτρέπουν τον αναγνώστη να μαντέψει ακόμη και λίγες σελίδες πριν από το τέλος.
Η ιστορία του Διώροφου της Τσιμισκής φτάνει σε μας από τις διηγήσεις της Ρόζας, αλλά και της Λουλούς, της Ειρήνης αλλά και της Αλέγκρας.
Κινηματογραφικά, δίχως φλυαρίες η συγγραφέας μας μεταφέρει από τον Πόντο στην Θεσσαλονίκη της Τσιμισκή, με τους Εβραίους να μεγαλουργούν, να προσφέρουν υψηλή μόρφωση στα παιδιά τους. Με τον χρόνο να τρέχει άλλοτε πίσω και άλλοτε στο σήμερα, φτάνουμε σε όμορφα σπίτια και σε χωριά κάπου έξω από την Σμύρνη, που σε μια βραδιά σβήνουν. Ο αναγνώστης κουβαλώντας στα ρουθούνια τη μυρωδιά της φωτιάς, πονά από τις φωνές του πόνου και λυγίζει καθώς βλέπει τα πάντα να καίγονται και όλα αυτά μέσα σε μια στιγμή από τα χέρια των καβαλάρηδων Τούρκων.
Συμπάσχει με τη Λουλού, τη Σμυρνιά. Πονάει για τον χαμένο έρωτα της Σουσάννας. Αγανακτεί με τη μητέρα Αρσενίου. Γονατίζει στη δύναμη της Λουλούς και μοιρολογά για το τέλος της. Καταλαβαίνει την φυγή της Πέρσας. Ανακουφίζεται από τις αποκαλύψεις όπως και η Ειρήνη Δελίογλου.
Και μαζί με τις γυναίκες που γεμίζουν το υφαντό της ιστορίας και στήνουν το τεράστιο ιστορικό χαλί  από το 1922 έως και σήμερα, δυναμώνουν και οι φωνές των ανδρών.
Παναγιώτης Χαραλαμπίδης, Συμεών Ναζάρι, Κωνσταντής Αρσενίου, Στέφανος Αρσενίου, Ντανιέλ μαζί και με πολλούς ακόμη ζωντανούς ήρωες, μέσα από τα γεγονότα που συμμετείχαν, αλλά και τις πράξεις και τις ενέργειες τους μας αποκαλύπτουν τις δικές τους αλήθειες για τις τέσσερις οικογένειες που ανήκουν. Ο καθένας χωριστά και μέσα από αιφνίδιες συναντήσεις σε διαφορετικό χωρόχρονο καταθέτουν όσα τους συνέδεσαν συνειδητά ή εν αγνοία τους.
Οι άνδρες της Φώτου, άλλοτε με τη σιωπή τους, την ντομπροσύνη τους και την ακεραιότητα τους, άλλοτε με τις απεχθείς πράξεις τους, όπως αυτή του λεκέ, καταδότη Ανέστη που πάτησε πάνω σε ζωές αδιαφορώντας για όσα δεινά και οδυνηρά προκάλεσε, σκιαγραφούν μοντέλα ανθρώπων που γέννησαν ελπίδα αλλά και σκοτάδι.
Τελικά μέσα από τις φωνές κα τη στάση των ανδρών ο αναγνώστης ακολουθεί μονοπάτια που γέννησαν χωρισμούς, προκάλεσαν αντίσταση, πάλη για την ζωή και μόχθο, μέχρι που γνωρίζει το θάνατο και ανακουφίζεται από την αναγέννηση.
Οι πενήντα χιλιάδες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, οι ξεριζωμένοι Πόντιοι, Αρμένιοι και Σμυρνιοί συναντώνται στις σελίδες του μυθιστορήματος της Γιώτας Φώτου, μέσα σε γρήγορους ρυθμούς, με εξισορροπημένους ήρωες από διαφορετικές αφετηρίες και για αυτό μας παραδίδεται ένα υπέροχο, σφιχτό ιστορικό μυθιστόρημα.
Όλες οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι γενιές από τον ξεριζωμό του 1922 του 1923 μέχρι την Κατοχή, και το ολοκαύτωμα των Εβραίων, μέχρι τα ανθρώπινα πάθη, τους  έρωτες του τότε και του σήμερα, τις αδυναμίες και τα τερατουργήματα, τα μυστικά τις χαρές και την αποκάλυψη, όλα βρίσκουν μοναδική, ποιοτική θέση στο μυθιστόρημα της συγγραφέως.
Ο δυνατός λόγος, η μελετημένη προσέγγιση του θέματος που άφησε τόσες πληγές, μαζί με το αισιόδοξο μήνυμα, πως η ζωή δεν συγκαλύπτει όσα δαιμονικά μυαλά προκάλεσαν, αντίθετα αναλαμβάνει να τα αποκαλύψει, να πάρει θέση, να τα νικήσει και να προχωρήσει, αλλά και το μυστήριο που υπάρχει από την αρχή μέχρι τέλους, η ύπαρξη του καλού και του κακού όλα αυτά είναι τα δυνατά και αξιόλογα σημεία του βιβλίου που γεννούν συγκίνηση και τοποθετούν το βιβλίο της Φώτου σε υψηλή λογοτεχνική θέση.

Η Μαρία Ανδρικοπούλου στο Arts and the city: 
http://www.artsandthecity.gr/article/Book-Review:--To-diorofo-tis-Tsimiski--Giota-Fotou/19157/

Book Review: Το διώροφο της Τσιμισκή- Γιώτα Φώτου

Αν μπορούσα να εκφραστώ όπως ακριβώς θα ήθελα γι'αυτό το βιβλίο θα έλεγα απλά ''ουάου''. Δεδομένου όμως ότι διαθέτουμε ένα πιο σοβαρό προφίλ-λέμε τώρα-και μια σοβαρή κριτική πρέπει να είναι πιο κόσμια και εμπεριστατωμένη, αυτό που μπορώ να πω για το καινούριο μυθιστόρημα της Γιώτας Φώτου είναι απλά: συγκλονιστικό!
Έχω διαβάσει τα περισσότερα βιβλία της κυρίας Φώτου με κορυφαίο για μένα το ''Δάκρυ του κρίνου'' και με βεβαιότητα δηλώνω ότι είναι από τις πιο αξιόλογες σύγχρονες συγγραφείς. Το να καταφέρνει να συνδυάζει το παρόν με το παρελθόν στις ιστορίες της και να μπλέκει ετερόκλητα πρόσωπα σε ένα μοναδικό γαϊτανάκι καταστάσεων και αποκαλύψεων είναι το μεγάλο της προτέρημα και αυτό που τη κάνει να διαφέρει από άλλες ομότεχνες. Αυτό το μονοπάτι ακολουθεί και στο συγκεκριμένο βιβλίο,με μια ιστορία με καθόλου κλισέ πλοκή και με ιδιαίτερους ήρωες σε ένα ταξίδι με αφετηρία και τερματισμό τη Θεσσαλονίκη.
Η Μικρασιατική καταστροφή, ο διωγμός των Ποντίων και ο αφανισμός των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου στήνουν τον καμβά πάνω στον οποίο η συγγραφέας πλέκει μια συναρπαστική ιστορία του σήμερα και του χθες με κοινό παρανομαστή ένα διώροφο σπίτι της οδού Τσιμισκή.
 
Παρότι Αθηναία ως το κόκκαλο, η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη που λατρεύω και που όσες φορές κι αν την έχω επισκεφτεί, πάντα νιώθω σα να είναι η πρώτη φορά. Έτσι δε θα μπορούσε παρά να με συναρπάσει το να διαβάσω ένα βιβλίο που γεννιέται μέσα σ' αυτή τη πόλη, που νιώθεις ότι περπατάς στους δρόμους της μαζί με τους ήρωες, που βρίσκεσαι στο σταθμό του τρένου που θα σε μεταφέρει κοντά της και που έχει να σου διηγηθεί ιστορίες γλυκόπικρες, ιστορίες με όχι πάντα καλό τέλος, που στιγμάτισαν ανθρώπινες ζωές και που την έκαναν αποδέκτη ενός σημαντικού κομματιού της σύγχρονης Ελλάδας. Αυτή η παράμετρος σε συνδυασμό με τη παρουσία 4 προσώπων στο σήμερα οι οποίοι μπλέκονται σε μια φαινομενικά ασύνδετη υπόθεση που όμως κρύβει πολλά περισσότερα απ' όσα νομίζουν, σε κάνει να μένεις προσηλωμένος στην ανάγνωση και να μη σηκώσεις κεφάλι μέχρι τη τελευταία σελίδα.
Με μια γραφή που κυλάει σα νερό, χωρίς περιπλοκότητες, περιττές αναφορές και ιστορικές ανακρίβειες, το αποτέλεσμα είναι ένα αρτιότατο βιβλίο που παντρεύει το παρελθόν και το παρόν της Θεσσαλονίκης με τρόπο που καταφέρνει να μη ξεχαστεί στο πέρασμα των χρόνων αλλά να μείνει εσαεί καθώς δεν υπάρχει περίπτωση να το ξεχάσεις αφού το διαβάσεις.
Υ.Γ.Η αναφορά στο τραγούδι του Leonard Cohen ''dance me to the end of love'' απλά έρωτας!


http://enavivlio.blogspot.gr/2015/07/blog-post.html
Ένα βιβλίο Πόσες σκέψεις
Σκέψεις για Το διώροφο της Τσιμισκή της Γιώτας Φώτου -  6-7-2015- Μαρία Ρουσάκη


Η Γιώτα Φώτου μας προσκαλεί στο διώροφο των βασανισμένων ψυχών να ανακαλύψουμε πως σε όλες τις εποχές, δύσκολες ή μη, ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει, να ερωτευτεί, να ονειρευτεί και επομένως να αναγεννηθεί.  Αυτή η έμφυτη ανάγκη να νικήσουμε κάθε μοιραίο σκοτάδι είναι και η σωτηρία μας. Όμως πέρα από την ελπίδα, το βιβλίο μας χαρίζει και κάτι πολυτιμότερο: τη μνήμη.  Διότι μέσα από την ιστορία – και τις προσωπικές ιστορίες του καθενός - βρίσκουμε το δρόμο προς την ελπίδα.

www.thinkfree,gr 7-12-2015

Το διώροφο της Τσιμισκή,  Γιώτα Φώτου, εκδ. Ψυχογιός, 2015, σελίδες 376 ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Προτείνει η Κωνσταντίνα Παπαδοπούλου
Ένα έντονο ιστορικό μυθιστόρημα γραμμένο από την Γιώτα Φώτου, μιας από τις πιο αξιόλογες σύγχρονες ελληνίδες συγγραφείς.
Στο βιβλίο της θίγονται  τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα του προηγούμενου αιώνα- η Μικρασιατική Καταστροφή, η Κατοχή, ο Διωγμός των Ποντίων και ο ξεριζωμός των Εβραίων από την Θεσσαλονίκη και η  λεηλασία των περιουσιών τους, κι όλα αυτά δοσμένα χωρίς ιστορικές ανακρίβειες.
Κοινός παρανομαστής όλων  η Θεσσαλονίκη και πιο συγκεκριμένα αυτό το διώροφο νεοκλασικό της οδού Τσιμισκή. Μυστικά κλειδωμένα βαθιά, γεγονότα που σημάδεψαν τρείς γενιές ανθρώπων, παιχνίδια της ζωής που όρισαν άτομα εν αγνοία τους ως πιόνια σε ένα σκληρό παιχνίδι της μοίρας.  Άνθρωποι του χτες, άνθρωποι του σήμερα διεκδικούν, οι περισσότεροι άθελα τους, μια θέση σε ένα πάζλ που τα κομμάτια του ενώνουν το παρόν με τον παρελθόν για να δοθούν απαντήσεις σε αναπάντητα ερωτήματα χρόνων. Έρωτας, φιλία, προδοσία, μίσος, απόγνωση είναι μόνο λίγα από τα συναισθήματα που κυριαρχούν στο μυθιστόρημα αυτό και φωλιάζουν στην καρδιά του αναγνώστη σελίδα τη σελίδα.
Πλούσια και καλοδουλεμένη πλοκή, γλαφυρότητα λόγου χωρίς περιττές και ανούσιες φλυαρίες, παραστατικότητα εικόνων , έντονες περιγραφές και ζωντανοί διάλογοι είναι τα κλειδιά της επιτυχίας του βιβλίου. Η Θεσσαλονίκη ζωντανεύει μέσα στο πέρασμα των χρόνων, η Ιστορία με την μυθιστορία ενώνονται με τρόπο μαγικό μέσα από την πένα της Γιώτας Φώτου για να απδείξει  πως ένα βιβλίο δεν χρειάζεται να είναι πολυσέλιδο για να είναι συναρπαστικό. Ανατρεπτικό μέχρι την τελευταία του σελίδα, μέχρι την τελευταία του λέξη!
«Το Διώροφο της Τσιμισκή» καθηλώνει και το συνιστώ ανεπιφύλακτα.

Η Κλειώ Τσαλαπάτη (2-10-2016) στο "Φίλοι της λογοτεχνίας"  http://filoithslogotexnias.blogspot.gr/2016/10/blog-post.html?m=1
Αυτό είναι το τρίτο βιβλίο της εξαίρετης κ. Φώτου που διαβάζω μετά «Το Δάκρυ Του Κρίνου» και τα «Σβησμένα Φεγγάρια» και, ειλικρινά, δεν περίμενα τίποτε λιγότερο. Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό, καλογραμμένο ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο, πέρα από τις γνωστές και άγνωστες πτυχές της Κατοχής και του διωγμού των Εβραίων της Θεσσαλονίκης που αποκαλύπτει, συνδυάζει και άλλα ιστορικά γεγονότα – όπως ο διωγμός των Ποντίων και η Μικρασιατική Καταστροφή – με την ευρηματικότατη μυθοπλασία της συγγραφέως. Ξεκινώντας από το 2014 ξεδιπλώνονται οι ιστορίες των προγόνων των ηρώων, οι οποίες κάποιες φορές διασταυρώνονται και άλλες φορές αλληλοσυσχετίζονται, αποκαλύπτοντας έτσι ένα σαγηνευτικό "μωσαϊκό" γεγονότων τα οποία καθόρισαν το μέλλον και την ύπαρξη ανθρώπων και καταστάσεων μέχρι το παρόν. «Το Διώροφο Της Τσιμισκή» είναι ένα βιβλίο πυκνογραμμένο και μεστό, άκρως ενδιαφέρον και συγκινητικό, καθώς μέσα από τις αναζητήσεις των κρυμμένων μυστικών του παρελθόντος ανακαλύπτουμε άγνωστες λεπτομέρειες για την Ιστορία, γεγονότα, καταστροφές και ξεριζωμούς ολόκληρων εθνών που επηρέασαν πολλές κατοπινές γενιές σε εποχές δύσκολες, επικίνδυνες και αδιανόητες για τον σημερινό "καλομαθημένο" άνθρωπο.

            Όλα ξεκινούν μέσα σε ένα τρένο, όπου η γνωστή και καταξιωμένη αρχιτέκτονας και συγγραφέας Ειρήνη Δελίογλου γνωρίζει την νεαρή Πέρσα Χαραλαμπίδου, η οποία την προσκαλεί στον επικείμενο γάμο της με τον πάμπλουτο επιχειρηματία Στέφανο Αρσενίου, απρόσμενα αλλά ταυτόχρονα με ιδιαίτερη και ανεξήγητη επιμονή ώστε να την πείσει να παρευρεθεί. Η Ειρήνη, εγκλωβισμένη η ίδια σε μία αποτυχημένη, μακροχρόνια και ετοιμοθάνατη σχέση με τον Ελληνογάλλο Ντανιέλ, στην πραγματικότητα δεν προτίθεται να παρευρεθεί, η επιμονή όμως της νεαρής κοπέλας της εξάπτει το ενδιαφέρον και η παρουσία της τελικά στον γάμο θα είναι καταλυτική για την ίδια, την Πέρσα, την οικογένεια Αρσενίου αλλά και τον Ντανιέλ, κατά τρόπο αναπάντεχο και αποκαλυπτικό για όλους. Ο συνδετικός κρίκος των ιστοριών του παρελθόντος όλων των πολυάριθμων και φαινομενικά άσχετων μεταξύ τους ηρώων είναι το διώροφο νεοκλασικό σπίτι στην οδό Τσιμισκή στη Θεσσαλονίκη, την πόλη-χωνευτήρι εθνών, πολιτισμών και αμέτρητων ιστορικών γεγονότων της πρόσφατης και όχι μόνο Ιστορίας μας.

            Η συγγραφέας Γιώτα Φώτου "υφαίνει" μία εκπληκτική μυθιστορία η οποία "βρίθει" από ιστορικά γεγονότα και άγνωστες λεπτομέρειες, κάποιες εκ των οποίων είναι πραγματικά καταγεγραμμένες για πρώτη φορά σε λογοτεχνικό έργο, αλλά και μία δεξιοτεχνικά δομημένη μυθοπλασία με ολοζώντανους, αξιομνημόνευτους και άρτια σκιαγραφημένους χαρακτήρες. Γεγονότα που στιγμάτισαν τον ελληνισμό, αλλά και γενικά ολόκληρη την ανθρωπότητα, όπως η γενοκτονία των Ποντίων και των Αρμενίων, η Μικρασιατική Καταστροφή που κάποιοι είχαν το θράσος ή την άγνοια να αποκαλέσουν "συνωστισμό", η γερμανική Κατοχή και ο στοχευμένος  διωγμός των πενήντα χιλιάδων Εβραίων της Θεσσαλονίκης με τις "ευλογίες" και τις "επιβραβεύσεις" των κατοχικών κυβερνώντων, είναι τα κύρια θέματα τα οποία θίγει σε βάθος η συγγραφέας μέσα από την αναζήτηση και την έρευνα που πραγματοποιούν οι ήρωες του σήμερα, προσπαθώντας να φτάσουν στην καλά κρυμμένη αλήθεια για τους προγόνους τους, οι οποίοι με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο συνδέθηκαν με το διώροφο της Τσιμισκή. Η πλοκή πολυδαίδαλη αλλά απόλυτα κατανοητή, καθώς τα γεγονότα μας αποκαλύπτονται σταδιακά βάζοντας κάθε μικροσκοπικό κομμάτι του παζλ της υπόθεσης στη θέση του, επιτρέποντάς μας έτσι να δούμε μια ολοένα και περισσότερο ολοκληρωμένη εικόνα.

            Η οικογένεια των Εβραίων Συμεών και Δεβόρας Ναζάρι, η Ρόζα, η Σουσάννα και ο Κωνσταντής, η Αλέγκρα, η Λούλα και ο Ονίκ είναι μόνο κάποιοι από τους ήρωες του μαρτυρικού παρελθόντος που τα χνάρια τους χάνονται μέσα στις φλόγες του πολέμου και της καταστροφής, όμως οι "ρίζες" τους είναι βαθιές και φτάνουν μέχρι το σήμερα επιζητώντας την δικαίωση της μνήμης τους και την αποκατάσταση της αλήθειας. Τί απέγινε ο κρυμμένος εντοιχισμένος θησαυρός της εβραϊκής οικογένειας στο διώροφο της Τσιμισκή; Πώς βρέθηκαν στα χέρια των ηρώων του σήμερα τα πανομοιότυπα εντυπωσιακά κολιέ με το αστέρι του Δαυίδ, με τα κίτρινα διαμάντια και τα διαφορετικά χαραγμένα αρχικά; Ποιά σχέση μπορεί να έχει η Ρόζα Ναζάρι που επέστρεψε από το Άουσβιτς με την Ρόζα από την Γαλλία που δεν θυμάται πια τα ελληνικά; Πώς μπορεί να συνδέεται ο κρυμμένος θησαυρός των Ναζάρι με κάποιους από τους σημερινούς πάμπλουτους επιχειρηματίες που νοσταλγούν το παρελθόν και τις χαμένες τους αγάπες ή με τους αναίτια διωκόμενους και την εξαγορά μιας "φρούδας" ελπίδας για την επιβίωσή τους; Πώς μπορούμε να κατηγορήσουμε τα παιδιά για τις αμαρτίες των προγόνων τους και πώς μπορούμε να αφήσουμε μια ετοιμοθάνατη αγάπη να σβήσει όταν ολόκληρη σχεδόν την ζωή μας έχουμε μάθει να ζούμε με αυτήν;

            Η Γιώτα Φώτου μας καθηλώνει με ένα ακόμα αξιόλογο, συναρπαστικό μυθιστόρημά της που θα ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Γεμάτο από Ιστορία, περιπέτεια, έρωτα, μυστήριο, σασπένς και συγκίνηση το ανεπανάληπτο «Διώροφο Της Τσιμισκή» θα μείνει χαραγμένο για πάντα στη μνήμη σας και είμαι βέβαιη πως μία μόνο ανάγνωσή του δεν θα σας είναι αρκετή. Πολλά συγχαρητήρια στην αγαπητή συγγραφέα και σας προτείνω να το διαβάσετε, Φίλοι μου!