Παιδιά που αναζητούν ταυτότητα και ασφάλεια

Ενώ τα Βαλκάνια σείονται από τις τελευταίες εξελίξεις, οι κοινωνικοπολιτισμικές διαφορές των ατόμων της ήδη πολυπολιτισμικής μας κοινωνίας τονίζονται, εντείνοντας την ανάπτυξη φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας. Και μέσα σ’ όλα αυτά τα παιδιά των μειονοτικών ομάδων, των οικονομικών μεταναστών και όχι μόνο, αναζητούν την ταυτότητά τους σ’ ένα μονοπολιτισμικό εκπαιδευτικό σύστημα για τα παιδιά της πλειονότητας.

Αν συνυπολογίσουμε ότι μέχρι πρόσφατα και σύμφωνα με την ανάλυση δεδομένων που προέρχονται από έκθεση του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου για τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, το 70% των συμπατριωτών μας ήταν αντίθετο με την πολυπολιτισμικότητα της κοινωνίας μας, καταλαβαίνουμε ότι με τα τελευταία γεγονότα το ποσοστό αυτό ενδεχομένως να έχει αυξηθεί για λόγους που όλοι καταλαβαίνουμε.

Ίσως αυτή τη στιγμή περισσότερο από κάθε άλλη φορά πρέπει να μιλήσουμε για διαπολιτισμική εκπαίδευση, ένα όρο ο οποίος καθορίζει το σύνολο των μεθόδων εκπαιδευτικής πρακτικής, που αποβλέπουν στον αμοιβαίο σεβασμό και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ όλων των μαθητών με διαφορετική γλωσσική, εθνική ή θρησκευτική καταγωγή και προϋποθέτει την αναγνώριση της ανομοιογένειας ως πραγματικότητας σε κάθε ανθρώπινη ομάδα.

Όλα τα παιδιά ανεξαρτήτου πολιτισμικής προελεύσης έχουν δικαίωμα της παροχής ίσων ευκαιριών και της αποδοχής του μορφωτικού τους κεφαλαίου ακόμα και σε εποχές δύσκολες σαν αυτή που ζούμε.

Ορθολογική αντιμετώπιση των εξωσχολικών δραστηριοτήτων

Είναι γεγονός ότι με την είσοδο των παιδιών στο σχολείο, πολλές φορές μάλιστα και πριν από αυτή, οι γονείς προγραμματίζουν έναν μεγάλο αριθμό εξωσχολικών δραστηριοτήτων, με τη μορφή παρακολούθησης μαθημάτων ξένων γλωσσών, μπαλέτου και παραδοσιακών χορών, εκμάθησης μουσικών οργάνων, ζωγραφικής, αθλητικών δραστηριοτήτων κ.λ.π. Οι προθέσεις τους αναμφισβήτητα είναι οι καλύτερες. Θέλουν να εξασφαλίσουν στα παιδιά τους όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια για τη ζωή. Εδώ πρέπει να βάλουμε το ερώτημα ποια ζωή; Δεν είναι ένα μεγάλο μέρος της ζωής η διάρκεια της εκπαίδευσης, για την οποία πολλά άτομα καταναλώνουν περισσότερο από 15 χρόνια; Oι γονείς, προφανώς ανικανοποίητοι από τη δική τους πορεία, προσδοκούν για τα παιδιά τους κάτι ανώτερο. Και το περιμένουν αυτό μέσα από την εκπαίδευση, σχολική και εξωσχολική.. Για τους περισσότερους, η εκπαίδευση είναι το μέσο κοινωνικής ανόδου, είναι το μέσο επαγγελματικής αποκατάστασης.Αποτέλεσμα είναι να συναντούμε παιδάκια στο δρόμο, το μεσημέρι ή και αργά το βράδυ, χειμώνα ή καλοκαίρι, (υπάρχουν και τα θερινά μαθήματα), με την τσάντα στον ώμο και ύφος κουρασμένο, αν όχι απελπισμένο. Από την άλλη μεριά οι γονείς σχεδιάζουν καριέρες, κάνουν συγκρίσεις των παιδιών τους με τα παιδιά της γειτόνισσας που έμαθαν τρεις ξένες γλώσσες και αγωνιούν έξω από τα εξεταστικά κέντρα πιστοποίησης γλωσσομάθειας, λες και αν πάρουν τα παιδιά τους το Lower, θα λύσουν τα προβλήματα στη ζωή τους. Μέσα δε στο σπίτι επικρατεί ένας πανικός, ιδίως όταν είναι τα παιδιά σε περίοδο εξετάσεων, ο οποίος απορυθμίζει όχι μόνο την οικογένεια, αλλά και το επαγγελματικό περιβάλλον των γονιών, τα συγγενικά σπίτια (παππούδες., γιαγιάδες) κ.λ.π.Ο σκοπός της παιδείας σύμφωνα με το άρθρο 16 του συντάγματος είναι σαφής . Στην κατάληξη του άρθρου αυτού, βλέπουμε μεταξύ των άλλων, ότι στόχος της παιδείας είναι η δημιουργία υπευθύνου και ελευθέρου ατόμου. Είναι ευθύνη όλων των εμπλεκομένων φορέων: σχολείου, εκπαιδευτικών, γονιών, να προσπαθήσουν για την πραγμάτωση αυτού του στόχου χωρίς παρεκκλίσεις και δογματισμούς.Φυσικά κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει κανέναν γονιό που προσπαθεί να δώσει ένα καλύτερο μέλλον στο παιδί του. Αρκεί αυτός να συνυπολογίζει κάποια πράγματα. Και πρώτα από όλα να έχει σκεφτεί τι ακριβώς επιθυμεί για το παιδί του; Αν θελήσουμε να δούμε τα πράγματα όπως ακριβώς είναι, μέσα στο διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό πλαίσιο, σίγουρα εκείνο που θέλουμε είναι να εξασφαλίσουμε για το παιδί μας τις συνθήκες που να του επιτρέψουν να αναπτύξει την προσωπικότητά του με ισχυρή αυτοαντίληψη, συναισθηματική σταθερότητα, κριτική και δημιουργική ικανότητα, θετική διάθεση για συνεργασία και αυτενέργεια.Αυτά όλα όμως προϋποθέτουν, πέρα από την εξασφάλιση παροχής εκπαίδευσης, περιβάλλον και συνθήκες κατάλληλες για την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού.Πολλές φορές οι γονείς μέσα στην επιθυμία τους για μεγαλύτερη πρόοδο του παιδιού τους, παραβλέπουν τις πραγματικές ανάγκες του και τις δυνατότητες του. Κανένα παιδί δεν είναι δυνατόν να αποδώσει σε πάρα πολλούς τομείς, ώστε να χρειάζεται ειδική καλλιέργεια και στη μουσική και στις ξένες γλώσσες και στον αθλητισμό και στην πληροφορική και μάλιστα από μικρή ηλικία, ηλικία που πολλές φορές είναι τελείως ακατάλληλη για ορισμένες δραστηριότητες. Σαν παράδειγμα να αναφέρω ότι είναι λάθος να προσπαθούμε να μάθουμε τα παιδιά μια ξένη γλώσσα κατά την περίοδο της πρώτης σχολικής ηλικίας, γιατί ακόμα αυτό δεν έχει αποκτήσει άποψη για τη δομή της μητρικής του γλώσσας, ώστε να οικοδομήσει πάνω σε αυτή την ξένη γλώσσα. Η κατάλληλη ηλικία για να αρχίσει να μαθαίνει μια ξένη γλώσσα είναι εκεί στην ηλικία της τρίτης δημοτικού. Νωρίτερα απλώς κουράζεται.Ένα άλλο γεγονός είναι ότι κάθε παιδί παρουσιάζει ένα παλιρροιακό κύμα ανώτατης και κατώτατης απόδοσης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το μάξιμουμ αυτής της απόδοσης είναι στις 8 το πρωί και κατεβαίνει ώσπου το βράδυ κατά τις 8 να φτάνει πλέον στα όριά του. Η καταστρατήγηση αυτών των βιολογικών χρονικών σταδίων, μπορεί να αποβεί πολλές φορές άκρως επικίνδυνη. Πολλοί γονείς προσβλέποντας σε μεγαλύτερη βαθμολογική απόδοση, ωθούν ή επιτρέπουν στα παιδιά να ξενυχτούν διαβάζοντας, πράγμα που πολλές φορές μπορεί να έχει επώδυνες συνέπειες, τόσο στην ψυχική όσο και στη σωματική υγεία των παιδιών. Στο σημείο αυτό πρέπει να δεχτούμε και την ευθύνη πολλών εκπαιδευτικών, οι οποίοι έχουν παρεξηγήσει το ρόλο της κατ οίκον εργασίας και φορτώνουν τα παιδιά με άπειρες φωτοτυπίες, ασκήσεις και εργασίες, των οποίων ο απαιτούμενος χρόνος, ακόμα και ο βαθμός δυσκολίας, είναι δυσανάλογος με τον διαθέσιμο χρόνο και με τις δυνατότητες του παιδιού.Η ερώτηση που βάζουν οι γονείς είναι : Δεν πρέπει λοιπόν να διαβάζουν πολύ, ούτε πρέπει να ασχολούνται με πολλές δραστηριότητες εξωσχολικές;Το κάθε παιδί είναι μια προσωπικότητα αυτόνομη, ξεχωριστή, με ξεχωριστούς ρυθμούς μάθησης, ιδιαίτερες κλίσεις και ταλέντα. Δεν είναι ούτε προέκταση του γονιού, ώστε να απαιτεί από αυτό να πραγματοποιήσει τα σχέδια που ο ίδιος δεν πραγματοποίησε, ούτε αντίγραφο του κάθε συμμαθητή και φίλου του ώστε να επιτρέπονται συγκρίσεις. Ρόλος του γονιού είναι να διαγνώσει εγκαίρως τις δυνατότητες και τις κλίσεις του παιδιού του και να στέκεται δίπλα του με καθοδηγητικό ρόλο, δίνοντάς του τη δυνατότητα να αναπτύξει πρωτοβουλίες και να καλλιεργήσει τα ενδιαφέροντά του. Ρόλος του γονιού είναι να δημιουργήσει κατάλληλο περιβάλλον στο παιδί του, ώστε εκείνο να νοιώθει ασφάλεια και έτσι να αναπτύσσει αυτοπεποίθηση. Αυτό επιτυγχάνεται όταν ο γονιός δεχθεί τις δυνατότητες του παιδιού και δεν το αναγκάζει να ασχοληθεί με πράγματα έξω από την αντοχή του και πέρα από αυτά που το ίδιο θέλει. Και κυρίως όταν είναι δίπλα του από μικρή ηλικία, όχι μόνο για επιβράβευση στις επιτυχίες του, αλλά και για παρηγοριά στις αποτυχίες του. Μόνο έτσι το παιδί θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις δύσκολες καταστάσεις. Η επιβράβευση από μικρή ηλικία για όποια μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία, φέρνει θεαματικά αποτελέσματα. Το να απογοητεύεις ένα παιδί για κάτι που δεν κατάφερε να πετύχει, είναι ότι χειρότερο μπορείς να του κάνεις. Η τιμωρία, η πίεση και η αυστηρή αντιμετώπιση σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά κυρίως όταν τίθεται θέμα δυνατότητας του παιδιού, μόνο θετικά αποτελέσματα δεν μπορεί να έχει. Αντίθετα μέσα από συζήτηση το παιδί θα μπορέσει να καταλάβει τι έπρεπε να κάνει και δεν το έκανε ή θα μπορέσει να δεχτεί, ότι υπάρχουν πράγματα τα οποία όλοι δεν μπορούν να τα ολοκληρώσουν με τον ίδιο βαθμό επιτυχίας και ότι ο κάθε άνθρωπος έχει τους δικούς του τομείς στους οποίους μπορεί να τα καταφέρει και να διακριθεί. Αυτό βέβαια για να περάσει στο παιδί, πρέπει πρώτα από όλα να το εμπεδώσουν οι ίδιοι οι γονείς. Έτσι, εκείνο θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αργότερα μεγάλα προβλήματα, όπως ενδεχόμενη αποτυχία στις πανελλήνιες εξετάσεις. Στην περίπτωση που οι γονείς του στάθηκαν συμπαραστάτες σε όλη τη διάρκεια της σχολικής του ζωής, θα βρουν τον κατάλληλο τρόπο να το βοηθήσουν και στην περίπτωση αυτή και δεν θα το κάνουν να νιώσει ότι έχει προδώσει τις προσδοκίες τους.Κάθε παιδί πρέπει, απαλλαγμένο από υπερβολικές ευθύνες, να ζήσει ότι του προσφέρει η κάθε περίοδος που διανύει. Πρέπει να ζήσει την παιδική και την εφηβική ηλικία με τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν την κάθε μια, όπως παιχνίδι, αίσθημα ασφάλειας μέσα στην οικογένεια, δυνατότητα επικοινωνίας με το περιβάλλον του, ώστε μέσα σε αυτό να μάθει ότι χρειάζεται. Έρευνα της Unesco, έδειξε ότι η αυτομόρφωση παίζει σημαντικότερο και ουσιαστικότερο ρόλο από τη σχολική μόρφωση. Σύμφωνα με αυτή το 80 στα εκατό των γνώσεων που παίρνει ένα παιδί προέρχεται από το περιβάλλον και μόνο το 20 στα εκατό από το σχολείο. Αλλά και από αυτό το 20 στα εκατό το 15 του είναι άχρηστο και αποβάλλεται, ενώ μόνο το 5 είναι αυτό που θα κρατήσει για να χρησιμοποιήσει στη ζωή του. Αυτό μας δείχνει πόσο προσεκτικοί πρέπει να είμαστε σα γονείς, κυρίως στην προσχολική ηλικία, όπου το παιδί μαθαίνει συνεχώς, αλλά και πόσο ανάγκη έχει τον ελεύθερο χρόνο για να καλλιεργηθεί μέσα από το παιχνίδι και τις επικοινωνιακές σχέσεις που αναπτύσσονται στην παρέα του, το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του. Πολλοί παιδαγωγοί και ψυχολόγοι, όπως ο Piajet, o Vygotsky, η Driver, συνηγορούν στο γεγονός ότι η γνώση οικοδομείται με προσωπικό τρόπο, σύμφωνα με τα νοητικά στάδια του παιδιού και μέσα στα πλαίσια κοινωνικών και πολιτισμικών αλληλεπιδράσεωνΛύση σε όσα αναφέρθηκαν ενδεχομένως να είναι το ολοήμερο σχολείο το οποίο, αν και αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, κυρίως υλικοτεχνικά, έχει ήδη αρχίσει να εξαπλώνεται. Στόχος αυτού του σχολείου είναι, κάποια στιγμή, να μπορέσει να δώσει στο μαθητή αυτά που τώρα ψάχνει στην ελεύθερη αγορά εργασίας π.χ. ξένες γλώσσες, μουσική πληροφορική, αθλητισμό κ.λ.π. σε τέτοιο επίπεδο ώστε ό,τι έχει να κάνει το παιδί, να γίνεται μέσα στο σχολείο και όταν αυτό γυρίζει στο σπίτι του να μπορεί να είναι ελεύθερο για το παιχνίδι, τους φίλους, την οικογένεια.Όσον αφορά τους γονείς, αυτοί πρέπει να είναι κοντά στα παιδιά τους, παίρνοντας ρόλο συντρόφου και συμπαραστάτη, χωρίς πίεση αλλά με καθοδήγηση, να δείχνουν την αγάπη τους και να τα δεχτούν όπως είναι, με τις ικανότητες και τις αδυναμίες τους, αφού σίγουρα το κάθε παιδί είναι κάτι μοναδικό και έχει τα δικά του μοναδικά στοιχεία που συνθέτουν την προσωπικότητά του. Στόχος όλων μας δεν είναι να παράγουμε πολυεπιστήμονες, ούτε αποθήκες γνώσεων, αλλά άτομα ικανά να αντεπεξέρχονται σε δυσκολίες, άτομα που έχουν το δικαίωμα να ζήσουν την παιδική τους ηλικία μέσα σε περιβάλλον χαράς και γαλήνης, απαλλαγμένη από άγχος, ώστε αυτή η παιδική ηλικία να γίνει καταφύγιο για τις δύσκολες στιγμές της αυριανής τους ζωής και όχι τόπος στον οποίο δεν θα θέλουν ποτέ να γυρίσουν.
Γιώτα Φώτου
Είχε αναρτηθεί στην www.thess.pde.sch.gr

17/2/2008
από τη Γιώτα Φώτου

Η σύγχρονη κοινωνία και το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο

Τη σημερινή κοινωνία την ονόμασαν κοινωνία της γνώσης και της πληροφόρησης εξαιτίας της ιλιγγιώδους ανάπτυξης της τεχνολογίας και της αστραπιαίας μετάδοσης των πληροφοριών μέσα από τα ποικίλα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Την ανάπτυξη της τεχνολογίας και την άλογη χρήση αυτής την έχουν ακολουθήσει απότομες κοινωνικές μεταβολές και νέες τάσεις. Τάση για βελτίωση της ζωής από υλική μόνο άποψη, χωρίς ανάλογο ενδιαφέρον για την ψυχική καλλιέργεια του ανθρώπου, τάσεις ατομικιστικές, τάσεις αδυσώπητου ανταγωνισμού, τάσεις χρησιμοθηρίας και ωφελιμισμού.
Και τούτες οι τάσεις έχουν δημιουργήσει άγχος στο σύγχρονο άνθρωπο, δυσκολίες στις ανθρώπινες σχέσεις και σοβαρά κοινωνικά προβλήματα.
Άλλο χαρακτηριστικό της σύγχρονης κοινωνίας είναι η ασυνέπεια ανάμεσα σε θεωρίες και πράξεις, οι αντιφάσεις μεταξύ λόγων και έργων. « Ο σύγχρονος άνθρωπος και ιδιαίτερα ο άνθρωπος στις αναπτυγμένες χώρες, ενώ επιθυμεί την ειρήνη προετοιμάζεται για πόλεμο ή εξωθεί άλλους λαούς σε πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ τους. Ενώ θέλει την οικονομική συνεργασία οργανώνεται με βάση τον οικονομικό ανταγωνισμό. Μιλάει για την επικράτηση της δικαιοσύνης και ακολουθεί στην πολιτική του την αρχή του συμφέροντος. Διακηρύττει την προσήλωσή του στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην πράξη τα υποτάσσει στη σκοπιμότητα της στιγμής.
Πρόκειται λοιπόν για μια κοινωνία με παραφρονητικές τάσεις και αποκλίσεις, για μια κοινωνία με σοβαρά προβλήματα που φανερό είναι ότι πρέπει να βελτιωθεί.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω η διεθνής εκπαιδευτική κοινότητα όρισε σα στόχο της σύγχρονης εκπαίδευσης
Τη δημιουργία ατόμου με ισχυρή αυτοεκτίμηση, συναισθηματική σταθερότητα, κριτική και διαλεκτική ικανότητα ,θετική διάθεση για συνεργασία. Με παράλληλη τη διατήρηση της πολιτισμικής και γλωσσικής του ταυτότητας


Το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο με τα στοιχεία που εξ ορισμού διαθέτει είναι ένα μέσο που μπορεί να βοηθήσει στην κατεύθυνση αυτή;
Είναι το είδος του βιβλίου το οποίο γράφεται από ενήλικες και απευθύνεται στα παιδιά . Και ακριβώς επειδή απευθύνεται στα παιδιά το πολύτιμο εκείνο τμήμα της κοινωνίας, στο οποίο στηρίζεται η ελπίδα για τη βελτίωση όσων παραπάνω περιγράψαμε, θεωρήθηκε από πολλούς ότι ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός.
Αναφέραμε προηγουμένως ότι η κοινωνία μας ονομάστηκε κοινωνία της γνώσης και της πληροφόρησης. Της πληροφόρησης εξαιτίας της ταχύτατης μετάδοσης των πληροφοριών. Δεν παράγεται με απίστευτη ταχύτητα απλά η γνώση, αλλά την ίδια στιγμή της, αυτή φτάνει κατευθείαν στον οποιοδήποτε μέσα από τα ΜΜΕ.
Σήμερα το ρόλο του βιβλίου, αλλά και του παιχνιδιού τον έχουν αναλάβει η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το Ιντερνετ,κ.λ.π...
Και εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι ο ρόλος των ΜΜΕ τόσο των οπτικοακουστικών όσο και των εντύπων, είναι σημαντικός αφού είναι κανάλια πληροφόρησης, παρέχουν εκπαιδευτικό υλικό, καλύπτουν και αναδιοργανώνουν την κουλτούρα, αποτελούν δυνατότητες κάλυψης του ελεύθερου χρόνου.
Εκείνο που χαρακτηρίζει τα οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας είναι η αληθοφάνεια. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούν κατασκευάζουν μια καινούρια πραγματικότητα που μοιάζει με τη φυσική αλλά δεν ταυτίζεται με αυτή. Η τηλεόραση (το μέσο που κατέχει κυρίαρχη θέση) καθιστά αδύνατη την κριτική κατανόηση της πραγματικότητας.
Η επικοινωνία εδώ είναι μονής κατεύθυνσης καθώς ο δέκτης υφίσταται το βομβαρδισμό των εικόνων χωρίς δυνατότητες απόκρισης. Ο κίνδυνος της παθητικής κατανάλωσης μηνυμάτων είναι πολύ μεγαλύτερος από ότι πιστεύουμε. Η γοητεία της εικόνας μπορεί να αποκοιμίσει το κριτικό πνεύμα ενώ οι αδιάκοπη εναλλαγή της μπορεί να υπνωτίσει ως και να αποχαυνώσει το δέκτη. Σίγουρα όλα αυτά δεν παραπέμπουν σε δημιουργικότητα.
Οι κινούμενες εικόνες δεν ελέγχονται εύκολα, αγγίζουν την αίσθηση χωρίς να υπακούσουν αναγκαστικά στον έλεγχο της σκέψης. Μπροστά στη δύναμη και στη μαγεία της εικόνας η διαίσθηση και η συγκίνηση ενεργοποιούνται πριν ο έλεγχος της προσωπικότητας να είναι σε θέση να συλλάβει το νόημα. Η μορφή της έκφρασης στην περίπτωση αυτή γίνεται καθοδηγούμενη ως και επικίνδυνη. (παράδειγμα, πόσο μάλλον τα παιδιά)
Η έντυπη επικοινωνία είναι η μορφή επικοινωνίας η οποία επιτρέπει την εκτεταμένη προσοχή, την επαναλαμβανόμενη ανάγνωση και την αξιολογική επεξεργασία. Έχει μεγαλύτερες δυνατότητες στην έκφραση και μετάδοση αφηρημένων και πολύπλοκων εννοιών. Ευνοεί την αφαίρεση, τη λογική αλληλουχία, την κριτική επεξεργασία, την ορθολογική σκέψη.
Ενώ η προφορική επικοινωνία είναι άμεση και αμφίδρομη, στην έντυπη επικοινωνία ο συγγραφέας που παράγει το κείμενο το εμπιστεύεται στις διάφορες ερμηνείες του αναγνώστη ο οποίος καλείται να εμπλακεί ενεργητικά, να θέσει μια σειρά συλλογισμών, να χρησιμοποιήσει τις εμπειρίες και τα βιώματά του, να βάλει κάτι από τον εαυτό του. Τα περιθώρια ερμηνείας είναι μικρά για τον αναγνώστη όταν ο σκοπός του κειμένου είναι διδακτικός και μεγάλα όταν ο σκοπός είναι αισθητικός. Τα ανοιχτά κείμενα που επιδέχονται πολλές ερμηνείες είναι αυτά που κεντρίζουν και απελευθερώνουν τη φαντασία του αναγνώστη, άρα καλλιεργούν τη δημιουργικότητα εάν δεχτούμε ότι δημιουργικότητα είναι η ικανότητα που καθιστά κάθε άτομο ικανό να αντιμετωπίζει με ευαισθησία και πρωτοτυπία τα διάφορα προβλήματα και τις δυσκολίες της ζωής, να συμπληρώνει τη γνώση του με μεθοδικότητα και τάξη, να αναζητεί λύση σε κάθε δυσχέρεια και να τροποποιεί με επιτυχία τις υποθέσεις του.
Λογοτεχνικό κείμενο είναι ένα αισθητικά δικαιωμένο ανοιχτό κείμενο που επιδέχεται πολλές ερμηνείες ανάλογα με τον αναγνώστη. Ανοιχτό, γιατί όταν ο κάθε συγγραφέας θα παραδώσει στο κοινό ένα κείμενο, αυτό είναι ακόμα ανολοκλήρωτο. Αυτός που θα το ολοκληρώσει, θα το βοηθήσει να λειτουργήσει, να ζωντανέψει θα είναι ο ίδιος ο αναγνώστης.
Ο Tournier είπε ότι το βιβλίο είναι ένα πουλί ξερακιανό, ξαιματισμένο, ξελιγωμένο για ανθρώπινη ζεστασιά και, όταν πετάει, ψάχνει να βρει αναγνώστη με σάρκα και αίμα, για να κουρνιάσει επάνω του και να χορτάσει από τη ζωή και τα όνειρά του. Να γίνει ένα ζωντανό έργο. Να μη μαραζώνει σε κάποιο ράφι.
Σε ένα βιβλίο οι λέξεις διαμεσολαβούν ανάμεσα στην πραγματικότητα και το υποκείμενο. Υπάρχει μια απόσταση ανάμεσα στο υποκείμενο και το περιγραφόμενο γεγονός. Ο συγγραφέας περιγράφει με λέξεις και κωδικοποιεί τα γεγονότα. Ο αναγνώστης οφείλει να ενεργοποιήσει και να ασκήσει τις διανοητικές του ικανότητες καθώς και τη φαντασία του για να αποκωδικοποιήσει το κείμενο και να αναπλάσει το γεγονός. Έχει όλο το χρόνο να το αποκρυπτογραφήσει να το αξιολογήσει και να εφεύρει τις δικές του παραστάσεις. Μπορεί να σταματήσει σε μια σελίδα να σκεφτεί, να γυρίσει στις πίσω σελίδες, να διαβάσει το βιβλίο όπου και όποτε θέλει με ένα ρυθμό που καθορίζει ο ίδιος. Παράλληλα του δίνεται η ευκαιρία να παρατηρεί πολλές από τις συγκινήσεις του με ασφάλεια. Την ώρα που διαβάζει αισθάνεται μια σιγουριά γιατί γνωρίζει ότι μπορεί να αποτραβηχτεί από τη συγκινησιακή κατάσταση οποιαδήποτε στιγμή το θελήσει ή όποτε παραστεί ανάγκη.
Επίσης μέσα από το βιβλίο αναπτύσσεται η γλώσσα. Ανάπτυξη της γλώσσας όμως σημαίνει βελτίωση της σκέψης και μεγαλύτερο άπλωμα στον κόσμο και κατά συνέπεια μεγαλύτερη δυνατότητα εξερεύνησής του. Η γλώσσα εξωραϊζει την έκφραση και τις ιδέες των ανθρώπων και συμβάλει στη μετάδοσή τους. Προσφέρει τη χαρά της ομιλίας, των αστεϊσμών και του δημιουργικού γραψίματος.
Εξάλλου κάθε ηλικίας αναγνώστης μπορεί να βρει στα βιβλία κομμάτια τόσο συναρπαστικά ώστε για αυτόν να αποτελούν άμεσες εμπειρίες. Εμπειρίες μάλιστα που μπορεί να επεκταθούν πέρα από την εποχή μας, στο παρελθόν και στο μέλλον, και πέρα από το περιβάλλον που ζούμε , να εισχωρήσουν στους κόσμους της αφαίρεσης, του συλλογισμού και της φαντασίας.
Το παιδικό βιβλίο βοηθά το παιδί να ξεπεράσει τις φυσιολογικές δυσκολίες της ανάπτυξης γιατί το φέρνει σε επαφή με τα προβλήματα της πραγματικότητας και του δείχνει ότι αυτά είναι μέρος της ζωής και της ανθρώπινης φύσης και μπορούν να ξεπεραστούν. Έτσι η σπουδαιότερη λειτουργία του βιβλίου είναι ότι βοηθάει στην ωρίμανση της προσωπικότητας του παιδιού, στην απόκτηση κοινωνικής ευαισθησίας και ηθικής συνείδησης.
Παράλληλα προβάλει πρόσωπα προς ταύτιση, τρόπους συμπεριφοράς, μοντέλα σχέσεων με τους άλλους. Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό βιβλίο το παιδί είναι σα να μετέχει σε ένα θεατρικό έργο, όπου γίνεται ήρωας επινοώντας ή προβάλλοντας έναν ρόλο για τον εαυτό του.
Το παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο είναι αναμφισβήτητα εκείνο που, αναπτύσσοντας τη φαντασία τη δημιουργικότητα και την έκφραση των παιδιών, μπορεί να οδηγήσει σε μια καλύτερη κοινωνία. Μένει να βρεθούν δρόμοι συνάντησης των μικρών αναγνωστών με το είδος αυτού του βιβλίου.