Σάββατο 7 Ιουνίου 2008

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΗΠΑ (1900-1925


Η ιστορία της νεοελληνικής μετανάστευσης, με την έννοια της μετοίκησης είναι τόσο παλιά, όσο και η ιστορία μας.
Aπό τα τέλη τον περασμένου αιώνα οι αναζητήσεις κατευθύνονταν ακόμα πιο μακριά, καταργώντας τα νοητά σύνορα των ωκεανών, με κύριους αποδέχτες την Αμερική και την Αυστραλία (Τσουκαλάς Κ. 1982: 147). Ο μεταναστευτικός πυρετός θα κορυφωθεί την εικοσαετία 1900-1920 και η Ελλάδα θα χάσει το 8% του συνολικού της πληθυσμού.
Περίπου 25.000 άνθρωποι εγκαταλείπουν ετησίως, μια χώρα οικονομικά εξουθενωμένη και πολιτικά αβέβαιη και ξεκινούν για τη “Γη της Επαγγελίας” που υπόσχεται πλούτο και ευημερία, “ευκαιρίες” και στους λιγότερο τυχερούς.
Οι Έλληνες που μετανάστευαν στις υπερπόντιες χώρες, εκτός από τη σωματική ικανότητα, δε διέθεταν άλλο προσόν. Έφταναν στον Πειραιά και αντίκριζαν για πρώτη φορά θάλασσα και βαπόρια. Ήταν αγράμματοι, λίγοι είχαν τελειώσει το Δημοτικό, “άβγαλτοι” και αθώοι, στερημένοι άνθρωποι, πού δεν είχαν συνείδηση της δύναμής τους, ούτε φυσικά των δικαιωμάτων τους. Δηλαδή ήταν το κατάλληλο υλικό για εκμετάλλευση.

Αποσπάσματα από Τα βιολιά της χαράδρας .

Τα παιδιά, αγουροξυπνημένα και απορημένα από τη βαριά ατμόσφαιρα, γκρίνιαζαν και αντιδρούσαν κακότροπα στις αγκαλιές και τα φιλιά, αφού έγιναν το επίκεντρο των μεγάλων στην προσπάθεια εκείνων να κρύψουν τη συγκίνησή τους. Οι γυναίκες, αφού πρόσφεραν τσάι και τραχανά, άρχισαν να χώνουν στις τσέπες και στα δισάκια αυτών που επρόκειτο να ξενιτευτούν καραμέλες, ξινόμηλα, λιασμένα δαμάσκηνα, πίτες, μπακλαβάδες και λουκούμια, μπουκαλάκια με κόκκινο κρασί και σακουλάκια με γιατροσόφια για κάθε περίπτωση, και να ράβουν στα μάλλινα σακάκια τους φυλαχτά από το μοναστήρι της Σπηλιάς, για να τους εξασφαλίσουν την απαιτούμενη προστασία.
Οι άντρες έπιασαν συζήτηση για τις πολιτικές εξελίξεις και στη συνέχεια επιδόθηκε ο καθένας με τον τρόπο του σε συμβουλές και σε προβλέψεις για την πορεία των ταξιδιωτών. Όνειρα μπλεγμένα με ελπίδες και φόβους τύλιξαν την ομήγυρη και, αφού τσούγκρισαν τα ποτηράκια με το κονιάκ και ακούστηκαν οι ευχές, ήρθε και το τραγούδι, παραπονεμένο, τηε ξενιτιάς. Τα μάτια κοκκίνισαν, τα χείλη άρχισαν να τρέμουν, οι φωνές βράχνιασαν. Κρύφτηκαν οι γυναίκες για να μην αποκαλυφθούν τα δάκρυά τους.
Όταν το φως της ημέρας άρχισε να απλώνεται δειλά και τα λυχνάρια έσβησαν, ο Θανασούλας έδωσε εντολή να φορτωθούν τα δισάκια στα δυο μουλάρια που περίμεναν στην αυλή χλιμιτρίζοντας. Αγκάλιασε πρώτος τα τρία του εγγόνια, σίγουρος ότι δεν θα τα ξανάβλεπε.
...............................................................................
Έσυραν τα μουλάρια κάποιοι ως την εκκλησία της Παναγιάς και ακολούθησαν οι υπόλοιποι. Μπήκαν οι τρεις νέοι στο ναό και άναψαν από ένα κερί. Η συγκίνηση δεν τους επέτρεπε να βρουν τα λόγια της προσευχής, θεώρησαν όμως ότι Εκείνη ήξερε τι ήθελαν να της πουν. Περίμεναν απ’ έξω οι υπόλοιποι και τους παρέδωσαν τα μουλάρια. Απομακρύνθηκαν οι νέοι σέρνοντας πίσω τους τα δυο ζώα, κι όταν έφτασαν στη στροφή, πριν πάρουν την κατηφόρα, σήκωσαν τα χέρια τους σε τελευταίο χαιρετισμό.
«Καλή αντάμωση», φώναξαν και με δυσκολία όρισαν τα πόδια τους να πάνε μπροστά, να μην
πισωγυρίσουν.΄
«Καλή αντάμωση», ανταπέδωσαν πνίγοντας τα αναφηλητά, όσοι έμειναν πίσω.
Ήταν η στιγμή που τα δάκρυα ξεχύθηκαν από τα μάτια όλων, ακόμα και από τα μάτια των παιδιών, που δεν καταλάβαιναν, αλλά έκλαιγαν, γιατί έβλεπαν τους μεγάλους να κλαίνε. Δάκρυα πικρά που τα πήρε ο αέρας και τα έστειλε μέχρι το ποτάμι της κοιλάδας, και φαρμάκωσαν το νερό τόσο, ώστε οι πέστροφες που κολυμπούσαν εκεί έκαναν πίσω και δεν ξαναγύρισαν για αρκετό καιρό.
....................................................................................
«Πού πάμε;» αναρωτήθηκε ο Μήτσος την πρώτη βραδιά βλέποντας τους άλλους να ξερνάνε, καθώς δεν ήταν μαθημένοι σε θαλασσινά ταξίδια.
Ήταν η πρώτη φορά που γνώριζαν τη σκοτεινή μάγισσα και φοβήθηκαν τη δύναμή της. Πίστεψαν ότι θα τους καταπιεί, θα τους εξαφανίσει όλους μαζί με το καράβι.
«Πού πάμε;» αναρωτήθηκε και ο Λάμπρος και τα δάκρυα επανεμφανίστηκαν στα μάτια του.
«Κουράγιο, μωρέ, δε βλέπετε πόσοι άλλοι...»



31 σχόλια:

Unknown είπε...

Κακώς παρέλειψες κάποια κομάτια, ολόκληρο έπρεπε να το βάλεις. Είναι πραγματικά ένα πολύ συγκινητικό απόσπασμα που έχει ιστορική σημασία.
Όλοι μας έχουμε στο κοντινό μας περιβάλλον κάποιον μετανάστη, που έφυγε παλιά αλλά που μπορεί να είναι ξενιτεμένος και τώρα, για καλύτερη δουλειά, αναγνώριση των προσόντων που εδώ δεν αναγνωρίζονται, ή και για σπουδές ακόμα. Απλά εκείνη την εποχή το ταξίδι γινόταν κάτω από κακές συνθήκες και οι καταστάσεις ήταν πολύ χειρότερες. Όλους λοιπόν μας αγγίζει αυτό το θέμα.

Γιώτα Φώτου είπε...

Τώρα μου θύμισες τη διαφίμιση με τις μαμάδες που στέλνουν φαγητά στα παιδιά τους στην Αγγλία.
Ναι συμφωνώ, ξενιτειά είναι κι αυτή αλλά με άλλη μορφή και άλλες συνθήκες

Unknown είπε...

Καλησπέρα. Τώρα πια μπορώ να σου μεταφέρω γνώμες τρίων για το βιβλίο. Και πίστεψέ με όλοι όσοι το διαβάζουν ενθουσιάζονται. Θ'ελω να πιστεύω ότι θα πάει πολύ καλά.
Εσύ πώς είσαι; Καμμιά βόλτα δεν είχε το πρόγραμμα για το σαββατοκύριακο.

Τέσυ Μπάιλα είπε...

Σαν αεράκι βουτηγμένο μέσα στο θρύλο των δημοτικών τραγουδιών, το βιβλίο σας! μια ιστορία τόσο βαθιά ελληνική με στοχο να καταδείξεί, ότι οι άνθρωποι διαχρονικά έχουν τα ίδια πράγματα να ζήσουν, τις ίδιες έγνοιες να αντιπαλέψουν, τους ίδιους πόθους να τιθασεύσουν, για να καταλήξουν στην αυτογνωσία!"και πάνω απ΄όλα τον ίδιο στόχο:να περάσεουν από τη ζωή όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη αξιοπρέπεια, επειδή οι ζωές των ανθρώπων αφήνουν ίχνη, ίχνη που δείχνουν το δρόμο στους επόμενους"
Συγχαρητήρια για το βιβλίο σας. Καλοτάξιδο!
και καλή συνέχεια
Τέσυ Μπάιλα

Γιώτα Φώτου είπε...

Μάλλον γνώμες τρίτων ήθελες να γράψεις λίλιαν ή γνώμες τριών ατόμων. Όπως και να έχει χαίρομαι που πέρα από το στενό μας φιλικό κύκλο το βιβλίο βρίσκει αποδοχή.
Πού να πάω ακόμα. Δυνάμεις μαζεύω για την εβδομάδα που έρχετα. Πρέπει να πω όμωε ότι μετά από τις πετυχημένες παρουσιάσεις που έγιναν ο πανικός πέρασε. Όσο περνά ο καιρόε μαθαίνω.
Φιλιά

Γιώτα Φώτου είπε...

Τέσυ, ευχαριστώ. Ευχαριστώ που διάβασες το βιβλίο μου, που μπήκες στον κόπο να μου κάνεις κριτική και μάλιστα τόσο εύστοχη. Ακριβώς αυτά που αναφέρεις είχα στο μυαλό μου όταν αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο. Πάνω σ' αυτές τις σκέψεις έπλασα το μύθο. Ξέρεις στην αρχή πίστευα ότι θα γράψω ένα βιβλίο για μεγάλα παιδιά. Όταν άρχισε να ξετυλίγεται η μυθοπλασία μέσα μου κατάλαβα ότι το βιβλίο αυτό έδειχνε το χώρο των ενηλίκων. Για μένα βέβαια η λογοτεχνία, το έχω ξαναπεί αλλά δε θυμάμαι πού, δεν χωρίζεται σε παιδική, γυναικεία, αντρική ή πράσινη ή ροζ. Για μένα η λογοτεχνία είναι ένα κι ο καθένας δίνει αυτό που έχει να δώσει.
Ευχαριστώ πολύ και πάλι. Σου εύχομαι να έχεις ότι επιθυμείς στη ζωή σου.

Unknown είπε...

Κυρία Φώτου καλησπέρα. Θέλω να σας σύγχαρώ για το βιβλίο σας. Διαφορετικό βιβλίο γεμάτο εκπλήξεις. Με ταξίδεψε σε κόσμο γνωστό και σε άλλον που έφυγε, με έβαλε σε παραμυθένια ονειρική ατμόσφαιρα, με γέμισε αισιοδοξία.
Τραγούδι στην ψυχή μου η μελωδία των βιολιών σας.
Του εύχομαι καλή επιτυχία.

Γιώτα Φώτου είπε...

Ομπρέλα, καλώς ήρθες στο ιστολόγιο μου. Χαίρομαι που σου άρεσε το βιβλίο μου. Θα είναι χαρά μου να τα λέμε.

Unknown είπε...

Καλημέρα. Καλή βδομάδα. Η τελευταία μας!!!!
Εκφραστικότατες οι φωτογραφίες.
Έμαθα από συναδέρφους στη Λάρισα για την καταπληκτική εκδήλωση που έγινε εκεί για την παρουσίαση του βιβλίου. Μιλάν για τριακόσια άτομα!
Εγώ θα είμαι στην εκδήλωση της Έδεσσας. Όποτε θα μας δωθεί η ευκαιρία να τα πούμε από κοντά.

Unknown είπε...

Καλή βδομάδα κι από μένα. Τυχεροί εσείς οι εκπαιδευτικοί. Δυο μήνες διακοπές! Και παραπάνω! Δε νοιώθετε τύψεις για μας τους άτυχους που θα παρακαλάμε για δέκα μέρες άδεια;

Γιώτα Φώτου είπε...

misa, καλησπέρα. Εγώ να δεις πως περιμένω να κλείσουν τα σχολεία. Κουραστική χρονιά η φετινή. Πραγματικά όλες οι παρουσιάσεις πάνε καλά. Νομίζω ότι και εκείνη της Έδεσσας καλά θα πάει.Σε περιμένω λοιπόν εκεί και θα χαρώ πολύ να γνωριστούμε.

Γιώτα Φώτου είπε...

Οδοιπόρε, σε καταλαβαίνω.
Έχουμε όμως και εμείς οι εκπαιδευτικοί τα προβλήματά μας.

Unknown είπε...

Αύριο ελπίζω ότι θα τα καταφέρω να έρθω στη Νιγρίτα. Εκτός κι αν κάτι προκύψει. Σου εύχομαι καλή επιτυχία.

Γιώτα Φώτου είπε...

Θα χαρώ πολύ να σε δω Σωκράτη.

Unknown είπε...

Καλή επιτυχία στη σημερινή σου εκδήλωση.

Γιώτα Φώτου είπε...

Καλημέρα Λίλιαν.

Justine's Blog είπε...

Αγαπητή μου Γιώτα,
Εύχομαι όλες οι παρουσιάσεις σου να έχουν την επιτυχία της Θεσσαλονίκης.
Και πάλι καλοτάξιδο το βιβλίο σου!
Με εκτίμηση
Ιουστίνη

Γιώτα Φώτου είπε...

Καλημέρα Ιουστίνη. Ελπίζω να πέρασες καλά στο ταξίδι σου. Σου λέω ακόμα μια φορά πως είμαι πολύ χαρούμενη που γνωριστήκαμε.
Οι παρουσιάσεις μου μέχρι στιγμής πήγαν πολύ καλά. Όπως δείχνει η υπόθεση έχω παντού πολλούς φίλους κι αυτό για μένα είναι το σημαντικώτερο.
Φιλιά

Unknown είπε...

Εύχομαι και στην Έδεσσα να έχεις την επιτυχία των άλλων παρουσιάσεων

Γιώτα Φώτου είπε...

Σοφη, το θέμα είναι ότι δεν μπορώ να μείνω στην Έδεσσα έστω και μια μέρα. Πρέπει να είμαι το πρωί στη δουλειά. Αυτόν τον καιρό εκεί είναι χαρά θεού. Κεράσια πάντως θα πάρω. Και βερύκοκα. Όσο για την παρουσίαση, αύριο τέτοια ώρα θα τα πούμε.

Τέσυ Μπάιλα είπε...

ευχαριστώ πολύ τόσο για την απάντηση όσο και για τις ευχές. συμφωνώ κι εγώ οι διαχωρισμοί και οι ταμπέλες στη λογοτεχνία μόνο κακό κάνουν.
φιλιά πολλά καλή επιτυχία στις παρουσιάσεις
Τέσυ Μπάιλα

Unknown είπε...

Ότι και να πω θα είναι λίγο. καταπληκτική εκδήλωση. Πολύ καλοί οι παρουσιαστές το ίδιο και εσύ. Εντυπωσιακή η κοπέλα με το βιολί. Και πάρα πολύς κόσμος. Η μόνη μου ένσταση είναι ότι η αίθουσα, παρόλο που είναι μια αίθουσα που ενδύκνειται για τέτοιες εκδηλώσεις, ήταν μικρή για τόσο πολύ κόσμο. Πάντως όλοι ακόμα και οι όρθιοι έφυγαν με άριστες εντυπώσεις. Σου εύχομαι πάντα τέτοια και χάρηκα πολύ που σε είδα.

Unknown είπε...

Τα μάθαμε τηλεφωνικώς. Μπράβο. Ελπίζω ότι το τριήμερο θα ξεκουραστείς.
Φιλιά

Γιώτα Φώτου είπε...

misa και εγώ χάρηκα που σε ξαναείδα μετά από τόσα χρόνια. Η εκδήλωση στην Έδεσσα ήταν πραγματικά ξεχωριστή και αυτό κυρίως οφείλεται στους ανθρώπους που καταρχήν πίστεψαν το βιβλίο μου το αγάπησαν και έκαναν πολύ προσπάθεια για την προβολή του. Τους ευχαριστώ πολύ. Οι παρουσιαστές αλλά και η κοπέλα με το βιολί ήταν όντως εντυπωσιακοί. Ή αίθουσα μικρή αλλά το κτίριο της λαογραφικής εταιρείας πραγματικά ξεχωριστό. και εγώ βέβαια αισθάνθηκα άβολα από το γεγονός ότι ήταν τόσος πολύς κόσμος όρθιος, ακόμα και στην αυλή. Ελπίζω πραγματικά να χάρηκαν τη βραδιά και να χαρούν επίσης την ανάγνωση του βιβλίου μου.
Θα ήθελα να συνεχίσουμε την επικοινωνία μας, τώρα που ξαναβρεθήκαμε έστω και μέσα από τον χώρο αυτόν εδώ, αν και θα προσπαθήσω να είμαι συνεπής στις υποσχέσεις που έδωσα χτες για μια επίσκεψή μου στην Έδεσσα όταν θα έχω χρόνο να σας δω με την άνεσή μου.
Έχω εξάλλου να μελετήσω τα βιβλία που μου χάρισαν και να συζητήσω με τους συγγραφείς τους.

Γιώτα Φώτου είπε...

Λίλιαν γειά σου. Ήταν μια καταπληκτική βραδιά και η χθεσινή και εκείνη της Τρίτης στη Νιγρίτα. Είμαι ευτυχής που έχω τόσους φίλους που νοιάζονται για μένα και αγάπησαν το βιβλίο μου.
Το τριήμερο λέω να πάω με παρέα στο Δροσάτο, για ... να κοιμηθώ. Το τελευταίο δεκαήμερο λόγω των παρουσιάσεων δεν είχα χρόνο για ύπνο. Ταξίδι το βράδυ, δουλειά το πρωί. Το θέμα βέβαια είναι ότι πέρασα καταπληκτικά. Ένα ολόκληρο καλοκαίρι έχω για ξεκούραση.

Unknown είπε...

Να περάσετε καλά, να ξεκουραστείς και την επόμενη φορά ελπίζω να θυμηθείς ότι έχεις υποσχεθεί φιλοξενία σε κάποιους.

Unknown είπε...

Ελπίζω να πέρασες καλά. Σε είδαμε στο άρωμα Ελλάδας. Πολύ καλή η συνέντευξη. Καλά κάνατε και αναφερθήκατε στα παιδικά, αλλά νομίζω ότιθα έπρεπε να υπάρχει χρόνος για να μιλήσετε περισσότερο για Τα βιολιά της χαράδρας.

Γιώτα Φώτου είπε...

Σόφη να είσαι σίγουρη ότι δεν ξεχνώ καμμιά υπόσχεσή μου και θα είναι χαρά μου να έρθετε.
Το τριήμερο καλά περάσαμε. Εγώ προσωπικά κοιμόμουν 12 ώρες το εικοσιτετράωρο. Μάλλον το χρειαζόμουν.
θα μιλήσουμε τηλεφωνικά
φιλιά

Γιώτα Φώτου είπε...

Σωκράτη καλησπέρα. Ξέρω ότι βγήκε η συνέντευξη στο Άρωμα Ελλάδας, αλλά δεν την είδα. Έχεις δίκαιο ότι αφιερώθηκε περισσότερος χρόνος στα παιδικά από ότι στα Βιολιά της χαράδρας, αλλά και αυτά δικά μου βιβλία είναι. Για να είμαι ειλικρινής δεν αποφάσισα εγώ για τη δομή της συνέντευξης, αλλά ο δημοσιογράφος.
Εξάλλου πιστεύω ότι λίγο ρόλο θα παίξουν όλα αυτά για την πορεία του βιβλίου. Η γνώμη του αναγνώστη είναι που θα έχει τον πρώτο λόγο.

Unknown είπε...

Καλησπέρα. Τώρα νομίζω μπορώ να σου ευχηθώ καλό καλοκαίρι. Τέρμα η δουλειά. Πώς πήγε η παρουσίαση στα Τρίκαλα;

Γιώτα Φώτου είπε...

Καλό καλοκαίρι και σε σένα Λίλιαν.Το σχολείο σήμερα τελείωσε όπως επίσης και οι παρουσιάσεις. Στα Τρίκαλα νομίζω πήγα πολύ καλά. Ήταν περισσότερά από 60 άτομα και οι παρουσιαστέςπολύ καλοί.