Κώδικας 99.

Δυο είναι τα γεγονότα που γιορτάζω αυτόν τον μήνα.

• Τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τη στιγμή που κυκλοφόρησε το πρώτο μου βιβλίο (Το Α του Άγγελου)
• Την κυκλοφορία του 15ου βιβλίου μου με τίτλο "Κώδικας 99"

15 βιβλία σε 10 χρόνια. Αν γυρίσω πίσω στο 2002, ούτε στα  πιο τολμηρά, τότε,   όνειρά μου δε θα βρω την πορεία που με περίμενε μέσα σ' αυτή τη δεκαετία (σε σχέση με τη λογοτεχνία). Αρκέτα βιβλία, διακρίσεις, αποδοχή, ένθερμους αναγνώστες (παιδιά που μου χαμογελούν και ενήλικες που με πίστεψαν). Τότε δεν σκεφτόμουν ότι θα μπω και στη λογοτεχνία ενηλίκων. Αυτό έτυχε! Δεν έγινε σκόπιμα, ούτε κατόπιν σχεδίου. Ωστόσο πήρα πολλές χαρές και χαίρομαι που το έκανα.
Ξεκίνησα σα συγγραφέας παιδικών βιβλίων και είμαι σίγουρη ότι βιβλία για παιδιά θα γράψω κι άλλα (υγεία να υπάρχει). Περνάω καλά. Διασκεδάζω. Έχω μέσα στο σπίτι μου τον κόσμο στον οποίο έζησα μια ζωή ολόκληρη. Έναν κόσμο με παιδικές φωνές, γέλια, ανησυχίες. Έναν κόσμο από τον οποίο έφυγα λόγω συνταξιοδότησης, αλλά δεν έκοψα γέφυρες χάρη στα βιβλία μου.

Αν είναι να πω κάτι για το νέο μου βιβλίο, αυτό είναι η αφορμή, ο λόγος για τον οποίο το έγραψα. Τα υπόλοιπα θα περιμένω να τα πουν οι αναγνώστες.
Για χρόνια μέσα από τη θέση του σχολικού συμβούλου, προσπαθούσα να πείσω γονείς και εκπαιδευτικούς ότι το κάθε παιδί είναι ξεχωριστό  με τις δικές του ιδιαίτερες ικανότητες, τον τρόπο σκέψης, τα χαρίσματά του. Στόχος των ενηλίκων είναι να το βοηθήσει να καλλιεργήσει τις προσωπικές δυνατότητές του στο έπακρο. Αρκεί να τις δούν πρώτα αυτοί και να δεχτούν τα παιδιά όπως στην πραγματικότητα είναι. Διαφορετικά θα έχουν πάρει λάθος δρόμο.
Ο Κώδικας 99 γεννήθηκε ένα βράδυ καθώς επέστρεφα στο σπίτι από μια συνάντηση που είχα με μια μανούλα. Ήταν αγχωμένη γιατί το παιδί της δεν τα κατάφερνε πολύ στα γλωσσικά μαθήματα. Είχα παρακολουθήσει το παιδί μέσα στην τάξη και σε προσωπικές στιγμές. Είναι ένα παιδί χαρισματικό, πανέξυπνο παιδί με μεγάλες αποδόσεις στα θετικά μαθήματα αλλά με κάποια μορφή δυσλεξίας. Το πρόβλημα στην περίπτωσή του δεν ήταν η δυσλεξία (τις περισσότερες φορές δεν είναι), αλλά η χαμένη του αυτοεκτίμηση.
Δεν έγραψα ένα βιβλίο θεωρητικό. Ούτε ένα βιβλίο στενάχωρο ή κουραστικό. Έκανα μια περιπέτεια χιουμοριστική με πρωτότυπο θέμα, από αυτές που στην παιδική λογοτεχνία ονομάζουμε αστυνομικά βιβλία, ή βιβλία μυστηρίου.
Οι πρωταγωνιστές είναι έφηβοι, μέσα στη σημερινή ζωή. Κεντρικός ήρωας ο Γιάννης. Αυτός αναλαμβάνει πατώντας στον ερεθισμένο εγωισμό (αυτόν που μόνο στην εφηβική ηλικία συναντούμε) να αποκωδικοποιήσει τη λύση του γρίφου που ήρθε με mail και να αποκαλύψει τον άγνωστο αποστολέα. Τον γρίφο  τον είχε δώσει  ο φυσικός σε όλη την τάξη αλλά δεν κατάφεραν να τον λύσουν.
Το κεντρικό θέμα; Η χαμηλή αυτοεκτίμηση και οι συνέπειές της. (στη συγκεκριμένη περίπτωση αφείλεται στη δυσλεξία)
Παράπλευρες αναφορές: Οικονομική κρίση, ενδοσχολικός εκφοβισμός, φιλία, σχέσεις με το άλλο φύλο, σχέσεις με τους γονείς,  και γενικότερα όλα τα θέματα που απασχολούν ένα παιδί εφηβικής ηλικίας.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός (όπως σχεδόν όλα τα βιβλία μου) και εδώ πρέπει να ευχαριστήσω όλους όσους συνετέλεσαν στην έκδοσή του κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο Γιώργο Παζάλο που έκανε το εξώφυλλο και τη Χρυσούλα Τσιρούκη που έκανε την επιμέλεια. 
Δε θέλω να φανώ ματαιόδοξη, αλλά ας μου επιτραπέι να πω μια φράση μόνο: Καμαρώνω πολύ για το βιβλίο αυτό.
Τα υπόλοιπα δικά σας.

Από το οπισθόφυλλο

Ο Γιάννης είναι μαθητής  γυμνασίου. Η ζωή του δε διαφέρει από τη ζωή οποιουδήποτε μαθητή· υποχρεώσεις στο σχολείο , φλερτ , φίλοι, οικογενειακά προβλήματα, ανησυχία για το μέλλον και μπελάδες με τους νταήδες της τάξης. Ώσπου ο καθηγητής της φυσικής  τους δίνει ένα δύσκολο  γρίφο και αμέσως μετά ο Γιάννης λαμβάνει ένα μέιλ  με ένα κρυπτογραφημένο κείμενο. Ο αποστολέας ισχυρίζεται ότι μέσα σε αυτό βρίσκεται κωδικοποιημένη η λύση του γρίφου. Όταν ο Γιάννης καταφέρνει να αποκρυπτογραφήσει  το κείμενο και να ανακαλύψει την ταυτότητα του άγνωστου αποστολέα, βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη.

Ένα μυθιστόρημα που καταδεικνύει την ανάγκη να αποκωδικοποιούμε όσα συμβαίνουν γύρω μας, κι όχι απλώς να εμπιστευόμαστε τις αισθήσεις μας ή να βασιζόμαστε σε αντιλήψεις που επικρατούν και μας τις έχουν επιβάλει οι άλλοι.

Κι ένα μικρό απόσπασμα για όποιον θέλει να δει τις ικανότητές του στην αποκρυπτογράφηση κειμένων

Το μήνυμα έγραφε:

κ. Μπόνια

 Μπορείτε να δείτε τη λύση στο γρίφο σας  αρκεί να αποκωδικοποιήσετε τον παρακάτω πίνακα. Με την ησυχία σας, χωρίς χρονικούς περιορισμούς.

Και ακολουθούσε ο παρακάτω πίνακας που έμοιαζε με κρυπτόλεξο.

ν

λ

ν

κ

ψ

δ

ν

σ

κ

γ

ρ

ψ

κ

ξ

η

τ

ρ

γ

θ

η

ψ

ψ

ω

α

θ

ψ

η

ρ

η

π

ξ

ι

γ

σ

ο

γ

π

υ

θ

ψ

η

φ

φ

ε

λ

ν

σ

κ

γ

ξ

ο

χ

ρ

ψ

ρ

ν

ψ

υ

θ

ψ

η

ω

υ

κ

γ

ρ

ψ

ρ

ν

ψ

φ

θ

ψ

η

α

υ

π

ρ

ν

ρ

γ

ι

ν

π

ρ

ν

ω

φ

θ

ψ

η

α

φ

π

σ

λ

ν

ι

ν

υ

ο

ν

λ

ν

σ

β

γ

θ

ψ

ξ

γ

λ

ρ

γ

ι

γ

ξ

ρ

ψ

κ

γ

ψ

α

ψ

ξ

ε

θ

χ

β

η

θ

ψ

π

γ

λ

γ

λ

ε

λ

ρ

ψ

γ

λ

λ

η

ψ

.

Με αγάπη

Κώδικας ενενήντα εννιά.

ΥΓ. Δεν είναι φάρσα. Στον πίνακα υπάρχει η λύση του γρίφου και δόθηκε μέσα στη χρονική προθεσμία..

Εξέτασα με προσοχή το αλλόκοτο εκείνο μήνυμα αρχίζοντας από τη διεύθυνση του λογαριασμού. 

dilonoparon@gmail.com

Όπως ανέφερα μου ήταν άγνωστη. Είμαι εξοικειωμένος με την λατινοελληνική σύγχρονη γραπτή γλώσσα που κυκλοφορεί στον κυβερνοχώρο και δε δυσκολεύτηκα ούτε για ένα δευτερόλεπτο να καταλάβω ότι το όνομα χρήστη dilonoparon  σήμαινε:  Δηλώνω παρών. Πού αισθάνθηκε την ανάγκη να δηλώσει παρών ο αποστολέας; Στην ομάδα των παραληπτών; Στην κοινότητα του σχολείου; Στη ζωή γενικότερα; Προσπάθησα να μπω στη θέση του. Πού θα ήθελα να δηλώσω παρών;  Πού θα ήθελα να δηλώσω την παρουσία μου; Στη ζωή! Το έκανα και το κάνω καθημερινά. Ναι θέλω να είμαι παρών στη ζωή. Το ίδιο πιστεύω ότι θέλουν και οι περισσότεροι φίλοι και συμμαθητές. Άρα ο αποστολέας θα μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε από αυτούς. Γιατί όχι! Το όνομα του χρήστη λοιπόν που χρησιμοποίησε δε με βοηθούσε καθόλου να δω την πραγματική του ταυτότητα.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια ιστορία που την ήξερε όλος ο κόσμος.

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια ιστορία που την ήξερε όλος ο κόσμος. Στην πραγματικότητα δεν ήταν μία μόνο ιστορία αλλά πολλές, που άρχισαν να γεμίζουν τον κόσμο με παραμύθια για ανυπάκουα
κορίτσια και πονηρούς λύκους, κρυστάλλινα γοβάκια κι ερωτοχτυπημένους πρίγκιπες, έξυπνους γάτους και μολυβένια στρατιωτάκια, φιλικούς γίγαντες και εργοστάσια σοκολάτας. Γέμιζαν τον κόσμο με λέξεις, με ευστροφία, με εικόνες και παράξενους χαρακτήρες. Καλούσαν τον κόσμο να γελάσει, να θαυμάσει, να τις ζήσει. Του έδιναν νόημα. Κι από τότε, οι ιστορίες αυτές συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται και να μας λένε χίλιες και μία φορές «Μια φορά κι έναν
καιρό ήταν μια ιστορία που την ήξερε όλος ο κόσμος…»

Όταν διαβάζουμε, λέμε ή ακούμε ιστορίες, ασκούμε το μυαλό μας όπως περίπου θα κάναμε αν έπρεπε να το γυμνάζουμε για να μείνει καλλίγραμμο. Σίγουρα, κάποια μέρα, χωρίς ούτε καν να το καταλάβουμε, μια από τις ιστορίες αυτές θα ξανάρθει στη ζωή μας, προσφέροντάς
μας δημιουργικές λύσεις σε εμπόδια που θα συναντούμε στο δρόμο μας.

΄Οταν διαβάζουμε, λέμε ή ακούμε ιστορίες, συνεχίζουμε κι ένα πανάρχαιο τυπικό που διαδραμάτισε θεμελιώδη ρόλο στην ιστορία του πολιτισμού: τη δημιουργία κοινότητας. Οι πολιτισμοί, οι περασμένες εποχές και γενιές έρχονται μαζί με τις ιστορίες αυτές να μας πουν πως είμαστε όλοι ένα, οι Ιάπωνες, οι Γερμανοί, οι Μεξικανοί. Εκείνοι που έζησαν τον δέκατο έβδομο αιώνα κι εμείς οι σημερινοί, που διαβάζουμε τις ιστορίες μας στο διαδίκτυο. οι παππούδες, οι γονείς και τα παιδιά. Οι ιστορίες ικανοποιούν όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, επειδή, μολονότι έχουμε τεράστιες διαφορές, βαθιά μέσα μας είμαστε όλοι πρωταγωνιστές των ιστοριών.

Αντίθετα με τους ζωντανούς οργανισμούς που γεννιούνται, αναπαράγονται και πεθαίνουν, οι ιστορίες, ξεχειλίζοντας από γονιμότητα, μπορούν να γίνουν αθάνατες – ιδιαίτερα οι παραδοσιακές που έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν στις συνθήκες και στον περίγυρο όπου λέγονται ή ξαναγράφονται. Είναι ιστορίες που, όταν αναπαράγονται ή ακούγονται, μας κάνουν συν-δημιουργούς.

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν επίσης μια χώρα γεμάτη μύθους, ιστορίες και θρύλους που μεταδίδονταν επί αιώνες από στόμα σε στόμα, φανέρωναν την ιδέα της δημιουργίας τους, αφηγούνταν το ιστορικό τους, μοίραζαν τον πολιτιστικό τους πλούτο, κινούσαν την περιέργεια κι έφερναν χαμόγελα στα πρόσωπα. ΄Ηταν και μια χώρα όπου πολύ λίγοι άνθρωποι μπορούσαν να έχουν βιβλία. Αλλά η ιστορία αυτή έχει αρχίσει ν’ αλλάζει. Σήμερα, οι ιστορίες φτάνουν ακόμα και στις πιο μακρινές γωνιές της πατρίδας μου, του Μεξικού. Και, βρίσκοντας αναγνώστες, οι ιστορίες αυτές εκπληρώνουν το ρόλο τους δημιουργώντας κοινότητες, οικογένειες ή άτομα που έχουν περισσότερες
δυνατότητες να βρουν την ευτυχία.
Francisco Hinojosa (Μεξικό)

Δεν ντρέπομαι πια. Έλενα Αρτζανίδου

Το νέο βιβλίο της Έλενας Αρτζανίδου ΔΕΝ ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΠΙΑ κυκλοφόρησε στα βιβιοπωλεία από τις εκδόσεις Ψυχογιός και αφορά σε παιδιά πάνω από 7 ετών.
Σε τι διαφέρει ένα παιδί με αυτισμό από τα άλλα; Πώς μιλάει; Πώς σκέφτεται; Πώς επικοινωνεί; Ποια προβλήματα μπορεί να συναντήσει; Τι βιώνει η οικογένειά του; Πώς πρέπει να του συμπεριφέρονται οι γύρω του; Απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα μπορεί να πάρει ο μικρός αναγνώστη, αφού η κ. Αρτζανίδου έγραψε το βιβλίο στηριζόμενη στην μεγάλη θεωρητική και βιωμάτική της κατάρτιση πάνω στο καυτό θέμα που αφορά τον αυτισμό.
Μέσα από μια τρυφερή ιστορία γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται και επικοινωνεί ο Κέκος. Με πρωτοπρόσωπη γραφή (το βιβλίο είναι μια αφήγηση του Φώτη, αδερφού του Κέκου) που αποπνέει γνήσια παιδικότητα και δίνει την οπτική γωνία ενός παιδιού, το κείμενο ξετυλίγεται αβίαστα, προβληματίζει, αγγίζει τις καρδιές, χωρίς να αφήνει ωστόσο έστω και το παραμικρό ίχνος θλίψης. Ένα παιδί με αυτισμό δεν έχει ανάγκη τον οίκτο, έχει ανάγκη την βαθιά κατανόηση της διαφορετικότητας του από τους άλλους. Ο Κέκος είναι διαφορετικός αλλά ίσος με όλους, με ειδικές ικανότητες και πλούσιο συναισθηματικό κόσμο.
Τα παιδιά με αυτισμό είναι πολύ περισσότερα από όσα φαντάζεται κάποιος, ζουν και κινούνται ανάμεσά μας και είναι ανάγκη να τα γνωρίσουμε όχι μόνο για να τα συμπαρασταθούμε, αλλά κυρίως για να επικοινωνήσουμε, να συνεργαστούμε μαζί τους, να πάρουμε αυτά που εκείνα έχουν να δώσουν। Και έχουν πολλά। Η κοινωνία έχει θέση για αυτά, μια θέση που όλοι πρέπει να αναγνωρίσουμε। Το βιβλίο της κ। Αρτζανίδου επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει το παιδί πάνω στο θέμα του αυτισμού και να το ενθαρρύνει να δει μια κατάσταση με άλλο μάτι.
Θα συνοψίσω αναφέροντας πάλι ότι κλείνοντας το βιβλίο στο μυαλό μου ήρθε ένα παλιό σποτάκι της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς που έλεγε: Στη μουσική παίζουν όλα τα πλήκτρα. Στη ζωή παίζουν όλοι οι άνθρωποι.
Από την πώληση κάθε αντιτύπου η συγγραφέας διαθέτει 0,50 Ευρώ στο Ειδικό Σχολείο Κιλκίς
Από το οπισθόφυλλο
Ο Φώτης ντρέπεται για τον αδερφό του τον Κέκο γιατί φωνάζει και δε μιλά, περπατά νευρικά και βγάζει περίεργους ήχους, και τα άλλα παιδιά τους κοιτούν παράξενα όταν περπατούν μαζί στην πλατεία. Όμως όταν μια μέρα ο Κέκος εξαφανίζεται, ο Φώτης στενοχωριέται και ντρέπεται για όσα ένιωθε για τον αδερφό του, γιατί ο Κέκος ξέρει να κάνει πολλά πράγματα καλύτερα από τον ίδιο και από τους άλλους: να τρέχει γρηγορότερα από όλους, να σκαρφαλώνει εκεί που κανένας δεν μπορεί, να έχει μνήμη ελέφαντα… Έτσι, όταν βρίσκουν τον Κέκο, ο Φώτης νιώθει χαρούμενος, περήφανος και δεν ντρέπεται πια που ο αδερφός του έχει αυτισμό.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η ΕΛΕΝΑ ΑΡΤΖΑΝΙΔΟΥ γεννήθηκε στη Δυτική Γερμανία. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στο Μαυρονέρι του νομού Κιλκίς και αργότερα στη Θεσσαλονίκη, όπου το 1981 τελείωσε το Λύκειο της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής. Είναι πτυχιούχος της Σχολής Νηπιαγωγών Καρδίτσας καθώς και του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ. Σήμερα ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Θεσσαλονίκη, ενώ έχει ασχοληθεί και με τη συγγραφή χρονογραφημάτων αλλά και άρθρων που αφορούν τον πολιτισμό για την εφημερίδα Θεσσαλονίκη-Μακεδονία. Από το 1996 ασχολείται με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων. Έχουν εκδοθεί τα έργα της ΦΙΛΑΡΕΤΗ ΚΑΙ ΠΑΤΗΣ, ΣΤΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ, Ο ΦΩΚΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΛΙΚΑΡΙ, ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ, ΤΕΛΟΣ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ (μυθιστόρημα για ενήλικους),ΦΕΓΓΑΡΟΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ, Ο ΙΠΠΟ ΚΑΙ Η ΠΑΡΕΑ ΤΟΥ, ΕΝΑ ΖΕΥΓΑΡΙ ΚΟΚΚΙΝΑ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ, ΚΟΚΚΙΝΑ ΧΡΥΣΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙΑ, ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΩΝ ΚΥΚΝΩΝ, Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ, ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΞΕΧΕΙΛΙΣΕ, ΒΟΗΘΕΙΑ! ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ… ΣΩΣΤΕ ΜΕ! ΤΑ 95 ΦΕΓΓΑΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΑΣ και Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΚΟΙΜΑΤΑΙ. Τα δύο τελευταία διασκευάστηκαν από το Αριστοτέλειο Κολέγιο Θεσσαλονίκης και παρουσιάστηκαν στο Θέατρο Κήπου Θεσσαλονίκης το 2004. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα βιβλία της ΜΕ ΛΕΝΕ ΠΡΟΜΙΣ, το οποίο έχει συμπεριληφθεί στο περιοδικό The White Ravens 2007, Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΔΕΝ ΕΦΤΑΙΓΑ ΕΓΩ!, ΤΑ ΓΥΑΛΑΚΙΑ ΤΗΣ ΜΑΛΕΝΑΣ, Ο ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ Ο ΤΖΙΜΗΣ, ΤΑ ΣΙΔΕΡΑΚΙΑ ΤΗΣ ΦΑΡΦΙΡΩΣ και Ο ΚΡΥΜΜΕΝΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΤΣΕΠΗΣ.

Για περισσότερα μπορείτε να επισκεφτείτε το ιστολόγιο της συγγραφέως.
http://ardjanidou.psichogios.gr/

.

Τα "Σβησμένα Φεγγάρια" και "Τα ρόδα της σιωπής" στη Θεσσαλία

Ένα τριήμερο παρουσιάσεων σε Λάρισα, Καρδίτσα, Βόλο.
Ταυτόχρονα με τα Σβησμένα Φεγγάρια παρουσιάστηκαν και Τα ρόδα της Σιωπής της φίλης Πασχαλίας Τραυλού. Είχα τη χαρά να περάσω μαζί της ένα υπέροχα τριήμερο και την ευχαριστώ για την καταπληκτική παρουσίαση που έκανε στο βιβλίο μου. Ευχαριστώ επίσης όλους τους φίλους αναγνώστες που παρεβρέθηκαν και με στηρίζουν σε κάθε μου προσπάθεια, τα βιβλιοπωλεία ΠΑΙΔΕΙΑ και PUBLIC, το Νίκο Νομικό και το Σωτήρη Πολύζο που συντόνισαν τις παρουσιάσεις, την Βίβιαν Δούφα και Μαρίνη Καγιά που διάβασαν αποσπάσματα και οπωσδήποτε τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ που οργάνωσαν τις εκδηλώσεις.
Παραθέτω την εισήγηση που έκανα για το βιβλίο της Πασχαλίας, ένα βιβλίο που το συνιστώ ανεπιφύλαχτα.


Τα ρόδα της σιωπής – Πασχαλία Τραυλού
Η μνήμη συχνά σκοντάφτει στο σκοτάδι και αργεί να βρει την έξοδο από το λαβύρινθο της σιωπής. Η μνήμη είναι συχνά πηγή οδύνης. Και η οδύνη είναι η πρώτη ύλη της τέχνης.
Με τον πρόλογο αυτό ξεκινά το πρώτο μέρος του βιβλίου Τα ρόδα της σιωπής η Πασχαλία Τραυλού και μέσα σ’ αυτές τις τρεις φράσεις βρίσκεται τόσο η αιτία για την οποία γράφτηκε το βιβλίο όσο και ένας από τους κεντρικούς άξονες της υπόθεσης.
Γεγονότα που πρέπει να βρίσκονται στη μνήμη κάθε ανθρώπου που θέλει να ονομάζεται άνθρωπος προκαλούν οδύνη στη συγγραφέα και η οδύνη αυτή είναι που την ωθεί στη δημιουργία αυτού του βιβλίου, την αναγκάζει να εκφραστεί μέσα από την τέχνη και συγκεκριμένα από τη λογοτεχνία. Με μια άλλη μορφή τέχνης, εκείνη της γλυπτικής, τα ίδια γεγονότα, στην εικονική πραγματικότητα αυτή τη φορά, κινούν το χέρι του ήρωα του βιβλίου Καρλ Λούντβιχ με αποτέλεσμα να δημιουργήσει το άγαλμα μιας νεαράς γυναίκας τα μάτια του οποίου θυμίζουν το θάνατο, μάτια δίχως βλέμμα, δίχως όνειρα που ξεγελούν ότι κοιτούν τον κόσμο αλλά στην πραγματικότητα ατενίζουν το χάος. Ο ίδιος ο δημιουργός το ονομάζει: τα πέτρινα μάτια της μνήμης και αυτό το άγαλμα δείχνει να είναι ο κόσμος ολόκληρος για εκείνον, απαγορεύει σε οποινονδήποτε άλλον να το αγγίξει.
Με την παρουσίαση του γλύπτη Καρλ Λούντβιχ, του έργου του και της ψυχολογικής του κατάστασης ασχολούνται τα πρώτα κεφάλαια του βιλίου της Πασχαλίας Τραυλού. Σε συντομία παρουσιάζει τη μοναχική του ζωή αμέσως μετά από την πτώση του Γ Ραιχ και για εικοσιπέντε χρόνια στο Βερολίνο.
Στο τέλος αυτής της εικοσιπενταετίας μακριά από το Βερολίνο, στη Θεσσαλονίκη του 1970 η Εύα Μωυσιάδου, νεαρή δικηγόρος καλείται να υπερασπίσει τον Σπύρο Τιμογιάννη που κατηγορείται για το φόνο του πατέρα του Λουκά. Εκείνος παραδέχεται την ενοχή του και αρνείται την βοήθειά της, αναγκάζοντάς την, ψάχνοντας για ελαφρυντικά και για την αιτία του φονικού, να ταξιδέψει στη Στρατονίκη Χαλκιδικής τον τόπο καταγωγής του Σπύρου και να μπει σε έναν λαβύρινθο καλά κρυμμένων μυστικών.
Όσα μαθαίνει τη γυρίζουν στα πέτρινα χρόνια της κατοχής τότε που ανθρώπινες ψυχές χαράχτηκαν με ανεξίτηλες χαρακιές από την απανθρωπιά των γεγονότων. Τότε που η εβραική κοινότητα της Θεσσαλονίκης, αυτή που είχε από τον 14ο αιώνα μετατρέψει τη νύμφη του Θερμαϊκού σε κέντρο πολιτισμού και ξεπερνούσε σε πληθυσμό τις 50 χιλιάδες εξαφανίστηκε διαπαντός στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Από αυτές τις 50000 μόνο 2000 έπέστρεψαν μετά την πτώση του Γ ράιχ στη Θεσσαλονίκη να διεκδικήσουν τις περιουσίες τους.
Για τον πόλεμο και την κατοχή μίλησαν, μιλούν και θα μιλήσουν στο μέλλον πολλοί συγγραφείς σε βιβλία τους. Εκείνο που κάνει ξεχωριστό το βιβλίο της Πασχαλίας Τραυλού είναι η οπτική γωνία την οποία επιλέγει. Ως τώρα εμείς οι έλληνες και οι άλλοι σύμμαχοι μάθαμε να βλέπουμε τα γεγονότα από τη δική μας οπτική γωνία. Εμείς είμασταν τα θύματα και οι Γερμανοί οι θύτες. Και αυτή δεν είναι μια λανθασμένη οπτική γωνία. Το έθνος μας ακόμα παλεύει να ορθοποδήσει μετά από όσα έζησε εκείνη την εποχή. Ωστόσο το ερώτημα που βάζει η Πασχαλία Τραυλού στο βιβλίο της είναι: Μόνο οι αντίπαλοι των Γερμανών είναι τα θύματα; Και ο απλός Γερμανός πολίτης; Αυτός που καλείται να συμμετέχει σε έναν πόλεμο δεχόμενος την καταιγιστική χιτλερική προπαγάνδα. Αυτός που κλήθηκε να πολεμήσει για το μεγαλείο της δικής του πατρίδας και βρέθηκε δήμιος αθώων ανθρώπων; Πόσοι άραγε στρατιώτες, αξιωματικοί Γερμανοί γνώριζαν όταν στρατολογήθηκαν για τη κτηνωδία της τελικής λύσης, για τη διαστροφή και την απληστία του Γ Ράιχ που οδήγησε σε ενέργειες που πάντα θα μαυρίζουν την παγκόσμια ιστορία; Υπήρχαν άραγε Γερμανοί που είχαν αντίρρηση σε όσα επιστρατεύτηκαν να υλοποίησουν ή μήπως το γένος τους χαρακτηρίζεται σύσσωμο από την κτηνωδία. Σήμερα, τόσα χρόνια μετά, νομίζω ότι όλοι μας μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι υπήρχαν εκατομμύρια Γερμανοί θύματα όχι μόνο του πολέμου που εξ ορισμού συνεπάγεται εγκλήματα κατά του ανθρώπου κι από τις δυο πλευρές αλλά και της χιτλερικής πολιτικής, υπήρχαν άτομα που σημαδεύτηκαν και κατέστρεψαν τη ζωή τους από τις ίδιες τους τις πράξεις αυτές στις οποίες αναγκάστηκαν κάτω από το φόβο να υλοποιήσουν. Ένας από αυτούς είναι ο ήρωας του βιλίου Καρλ Λούντβιχ αξιωματικός της Βέρμαχτ. Η οικογένειά του σκοτώνεται ενώ αυτός υπηρετεί. Σε ποιον να ρίξει τις ευθύνες; Στους εχθρούς της Γερμανίας ή σε όσους άρχισαν τον πόλεμο. Οι πληγές του δεν έχουν σχέση μόνο με το θάνατο αγαπημένων προσώπων.
Γράφει στο ημερολόγιό του:
Τον έλεγαν Ντανιέλ… Το μυαλό του δεν είχε ενηλικιωθεί κι αυτό αποτελούσε ευλογία για την επιβίωσή του μες στην κόλαση του Άουσβιτς… Πρέπει να ήταν ο μόνος κρατούμενος που χαμογελούσε… Είμαι ΄σιγουρος ότι μια τρυφερή μητέρα τον κρατούσε με αγάπη κάποτε στην αγκαλιά της και του τραγουδούσε νανουρίσματα. Μου γεννούσε κι εμένα συναισθήματα στοργής…. Σήμερα έχασα το χαμόγελο του Ντάνιελ, αυτό το αθώο χαμόγελο της άγνοιας που μου επέτρεπε έστω στιγμιαία να ξεχνώ που είμαι, ποιος είμαι… Με διέταξαν να τον συνοδεύσω στους θαλάμους αερίων. Μου λείπει το χαμόγελό του. Κοιτώ ένα κάστρο από χαλίκια, φτιαγμένο από τα χέρια του και η σκέψη μου κρύβεται εκεί μέσα για να θρηνήσει κρυφά, να μην αντιληφθεί κανείς τη λύπη μου.
Ωστόσο το βιβλίο της Πασχαλίας Τραυλού διαπραγματεύεται κάτι πιο σύνθετο από τις τύψεις ενός Γερμανού αξιωματικού.
Η αλήθεια είναι σκληρή αντίπαλος. Είναι φωτιά που καίει, και ταυτόχρονα σε βοηθά να αναγεννηθείς μέσα από την τέφρα σου. Σε κάνει να υποφέρεις, αλλά στο τέλος πάντα σε λυτρώνει. Ετούτη η αλήθεια, όμως έχει χίλια πρόσωπα.
Είναι τα λόγια με τα οποία προλογίζει το δέυτερο μέρος του βιβλίου της η Πασχαλία Τραυλού, ενώ στο τρίτο μέρος τρεις μόνο λέξεις συνοψίζουν το γενικό νόημα του βιβλίου: Λάθος, λάθρα, όλεθρος…
Ένα λάθος που ακολουθήθηκε από την απόκρυψη της αλήθειας για να καταλήξει σε καταστροφή. Όμως πολύ σωστά θέτει τον προβληματισμό η συγγραφέας. Η αλήθεια κάποιες φορές έχει πολλά πρόσωπα. Ωστόσο πάντα οδηγεί στην κάθαρση.

Ποιος είναι ο κρίκος που συνδέει τον Κάρλ Λούντβιχ με τον γνωστό Μέρτεν, τα χρυσορυχεία της Στρατονίκης, τον Λουκά Τιμογιάννη και την αρραβωνιαστικιά του τότε και μετέπειτα γυναίκα του Άννα Αρώνη; Και τι σχέση έχει ο ίδιος με την πράξη του Σπύρου Τιμογιάννη; Ποιες καταστάσεις οδηγούν το νεαρό να σκοτώσει τον ίδιο του τον πατέρα; Ποιο είναι το μυστικό που καλά φυλαγμένο για 25 χρόνια έχει φέρει την καταστροφή στη ζωή αρκετών ανθρώπων; Και ποιος είναι ο ρόλος του Θύμιου Καραμηνά και της Φρίντας, οικονόμου του Κάρλ στην υπόθεση;
Αυτά τα ερωτήματα μπαίνουν σταδιακά στο μυαλό του αναγνώστη καθώς χάνεται στο μαγευτικό ταξίδι που του προσφέρει η Πασχαλία Τραυλού. Τα γεγονότα σε εναλλασσόμενα επίπεδα παρελθόντος και παρόντος δίνονται με μαεστρία έτσι ώστε το ενδιαφέρον να κρατιέται ζωντανό ως το τέλος.
Ο πόλεμος, ανθρώπινο επίτευγμα, δένεται με τη μοίρα, αυτή που δεν ορίζεται από τον ίδιο τον άνθρωπο και τότε θέματα όπως ο έρωτας, το πάθος, η μοναξιά, ο θάνατος, ο ανθρώπινος εγωισμός, τα πολιτικά ιδεώδη,το καθήκον, η αυτοθυσία, το μητρικό ένστικτο, αλλά και η αγάπη παιδιού προς γονείς, οι κοινωνικές σχέσεις, η συναίσθηση των ευθυνών, θέματα διαχρονικά που απασχολούσαν και απασχολούν πάντα τον άνθρωπο έρχονται να δέσουν αριστουργηματικά συνθέτοντας μια καταπληκτική ιστορία που εγείρει στον αναγνώστη δυνατά συναισθήματα και τον αφήνει προβληματισμένο να επεξεργάζεται για καιρό όλα όσα έζησε μέσα από την ανάγνωση. Δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος τον ένοχο από τον αθώο, δύσκολο να δει την πραγματική αιτία του λάθους που οδήγησε στον όλεθρο.
Η συγγραφέας δεν μένει μόνο στην απλή παράθεση των γεγονότων αλλά παράλληλα, με σοβαρότητα και ανάλαφρη φιλοσοφική διάθεση, επιχειρεί μια κάθοδο στην ανθρώπινη ψυχή για να καλύψει την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και πράξεων.
Οι χαρακτήρες άψογοι, η δομή με εντάσεις, υφέσεις, ανατροπές και σταδιακές αποκαλύψεις αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη. Όσο για τη γλώσσα και το λεξιλόγιο… Είναι γενική παραδοχή και όχι μόνο δική μου, ότι η Πασχαλία Τραυλού χειρίζεται με άνεση τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας. Η συγγραφέας είναι φιλόλογος. Αν το ανέφερα είναι που θέλω να τονίσω ότι η αρτιότητα στη γλώσσα είναι ένα από τα δυνατά σημεία της Πασχαλίας Τραυλού αλλά όχι το μόνο. Εξάλλου με το δοκίμιο της που κυκλοφόρησε πέρυσι και έχει τον τίτλο «Οι εραστές της γραφής» αποδεικνύει ότι έχει βουτήξει εδώ και χρόνια σ’ όλα τα μονοπάτια της λογοτεχνίας και την απασχολούν πολλοί παράμετροι πέρα από τη γλώσσα. Εξάλλου κανείς δεν αποκτά τόσους χιλιάδες αναγνώστες μόνο και μόνο επειδή χειρίζεται άψογα τη γλώσσα.
Έχω διαβάσει σχεδόν όλα τα βιβλία της και, δεν το λέω για πρώτη φορά εδώ, το είπα σε πολλούς αλλά και στην ίδια τη συγγραφέα όταν τελείωσα την ανάγνωση των ρόδων της σιωπής ότι είναι κατά τη γνώμη μου το από τα καλύτερα βιβλία της, χωρίς να θέλω να υπονομεύσω την αξία των υπολοίπων. Εξάλλου την αξία των βιβλίων της την έχουν κρίνει πριν από μένα οι χιλιάδες φανατικοί της αναγνώστες που την ακολουθούν σε κάθε βήμα.
Εύχομαι καλή επιτυχία στο βιβλίο και δημιουργικότητα στην Πασχαλία ώστε να συνεχίζει να μας δίνει τέτοια έργα.
ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ

Σβησμένα φεγγάρια.

Από τις 6-10-2011 κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία το νέο μου μυθιστόρημα από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Από το οπισθόφυλλο
«Για μεγάλο διάστημα μετρούσα τα χρόνια με σβησμένα φεγγάρια, ελπίζοντας παράλληλα για το φωτεινό πρόσωπο της ζωής. Οι δικές μου μέρες έλαμψαν όταν γνώρισα την αληθινή αγάπη. Όσα πέρασα στο παρελθόν με έκαναν δυνατή, ανθεκτική στον πόνο. Τον δύσκολο δρόμο δεν τον φοβάμαι. Το σκοτάδι δεν αντέχω, αυτό που με αποπροσανατολίζει από τον προορισμό μου. Και είμαι έτοιμη να κάνω ό,τι χρειαστεί για να φέρω πάλι το φεγγάρι ολόγιομο στον δικό μου ουρανό».

Η ξαφνική εμφάνιση της Μηλίτσας Χαριτίδη σ’ ένα μικρό χωριό το Νοέμβρη του 1958 ταράζει τα νερά της κλειστής κοινωνίας. Ο Νάκος Παπαχρήστος και ο Μενέλαος Παρίσης, δύο άντρες που τους ενώνει ένα σκοτεινό παρελθόν, την ερωτεύονται παράφορα. Η κοπέλα παίζει μαζί τους, ενώ παράλληλα στρέφεται στη Φιλιώ, την κόρη του Νάκου, και κερδίζει τη συμπάθειά της. Οι δύο γυναίκες εκμυστηρεύονται η μία στην άλλη τα τραγικά γεγονότα που τις σημάδεψαν. Και όταν σταδιακά αποκαλύπτεται η ζωή τους, έρχεται στο φως ένα συγκλονιστικό μυστικό που θα τις ενώσει για πάντα.
Η ιστορία μιας κοπέλας που τόλμησε να αψηφήσει τα σκοτάδια της ζωής της και να κατακτήσει το φως της αλήθειας.

Απόψεις Κριτικές

Zan Nikol 1-10-2013  http://www.thinkdrops.gr/2013/10/01/svhsmena-feggaria/
Η Μιλήτσα μεγάλωσε ζώντας σαν παρακλάδι στη ζωή των άλλων… Ζούσε ό,τι περίσσευε και πάλευε να βρει τον εαυτό της μέσα από τις αντιξοότητες που της επιφύλασσε η ζωή της.
Γεννημένη στην ορφάνια πάλεψε με τους δαίμονες της τότε εποχής για να μπορέσει να επιζήσει από την σκληρότητα των παιδικών της χρόνων. Δεν είχε ταυτότητα, δεν ήξερε πού γεννήθηκε, ποια είναι. Και όταν αποφάσισε να δει τι κρύβεται πίσω από την κουρτίνα του παρελθόντος, η ζωή την έφερε σ’ ένα μικρό χωριό, το Νοέμβρη του 1958. Ανάμεσα σε δύο άντρες που τους ένονες ένα σκοτεινό παρελθόν. Η σειρήνα της αντήχησε στ’ αυτιά τους και η λογική τους τρελάθηκε στο πέρασμα της. Η Μιλήτσα κολύμπησε στα βρώμικα νερά τους, ώστε να βρει αυτήν τη στεριά που τόσα χρόνια αναζητούσε, ακόμα και αν αυτή η στεριά την έφερνε αντιμέτωπη με εφιάλτες που ούτε είχε φανταστεί ακόμα.
Μια πολύ δυνατή ιστορία, έντονα καταγεγραμμένη στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Ένα πέρασμα στην κουλτούρα και στην επικινδυνότητα της κλειστής κοινωνίας εκείνων των χρόνων. Μια ηρωίδα με μεγάλη αξιοπρέπεια και δύναμη που κατάφερε να αγγίξει την αγάπη, ακόμα και αν αυτή ζούσε έτη φωτός μακριά της. Η θέληση του ανθρώπου δε χάνεται ποτέ, ακόμα και αν περάσει από μονοπάτια σκοτεινά. Τίποτα δεν είναι δεδομένο παρά μόνο εκείνο το φως που ξεπροβάλλει στην άκρη τους. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να το φτάσουν, να το αγγίξουν, να το γευτούν, αρκεί να μη λυγίσουν στη διαδρομή.

goodreads 1-11-13 Κλειώ Τσλαπάτη http://www.greekbooks.gr/books/logotehnia/svismena-fegaria.product#reviews 19-2-2014 Φίλοι της λογοτεχνίας
Ένα υπέροχο βιβλίο που τελείωσα μέσα σε λίγες μέρες, καθώς μου κέντρισε το ενδιαφέρον από τις πρώτες του σελίδες! Μια υπόθεση πρωτότυπη, με μυστήριο και πολλές ανατροπές, με πλοκή που δε μπορείς εύκολα να προβλέψεις, ούτε καν να υποψιαστείς!!! Για όσο διάστημα το διάβαζα, μεταφέρθηκα νοερά στα ήθη και στα έθιμα της ελληνικής επαρχίας. Η συγγραφέας μας μεταφέρει με μεγάλη μαεστρία στην ατμόσφαιρα ενός χωριού, με κλειστό κοινωνικό περίγυρο, με ήθη και έθιμα που, πλέον, φαντάζουν μακρινά και ακατανόητα σε εμάς και μας ξετυλίγει λίγο-λίγο το μυστήριο της ζωής των κατοίκων του. Κυρίαρχο πρόσωπο μια νέα γυναίκα, η Μηλίτσα, η οποία εμφανίζεται στο χωριό αυτό, με αδιευκρίνιστες προθέσεις όπως και παρελθόν. Σιγά-σιγά, ανακαλύπτουμε, σελίδα τη σελίδα, τα γεγονότα του παρελθόντος που κρατήθηκαν μυστικά για πολλά χρόνια, με ανυπολόγιστο κόστος στις ζωές όλων των ηρώων. Η Μηλίτσα, θα αποτελέσει τη Νέμεση για πολλούς από τους κατοίκους του ορεινού χωριού και θα αλλάξει τη ζωή τους με απρόσμενο τρόπο. Τα θερμά μου συγχαρητήρια στη συγγραφέα, για ένα ακόμα πανέμορφο και άκρως ενδιαφέρον μυθιστόρημα! Φίλοι μου, ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ!!!

25-1-2012 Νίκος Διακογιάννης Tera Amou  http://tera-amou.pblogs.gr/2012/01/sbhsmena-feggaria-giwta-fwtoy.html

Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το μυθιστόρημα της συγγραφέως Γιώτας Φώτου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Γνωστή στο χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά, με διακρισεις πολλές, μάς προσφέρει το τρίτο βιβλίο της στην κατηγορία της λογοτεχνίας ενηλίκων. Η υπόθεση του μυθιστορήματος στηρίζεται σε δυο βασικές παραμέτρους. Από τη μια βρίσκονται τα μυστικά μιας οικογένειας στην ελληνική ύπαίθρο των μέσων του εικοστού αιώνα κι απ' την άλλη οι απανωτές αποκαλύψεις που σαρώνουν τις ζωές των εμπλεκομένων στα μυστήρια.

Κεντρική ηρωίδα η Μηλίτσα Χαριτίδη, μια δυναμική γυναίκα που θα τολμήσει να μάθει τι επιτέλους συνέβη όταν ήταν μόλις τριάμησι ετών και την ακολουθεί ως σήμερα σαν βαριά σκιά. Δεν είναι μόνο σκληρό να ανακαλύπτει κανείς, ενήλικος πια και λίγο πριν τη μέρα του γάμου, ότι κάποιοι άλλοι όρισαν καταπώς επιθυμούσαν τη ζωή του. Είναι και απάνθρωπο να ανακαλύπτει πως μήτε το ονοματεπώνυμο που φέρει είναι αληθινό!

Μισή ζωή; Ψεύτικη ζωή; Για πάντα ανούσια ή αφορμή για νέα πορεία; Ποιοι ήταν αυτοί που πούλησαν ένα μικρό κορίτσι και γιατί; Κι αν ήταν δικοί της άνθρωποι πώς προέβησαν σε μια τέτοια πράξη; Γι' αυτό η Μηλίτσα Χαριτίδη επισκέπτεται χρόνια μετά το χωριό των 58 κατοίκων. Κανείς όμως δεν πρέπει να μάθει το παραμικρό. Μια δικαιολογία, ένα καλοστημένο ψέμα και το δόλωμα βρίσκει το σκοπό του. Φιλοξενείται αρχικά στο σπίτι του Νάκου Παπχρήστου, ο οποίος, χήρος ων, ζει με τα παιδιά του. Η Μηλιτσα καταφέρνει να κερδίσει τους πάντες με την απλότητα, τους καλούς τρόπους, την ευθύτητα και τρομερή εξυπνάδα της. Κάποια στιγμή γίνεται το αντικείμενο του πόθου τόσο του Νάκου όσο κι ενός άλλου χωριανού του Μενέλαου. Εκείνη όμως δεν θα ενδώσει και θα τραβήξει το σχοινί μέχρι τέλους προκειμένου να πετύχει να έρθουν στο φως όλα! Όσο για τους δυο άντρες εκείνοι θα βρεθούν ενώπιον αόρατου δικαστηρίου που θα τους επιβάλλει την τιμωρία των τύψεων για το υπόλοιπο της ζωής τους. 

Η φιλία με τη μεγάλη κόρη του Νάκου είναι το μέσον που η συγγραφέας επέλεξε για να γνωρίσει ο αναγνώστης τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή αυτής της άγνωστης γυναίκας προτού πάρει την απόφαση να επισκεφθει ξανά το ορεινό χωριό. Ένα βράδυ, καθώς της ανοίγει την καρδιά της, θα αρχίσει να μιλάει για τη Θεσσαλονίκη, το σπίτι όπου μεγάλωσε, για τους κινδύνους που καραδοκούσαν εκεί όταν κάποια στιγμή, για να μην πεινάσουν, οι γυναίκες άρχισαν να δέχονται άντρες για την πληρωμένη ηδονή.

Από το άθλιο κι άκρως επικίνδυνο για ένα δωδεκάχρονο κορίτσι περιβάλλον θα τη σώσει μια πλούσια οικογένεια που χρειαζόταν οικιακή βοηθό. Οπότε από κει και πέρα η ιστορία προχωρά μέχρι την ενηλικίωση της Μηλίτσας και το πρώτο σκίρτημα του έρωτα στο πρόσωπο του Αντρέα. Τρελά ερωτευμένος μαζί της, ξεκάθαρος και δοσμένος στην αλήθεια, δε θα της αρνηθεί τίποτα, ακόμη και να θέσει σε εφαρμογή το παράτολμο σχέδιό της προκειμένου να μάθει τα πάντα, όσα έλαβαν χώρα σε εκείνο το ορεινό χωριό.

Με γλώσσα απλή και καθόλου ποιητική διάθεση, η συγγραφέας ενδιαφέρεται κυρίως για την αγωνία, που η δυναμική μεγάλων μυστικών προσφέρει. Άρα ένας έντεχνος καταμερισμός και η συνετή διαχείριση του παρόντα χρόνου της αφήγησης, έχουν εξασφαλίσει το απαιτούμενο για τον αναγνώστη κρεσέντο.

Σκηνές που θα μείνουν ανεξίτηλα χαραγμένες στο νου είναι η εξαφάνιση του μικρού κοριτσιού στα χειμαδιά, καθώς και η εικόνα ενός μικρού φερέτρου που δεν θα ανοιχτεί ποτέ. Έπειτα η σκηνή στο σπίτι των αδερφών Χαριτίδη όταν ένας άντρας τολμά να δει ερωτικά την δωδεκάχρονη Μηλίτσα! Τα γεγονότα του 1955 στην Κωνσταντινούπολη έρχονται να ενσωματωθούν στην ιστορία και να καθορίσουν την τύχη των ηρώων. Δε γίνεται παρά να συγκλονιστεί ο αναγνώστης αναλογιζόμενος τι δεινά πέρασε ο ελληνικός λαός από τις βουλές των βαρβάρων...

Τέλος, οι περιγραφές της ζωής των κτηνοτρόφων οι οποίοι υπό δύσκολες συνθήκες πάλευαν για τον επιούσιο είναι από τις πλέον αξιομνημόνευτες.

Σβησμένα φεγγάρια. Ένα βιβλίο για τα λάθη, τα πάθη, τις παραλείψεις που στιγματίζουν ζωές. Ένα βιβλίο για τη θέληση, την ανάγκη για φως εκεί που οι άλλοι ήθελαν κυρίαρχο μόνο το σκοτάδι.

8-12-2011  Πασχαλία Τραυλού

 http://pasxaliatravlou.blogspot.gr/2011/12/blog-post.html 

ΣΒΗΣΜΕΝΑ
ΦΕΓΓΑΡΙΑ Της Γιώτας Φώτου
«... Η ζωή έχει τους νόμους της. Ο
καθένας όπως έστρωσε θα κοιμηθεί. Μπορεί να περάσουν χρόνια, μπορεί να πιστεύει
πως όλα τελείωσαν, ξεχάστηκαν και ξαφνικά... έρχονται τα πάνω κάτω. Όποιος
πιστεύει ότι μπορεί να κρατήσει επ’ άπειρον κρυμμένα μυστικά πλανάται. Θα έρθει
η στιγμή που θα ανοίξει το ντουλάπι και θα βγουν όλα τα άπλυτα στη φόρα. Γι’
αυτό πρέπει να είναι προετοιμασμένος. Αν και το πιο σωστό είναι να βάλει το
μυαλό του να δουλέψει πριν πάρει αποφάσεις. Μόνο τότε θα βγει καθαρός. Αλλά είπαμε, πολλές φορές το μυαλό του
ανθρώπου θολώνει. Και αιτία γι’ αυτή τη θολούρα είναι ο εγωισμός».
Πρωταγωνίστρια
αυτού του βιβλίου δεν είναι η Μηλίτσα Χαριτίδη όπως ίσως θα συμπεράνει εν
πρώτοις ο αναγνώστης. Ούτε ο Μενέλαος Παρίσης και ο Νάκος Παπαχρήστος που
διεκδικούν τα κάλλη της όμορφης μυστηριώδους άγνωστης που με μια βαλίτσα στο
χέρι καταφθάνει το Νοέμβρη του 1958 στο απομονωμένο χωριό τους . Πρωταγωνιστής
είναι ο ανθρώπινος εγωισμός που καθορίζει τις δράσεις των ηρώων και προκαλεί
ένα ντόμινο δυστυχίας καλά κρυμμένης μέσα σε ένα τρίπτυχο μυστικών.
Ιδιαίτερα επιδέξια η Γιώτα Φώτου στο
στήσιμο μυστηριωδών καταστάσεων όπως έχει αποδείξει και στο παρελθόν με τα
Βιολιά της Χαράδρας και το δάκρυ του κρίνου, σε ετούτο το βιβλίο καταφέρνει να
χειριστεί αριστοτεχνικά τις σιωπές και τις ενοχές των ηρώων της καθηλώνοντας τον αναγνώστη.
Το πλέγμα των μυστηριωδών καταστάσεων
εξελίσσεται σε τρία επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο ο αναγνώστης διερωτάται για την
προέλευση της ξένης που καταφθάνει στο
χωριό και πληροφορείται μέσα από τη διήγηση της ίδιας της Μηλίτσας Χαριτίδη στη
Φιλιώ Παπαχρήστου κόρης του ενός εκ των επίδοξων εραστών της στο χωριό και της
Ερμιόνης, που πέθανε πρόσφατα. Η Μηλίτσα αφηγείται τα παιδικά της χρόνια κοντά
στη Φανή και την Έλλη Χαριτίδη, δύο ιερόδουλες κατά τη διάρκεια της Γερμανικής
Κατοχής, καθώς και τη ζωή της ως ψυχοκόρη κοντά στην οικογένεια Κωστοπούλου.
Το δεύτερο επίπεδο αναπτύσσεται πάνω στη
βάση της μυστηριώδους εξαφάνισης της κόρης της Ερμιόνης Παπαχρήστου, στο πένθος
που αυτή ισοβίως βίωσε για το χαμένο παιδί της και την δυσαρμονική της σχέση με
τον μονόγνωτο σύζυγό της.
Στο τρίτο επίπεδο, υπάρχει η πεισματική
άρνηση της Ερμιόνης να δεχτεί ως σύζυγο του μεγάλου της γιου, του Δήμου, την
Ανθή Μπούρα, γεγονός που γεννάει ένα ακόμη ερωτηματικό στον αναγνώστη οδηγώντας
τον να αρπάξει το νήμα της πλοκής και να μην σταματήσει παρά μόνο όταν φτάσει στη
λύση του δράματος. Οι μυθιστορηματικοί πόλοι επομένως είναι τρεις και κινούνται
γύρω από τον ιδεολογικό άξονα της συγγραφέως, τον ανθρώπινο εγωισμό και την
καχυποψία και υποκρισία που ελλοχεύουν στις κλειστές κοινωνίες.
Μα ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Εξ ορισμού μυθιστόρημα είναι το είδος
του αφηγηματικού λόγου στο οποίο υπάρχουν καθορισμένοι απόλυτα ο χρόνος και ο
χώρος της δράσης, οι χαρακτήρες και η μυθιστορηματική πλοκή που εκτυλίσσεται
στηριζόμενη σε συγκεκριμένες μυθιστορηματικές συμβάσεις. Οι αρχές αυτές
τηρούνται απαρέγκλιτα από την λογοτεχνική πένα της Γιώτας Φώτου. Ο χρόνος όπου
διαδραματίζεται το έργο είναι ο Νοέμβριος του 1958, με επιτυχημένες αναδρομές
στο παρελθόν σε ξεχωριστά κεφάλαια ώστε δεν προκαλείται καμία σύγχυση στον
αναγνώστη που παρακολουθεί ακοπίαστα τις χωροχρονικές μεταβάσεις της
συγγραφέως. Το παιχνίδι παρελθόντος παρόντος ακολουθώντας την λογοτεχνική
τεχνική της φωτοσκίασης πετυχαίνει μέσω της πένας της συγγραφέως, να
διακλαδίζει την πλοκή και να φωτίζει την πορεία του μυθιστορήματος κάθε φορά
που μεταφερόμαστε στο παρελθόν ενώ να περιπλέκει και να εντείνει το ενδιαφέρον
του αναγνώστη όποτε υπάρχει δράση στον παρόντα χρόνο.
Όσον αφορά τους χαρακτήρες οφείλω να
σημειώσω ότι υπάρχει μια ποικιλομορφία προσωπικοτήτων, ανδρικών και γυναικείων
ρόλων με συναισθηματικές διακυμάνσεις τέτοιες που συμβάλλουν στην εξέλιξη της
μυθιστορηματικής πλοκής. Η πρωταγωνίστρια έρχεται αντιμέτωπη με ποικίλλες
μορφές συγκίνησης ενώ τα συναισθήματά της, καθώς φωτίζονται και αναλύονται μέσα
από τα λόγια και τις πράξεις της, κινούνται από το απόλυτο μίσος ως την απόλυτη
αγάπη, αφού πρόκειται για μια ηρωίδα απόλυτα φυσική, σαν πρόσωπο υπαρκτό που
ταλανίζεται από τα ευχάριστα και δυσάρεστα γεγονότα που δρουν παράλληλα σε μια
συγκεκριμένη χρονική στιγμή προκαλώντας τη συνισταμένη των πολλαπλών της
αντιδράσεων.
Το ίδιο πρόσωπο λατρεύει τον Ανδρέα
Σταθάτο, την ίδια στιγμή που θρηνεί για τη χαμένη μητέρα του και μισεί τους
ενόχους που την κράτησαν πολλά χρόνια μακριά από τη μητρική στοργή. Η Μηλίτσα
Χαριτίδη είναι μια πολυσχιδής προσωπικότητα που ξέρει επιδέξια να κινεί τα
συναισθήματα των άλλων δίχως να μπορεί απόλυτα να ελέγχει τα δικά της
συναισθήματα. Φυσικότητα χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά και των καταλυτικών ηρώων
Μπούρα, Παρίση και Παπαχρήστο. Ο Νάκος κινείται απερίσκεπτα εξαιτίας του
εγωισμού του και η Μηλίτσα λόγω μίσους και μιας πρωθύστερης διάθεσης για εκδίκηση
αναβάλλει για αργότερα ως και την πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής της
προκειμένου να απαλλαγεί από τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Πέρα όμως από τη χωροχρονική διάσταση,
τους ήρωες και την ενδιαφέρουσα μυθιστορηματική πλοκή δεν περνούν διόλου απαρατήρητα
στοιχεία λαογραφικά, πραγματολογικά, ιστορικά, ψυχογραφικά και ηθογραφικά. Η
Γιώτα Φώτου έχει μια εμμονή στην τέλεια απόδοση της ατμόσφαιρας του χώρου και
της εποχής που επιλέγει κάθε φορά για να εντάξει το μύθο της. Το χωριό
μεταμορφώνεται σ’ ένα άψογο θεατρικό σκηνικό για τον αναγνώστη και οι ήρωες
μιλούν και δρουν όπως θα ενεργούσαν και θα κινούνταν υπαρκτά πρόσωπα, με τις
εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις που καθορίζουν τη ζωή και τη συμπεριφορά
τους, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο η μυθοπλασία όσο και η ψυχογράφηση των ηρώων
συνθέτουν άψογα τη διαμόρφωση του εικονικού σύμπαντος που μαστόρεψε η
συγγραφέας.
Ωστόσο, τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη
μυθιστορηματική μαεστρία της Γιώτας Φώτου και αποτελούν τα μεγάλα ατού ετούτου
του βιβλίου είναι αφενός τα εκφραστικά της μέσα και αφετέρου οι ανατροπές και
οι αντιθέσεις που χρησιμοποιεί.
Η γλώσσα είναι ρέουσα και λιτή. Δίχως
λογοτεχνικές εξάρσεις και λεκτικούς ακροβατισμούς κερδίζει τις εντυπώσεις και
την αμείωτη προσήλωση του αναγνώστη. Είναι διάχυτη η αίσθηση ότι παρακολουθεί
θεατρική παράσταση καθώς οι μακροσκελείς μονόλογοι αποτυπώνουν ρεαλιστικά τις
σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων. Η εικονοπλασία πετυχαίνει αφενός άψογη
σκηνοθεσία του έργου αφετέρου επιτείνει καθοριστικά τη συγκίνηση. Με λιτές
περιγραφές η Γιώτα Φώτου καταφέρνει το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα
συναισθηματικής έντασης του αναγνώστη. Η χρήση φράσεων και λέξεων της
καθομιλουμένης δίνει ζωντάνια, αμεσότητα και φυσικότητα στο κείμενο, καθώς η
αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο των ηρώων αποδεικνύει την ικανότητά της να υποδύεται
τους ήρωές της αλλάζοντας συνεχώς τρόπο έκφρασης και σκέψης ώστε μας προσφέρει
μ’ αυτό τον τρόπο μια ποικιλία χαρακτήρων, δράσεων και αντιδράσεων.
Το δεύτερο ατού του βιβλίου είναι η η
προβολή ηθικών αντίποδων μέσα στο έργο. Η Έλλη και η Φανή, οι ιερόδουλες που
μεγάλωσαν την Μηλίτσα είναι δυο γυναίκες που υποτίθεται ότι δεν έχουν κανέναν
ηθικό φραγμό λόγω του επαγγέλματός τους. Δεν είναι ευυπόληπτες κοινωνικά ωστόσο
την ώρα της κρίσης, τη στιγμή που κρινόταν η ζωή και η σωματική ακεραιότητα της
Μηλίτσας στην παιδική της ακόμη ηλικία, αποδεικνύουν ότι ακόμη υπήρχε μέσα τους
ζώσα η ανθρωπιά. Το ίδιο συμβαίνει και με το κατακάθι της κοινωνίας, τον Κανατά
ο οποίος αποδεικνύεται ανάξιος να εκτελέσει την ειδεχθή πράξη που του αναθέτουν
ευυπόλητα υποτίθεται άτομα.
Αντίθετα στην κλειστή κοινωνία των
κτηνοτρόφων Παπαχρήστου, Μπούρα και Παρίση, οι ευυπόληπτοι οικογενειάρχες
φιλοτεχνούνται με μελανά χρώματα καθώς καθένας εξ αυτών κρύβει νοσηρά μυστικά βυθισμένος
στο έλος της κοινωνικής υποκρισίας.
«Έφυγε η Ερμιόνη, πάει. Γιατί και πώς
μόνο ο ίδιος το ήξερε και ποτέ κανένας άλλος δεν έπρεπε να το μάθει. Έφυγε και
ήταν σαν να λύθηκε ο κόμπος μέσα του, αυτός που τον εμπόδιζε μια ζωή να
αισθανθεί αληθινός άντρας» θα μας πει η συγγραφέας χαρακτηριστικά.
Τα ανθρώπινα πάθη σε ολόκληρο το βιβλίο
προβάλλονται ως η απαρχή των ανθρώπινων δεινών και ταυτόχρονα τονίζεται ότι
στην Ελληνική επαρχία η ντροπή για πολλά χρόνια ήταν μόνο γένους θηλυκού ακόμη
κι όταν η γυναίκα έπεφτε θύμα κακοποίησης. Μήπως τέτοιες καταστάσεις που
αμαυρώνουν την ανθρώπινη οντότητα δεν συνεχίζουν να υφίστανται σε ορεινές
ασιατικές περιοχές ακόμη και στον 21ο αιώνα;
Οι κοινωνικοί προβληματισμοί που
τίθενται στο βιβλίο είναι πολλοί. Πρώτα απ’ όλα γίνεται μια μυθιστορηματική
καταγραφή της δευτερεύουσας θέσης της γυναίκας στην Ελληνική κοινωνία περίπου
μισό αιώνα πριν. Τονίζεται η πατριαρχική απολυταρχία και η τυραννική υποταγή
της γυναίκας στον άντρα αφέντη. Θεωρείτο αποδεκτή η μοιχεία από την πλευρά του
ανδρός εν αντιθέσει με τη γυναίκα που ακόμη κι όταν ο σύζυγος απεβίωνε δεν είχε
δικαίωμα να ξαναφτιάξει τη ζωή της, αλλά γινόταν εύκολη βορά για τα αρσενικά
αρπακτικά που προσελκύονταν μόνο για σαρκική ευχαρίστηση.
Ένας άντρας πρέπει να νοιάζεται μόνο για
δυο πράγματα: για τη δουλειά και την τιμή της οικογένειας. Να περπατάει με το
κούτελο καθαρό! Θα πει η Γιώτα Φώτου δια στόματος Νάκου Παπαχρήστου, αναφερόμενη
στην κατ’ επίφαση ηθική καθαρότητα που έχανε το νόημά της συχνά μέσα στις
μικρόνοες κλειστές κοινωνίες της ελληνικής επαρχίας.
Ωστόσο, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ
σ’ ένα αφανή ήρωα του έργου, τον Ρήγα, το μικρό κουτάβι που επί είκοσι χρόνια
ψάχνει τη χαμένη κυρά του ακολουθώντας τη ως εκεί που μπορούσε τότε που κάποιοι
βάλθηκαν να της στερήσουν τη μητρική αγκαλιά, για να ξεψυχίσει τη μέρα της
επιστροφής της, θυμίζοντας έντονα τον Άργο, το θρυλικό σκύλο του ομηρικού
Οδυσσέα, πετυχαίνοντας να ανεβάσει τους τόνους της μυθιστορηματικής συγκίνησης.
Ο ρόλος των ψυχικών παιδικών τραυμάτων
για την ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη των ανθρώπων προβάλλεται και αναλύεται πολύ
επιτυχημένα. Η συγγραφέας θίγει τα συναισθήματα μειονεξίας που δημιουργούνται
στην ηρωίδα της λόγω της νοσηρότητας του περιβάλλοντος στο οποίο μεγάλωσε,
ταυτόχρονα όμως η Μηλίτσα αποκαλύπτει κάποια άλλη στιγμή πως οι κακουχίες την
έκαναν δυνατή. Οι δύο όψεις αυτού του νομίσματος, δεν είναι άλλες από τις
δράσεις και τις αντιδράσεις της ίδιας της ζωής που τσαλακώνουν και συνάμα ατσαλώνουν την ανθρώπινη ύπαρξη με
τις δοκιμασίες της.
Θεωρώντας ότι η Γιώτα Φώτου μας
προσέφερε ένα ακόμη λογοτεχνικό διαμάντι θα ήθελα να κλείσω ετούτο το κείμενο
μ’ ένα απόσπασμα που με εντυπωσίασε με τη δυναμική του αποδεικνύοντας την
αρτιότητα των λογοτεχνικών περιγραφών της:
«Η πρώτη ξεκάθαρη ανάμνηση που είχε από
τη ζωή της η Μηλίτσα ήταν ένα ταξίδι σε μια καρότσα φορτηγού. Δεν κατάφερε να
ξεκαθαρίσει ποτέ αν ήταν χειμώνας ή καλοκαίρι. Ψιλόβρεχε όμως κι εκείνη κρύωνε.
Στην καρότσα υπήρχαν και άλλοι άνθρωποι. Κάποιος για να την προφυλάξει από τη
βροχή, την τύλιξε μ΄ένα τσουβάλι που μύριζε σαπίλα. Εκείνη την ανακατεμένη
βρώμα της σαπίλας τη βρίσκει εμπρός της κάθε φορά που βρίσκεται σε δύσκολη
κατάσταση».
Με ύλη την ηθική σήψη των κατ’ επίφασιν
ηθικών, η Γιώτα Φώτου κατάφερε να στήσει τον μυθιστορηματικό της ιστό και να
μας χαρίσει ένα έργο που γράφτηκε για να αποτυπωθεί με ανεξίτηλα γράμματα στις
συνειδήσεις μας.
Σας προτρέπω ανεπιφύλακτα να το
διαβάσετε.

Δε θέλω να με πάρει ο ύπνος

Κυκλοφόρησε το νέο μου βιβλίο για παιδιά
Εκδόσεις Ψυχογιος
Σειρά: Φραουλίτσα
Ηλικία 4+
Εικονογράφος: Πωλίνα Παπανικολάου


Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους ανθρώπους των εκδόσεων ΨΥΧΟΓΙΟΣ που συνέβαλάν στην έκδοσή του.
Το έγραψα αναπολώντας εκείνες τις μαγικές στιγμές που κοίμιζα τα παιδιά μου τραγουδώντας τους ή λέγοντας τους ιστορίες. Τα παιδιά μου μεγάλωσαν, οι στιγμές όμως έμειναν ζωντανές στη μνήμη μου. Ελπίζω ότι μέσα από τις σελίδες του και με την απίθανη εικονογράφηση της Πωλίνας Παπανικολάου κάποια παιδάκια θα αφεθούν στην αγκαλιά του ύπνου.

Από το οπισθόφυλλο
«Ύπνε, που παίρνεις τα παιδιά, πάρε και το δικό μου…» τραγουδά η μαμά, και ο μικρός Παύλος πετάγεται από το κρεβάτι τρομαγμένος και βάζει τα κλάματα. Έχει μπερδευτεί! Νομίζει ότι ο ύπνος είναι ένας κακός άνθρωπος που θα τον πάρει μακριά. Η μαμά τότε του εξηγεί: «Ο ύπνος είναι φίλος για όλα τα παιδιά. Με εκείνον μεγαλώνουν και μ’ όνειρα γλυκά…»

Μέσα από μια τρυφερή ιστορία, τα μικρά παιδιά που δε θέλουν να κοιμηθούν ανακαλύπτουν τα οφέλη του ύπνου.